Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="271" xlink:href="009/01/271.jpg"/>
            <p type="main">
              <s id="s.004757">Cur ſi quis neten cæteris intactis, percuſſam, ac ſonantem manu compre­
                <lb/>
              hendat, ac ſiſtat, videbitur audire hypaten? </s>
              <s id="s.004758">primo reſpondet, id accidere,
                <lb/>
              quia ſonus ille extremus, quo nete ceſſat, euadit ſonus ipſius hypates. </s>
              <s id="s.004759">pro­
                <lb/>
              pterea igitur
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              exiſtimamus audire hypatem. </s>
              <s id="s.004760">cuius rei indicium eſt, quod
                <lb/>
              qui cantant hypaten, facilè ad neten cantandam tranſeunt; cùm enim can­
                <lb/>
              tus hypates, ſit etiam cantus netes, & veluti illius echo, facilè eſt ex hypa­
                <lb/>
              te ſimilitudinem netes accipere. </s>
              <s id="s.004761">præterea in hoc decipimur, quia cum au­
                <lb/>
              diamus ſonum hypates,
                <expan abbr="eamq́">eamque</expan>
              ; minimè tentam videamus, quemadmodum
                <lb/>
              neten videmus, eam ſonare meritò credimus; quod quidem in multis acci­
                <lb/>
              dit, vbi nec ratio, nec ſenſus attingit, ſic in ſcena aliquando putamus quem­
                <lb/>
              piam tuba ſonare, quod eam ori ipſius admotam videamus, cùm tamen
                <lb/>
              alius poſt ſcenam lateat, qui tuba ſonet. </s>
              <s id="s.004762">ſimile accidit in nete, & hypate.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.004763">tertiò reſpondet, quod quando quis neten percutit, quæ omnium intenſiſſi­
                <lb/>
              ma eſt, accidit, vt iugum, cui illa nectitur, moueatur, tremetque, ex quo
                <lb/>
              tremore fit, vt reliquæ omnes chordæ moueantur, ac tremant, & proinde
                <lb/>
              ſonum edant. </s>
              <s id="s.004764">cùm autem ſonus netis, & incipiens, & deſinens ſit ferè idem
                <lb/>
              cum ſono hypates, accidit in hoc caſu, vt ſonus deſinentis netis, vniatur
                <lb/>
              cum ſono hypates,
                <expan abbr="ſicq́">ſicque</expan>
              ; manifeſtè totus ille ſonus hypates eſſe videatur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.004765">cæteræ verò chordæ non audiuntur ob eorum ſonorum paruitatem, qui ideò
                <lb/>
              exigui ſunt, quia excitati ſunt ab impulſu, & motu iugi, qui exiguus erat.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.004766">ſonus autem netes illis omnibus ſuperior eſt, & quia ipſa primò percuſſa eſt,
                <lb/>
              & quia intenſiſſima eſt, & celerrimè mouetur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004767">
                <arrow.to.target n="marg388"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.004768">
                <margin.target id="marg388"/>
              397</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004769">Probl. 44.
                <emph type="italics"/>
              (Cur ſuauius ſolitariam cantilenam audimus, cùm ad tibiam, quam
                <lb/>
              cùm ad lyram cantatur? </s>
              <s id="s.004770">An quod omne ſuaue, quod
                <expan abbr="mixiũ">mixtum</expan>
              est cum ſuauiori, ſua­
                <lb/>
              uius redditur? </s>
              <s id="s.004771">Atqui tibia, quam lyra ſuauior eſt: ergò cantilena tibiæ admixta
                <lb/>
              ſuauior erit, quam lyræ. </s>
              <s id="s.004772">quoniam omne mixtum, immixto ſuauius, modo quis ſen­
                <lb/>
              ſum amborum percipiat. </s>
              <s id="s.004773">Vinum enim oximele ſuauius eſt, quoniam quæ natura
                <lb/>
              permiſcet, longè melius temperantur, quam quæ à nobis miſcentur. </s>
              <s id="s.004774">Vinum enim
                <lb/>
              ex acuto, & dulci ſapore mixtum eſt. </s>
              <s id="s.004775">Idem manifestant mala punica, quæ vinoſa
                <lb/>
              appellantur. </s>
              <s id="s.004776">Enimuerò cantilena, & tibia inuicem miſcentur, ob ſimilitudinem,
                <lb/>
              ſpiritu enim
                <expan abbr="vtraq;">vtraque</expan>
              perficitur. </s>
              <s id="s.004777">ſonus autem lyræ, quoniam non ſpiritu ſit,
                <expan abbr="eſtq́">eſtque</expan>
              mi­
                <lb/>
              nus ſenſibilis, quam tibiæ, minus voci immiſcetur: quare ſenſui diſcrimen inferens,
                <lb/>
              minus ſuauis eſt; quemadmodum de ſaporibus dictum eſt. </s>
              <s id="s.004778">Adde, quod tibia ſoni­
                <lb/>
              tu ſuo, & humanæ vocis ſimilitudine,
                <expan abbr="plerosq́">plerosque</expan>
              cantilenæ errores occultare poteſt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.004779">Sonus autem lyræ cùm exiguus,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              voci immixtus,
                <expan abbr="ideoq;">ideoque</expan>
              manifeſtus per ſe, ma­
                <lb/>
              nifeſtum cantilenæ errorem, quaſt appoſita regula facit. </s>
              <s id="s.004780">cùm verò multa in can­
                <lb/>
              tando peccentur, quod ex
                <expan abbr="vtriſq;">vtriſque</expan>
              compoſitum eſt, neceſſariò peius eſt)
                <emph.end type="italics"/>
              ſatis ex ſe
                <lb/>
              clarum eſt.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004781">
                <arrow.to.target n="marg389"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.004782">
                <margin.target id="marg389"/>
              398</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.004783">Probl. 45.
                <emph type="italics"/>
              (Cur neruum illum, quem Meſen, ſeu medium dicimus, ſic appella­
                <lb/>
              mus; cùm inter ſeptem, non autem inter octo ſit
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              ? </s>
              <s id="s.004784">An quod olim harmoniæ
                <lb/>
              ſeptem neruis conſtabant, quorum medium eſt. </s>
              <s id="s.004785">Præterea eorum, quæ inter quæuis
                <lb/>
              extrema continentur illud ſolum, quod medium eſt, principium ctiam quoddam eſt:
                <lb/>
              quod enim in medio eorum eſt, quæ in aliquo interuallo ad vtrumuis extremorum
                <lb/>
              vergunt; illud ſolum, &
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              , & principium est. </s>
              <s id="s.004786">cùm igitur in harmoniæ inter­
                <lb/>
              uillo extrema ſint hypate, & nete,
                <expan abbr="hisq́">hisque</expan>
              interiaceant reliqui ſoni, quorum is, qui
                <lb/>
              Meſe dicitur, eſt etiam principium, quippe
                <expan abbr="principiũ">principium</expan>
              alterius tetrachordi, idcircò
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>