Descartes, René, Renati Des-Cartes principia philosophiae

Page concordance

< >
Scan Original
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
< >
page |< < of 334 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="25"/>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg184"/>
              LII.
                <lb/>
              Quòd menti & corpori
                <lb/>
              Poſſunt autem ſubſtantia corporea & mens, ſive</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <arrow.to.target n="marg185"/>
                <lb/>
              ſubſtantia cogitans, creata, ſub hoc communi con­
                <lb/>
              ceptu intelligi, quòd ſint res, quae ſolo Dei concurſu
                <lb/>
              egent ad exiſtendum. </s>
              <s>Verumtamen non potest ſubſtan­
                <lb/>
              tia primùm animadverti ex hoc ſolo, quòd ſit res exi­
                <lb/>
              ſtens, quia hoc ſolum per ſe nos non afficit; ſed facilè
                <lb/>
              ipſam agnoſcimus ex quolibet ejus attributo, per
                <lb/>
              communem illam notionem, quòd nihili nulla ſint
                <lb/>
              attributa, nullaeve proprietates aut qualitates. </s>
              <s>Ex hoc
                <lb/>
              enim quòd aliquod attributum adeſſe percipiamus,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg186"/>
              concludimus aliquam rem exiſtentem, ſive ſubſtan­
                <lb/>
              tiam, cui illud tribui poſſit, neceſſario etiam adeſſe. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg185"/>
              univocè conveniat, &
                <lb/>
              quomodo ipſa cognoſ­
                <lb/>
              catur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg186"/>
              10</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <arrow.to.target n="marg187"/>
                <lb/>
              Et quidem ex quolibet attributo ſubſtantia cognoſ­
                <lb/>
              citur; ſed una tamen eſt cujuſque ſubſtantiae praecipua
                <lb/>
              proprietas quae ipſius naturam eſſentiamque conſti­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg188"/>
              tuit & ad quam aliae omnes referuntur. </s>
              <s>Nempe ex­
                <lb/>
              tenſio in longum, latum & proſundum, ſubſtantiae
                <lb/>
              corporeae naturam conſtituit; & cogitatio conſtituit
                <lb/>
              naturam ſubſtantiae cogitantis. </s>
              <s>Nam omne aliud quod
                <lb/>
              corpori tribui poteſt, extenſionem praeſupponit, eſtque
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg189"/>
              tantùm modus quidam rei extenſae; ut &, omnia, quae
                <lb/>
              in mente reperimus, ſunt tantùm diverſi modi cogi­
                <lb/>
              tandi. </s>
              <s>Sic, exempli cauſâ, figura nonniſi in re extenſâ
                <lb/>
              poteſt intelligi, nec motus niſi in ſpatio extenſo; nec
                <lb/>
              imaginatio, vel ſenſus, vel voluntas, niſi in re cogi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg190"/>
              tante. </s>
              <s>Sed ècontra poteſt intelligi extenſio ſine figurâ
                <lb/>
              vel motu, & cogitatio ſine imaginatione vel ſenſu, &
                <lb/>
              ita de reliquis: ut cuilibet attendenti fit manifeſtum. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg187"/>
              LIII.
                <lb/>
              Cujuſque ſubstantiae
                <lb/>
              unum eſſe praecipuum
                <lb/>
              attributum, ut mentis
                <lb/>
              cogitatio, coporis
                <lb/>
              extenſio. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg188"/>
              15</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg189"/>
              20</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg190"/>
              25</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <arrow.to.target n="marg191"/>
                <lb/>
              Atque ita facilè poſſumus duas claras & diſtinctas
                <lb/>
              habere notiones, ſive ideas, unam ſubſtantiae cogi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg192"/>
              tantis creatae, aliam ſubſtantiae corporeae, ſi nempe
                <lb/>
              attributa omnia cogitationis ab attributis extenſionis </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>