Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.005011">
                <pb pagenum="282" xlink:href="009/01/282.jpg"/>
              hibuit; ſed omnia tamen irrita; cui ad mota luce, ſtatim ſunt imminutæ:
                <lb/>
              nec tamen æger conualuit. </s>
              <s id="s.005012">erat ſcilicet apparentia, non veritas.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005013">Secundum hoc modo patuit. </s>
              <s id="s.005014">Cęperam
                <expan abbr="namq;">namque</expan>
              pariter de principali quæ­
                <lb/>
              ſtione ambigere circa ſententiam eorundem, num ſcilicet verè pupillæ mo­
                <lb/>
              dò dilatarentur, modò conſtringerentur; an potius aliqua ſit, quæ eos fe­
                <lb/>
              fellerit apparentia. </s>
              <s id="s.005015">
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              tandem poſt diuturnam obſeruationem, poſt
                <expan abbr="plu-rimorũ">plu­
                  <lb/>
                rimorum</expan>
              oculorum diſſectionem, tutò auſus ſum primò aſſerere, pupillas ve­
                <lb/>
              rè nec augeri, nec minui, ſed meram illam eſſe apparentiam, quod ſequen­
                <lb/>
              tibus rationibus comprobabam.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005016">Primò, ſi verè tunc cum fermè maiorem totam Iridem occupant, relicta
                <lb/>
              tantummodo gracili in orbem armilla, dilatarentur, tunc neceſſariò con­
                <lb/>
              nexio vueæ cum aranea ſcinderetur, cùm tunc pupillæ gyrum D E F, illius
                <lb/>
              connexionis veſtigium tranſcendant; ac præterea tenuiſſimæ illæ fibræ, qui­
                <lb/>
              bus conſuitur, frangerentur,
                <expan abbr="ſtatimq́">ſtatimque</expan>
              ; iterum nemine auctore reſarcirentur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.005017">quod nec ſine oculi detrimento, nec ſine ſenſu doloris aliquo fieri poſſe, quis
                <lb/>
              dicat? </s>
              <s id="s.005018">quæ omnia nullo modo conſequuntur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005019">Secundò, nulla extant huius organa motus, quod plures Anatomicos,
                <lb/>
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              Galenum ipſum dubios reddit.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005020">Tertiò, Medici omnes volunt eos, qui anguſtiori ſunt pupilla, acie ocu­
                <lb/>
              lorum plus valere, quàm qui ſunt latiori; ſi ergò iſta eſſet vera conſtrictio,
                <lb/>
              & dilatatio, accideret nos eodem pęnè temporis momento, modò acutius,
                <lb/>
              modò hebetius videre: imò in temperata luce, vbi maior apparet, minus,
                <lb/>
              quam in clariſſima luce, & Sole, vbi minima apparet, videremus. </s>
              <s id="s.005021">quibus
                <lb/>
              quotidiana refragatur experientia.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005022">Quartò, plura obiecta compræhenderet oculus in opacitate, quàm in cla­
                <lb/>
              ritate, & Sole: omnia enim illa videmus, quæ intra pyramidem viſualem
                <lb/>
              continentur, quæ eò capacior, & latior eſt, quò pupilla maior eſt: habet
                <lb/>
                <expan abbr="namq;">namque</expan>
              hæc pyramis verticem in centro oculi, & poſtea dilatatur ad dilata­
                <lb/>
              tionem foraminis vueæ, quod eſt pupilla. </s>
              <s id="s.005023">verùm nos nunquam experimur
                <lb/>
              plura obiecta compræhendere in vmbra, quam in Sole.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005024">Quintò, ſi illa dilatatio vera eſſet, pupilla non ſemper in homine videre­
                <lb/>
              tur nigra; magnitudo enim foraminis multum luminis intra oculum admit­
                <lb/>
              teret, quod opacitatem, & nigredinem illam omnem fugaret; hac enim de
                <lb/>
              cauſa in bobus, & capris alba cernitur. </s>
              <s id="s.005025">quapropter certò certius, & luce
                <lb/>
              clarius, motum hunc non verum, ſed apparentem eſſe mihi,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              alijs per­
                <lb/>
              ſuadebam.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005026">Verumenimuerò Græcorum illud adagium, ſecundæ cogitationes ſunt
                <lb/>
              ſapientiores, veriſſimum eſt, nam quinquennio poſtquam hæc de pupillæ di­
                <lb/>
              latatione conſcripſeram, cùm iterum opticam publicè aggrederer, oculi
                <lb/>
              fabricam,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              pupillæ motum iſtum attentius conſiderans, conatus ſum ob
                <lb/>
              ſequentes rationes prædictis euidentiores mutare ſententiam,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              aſſerere
                <lb/>
              verè pupillam augeri, ac minui, eò quod vuea ipſa in luce verè conſtringa­
                <lb/>
              tur, in opacitate verò, ac tenebris magno naturæ miraculo dilatetur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005027">Prima ratio, cùm pupilla minuitur, eam perpetuò vueę colores
                <expan abbr="cõſequun-tur">conſequun­
                  <lb/>
                tur</expan>
              ,
                <expan abbr="eamq́">eamque</expan>
              ; circundant, ſiue cum ipſa conſtringuntur; quod minimè fieret,
                <lb/>
              niſi vuea ipſa conſtringeretur,
                <expan abbr="ſicq́">ſicque</expan>
              , foramen illud imminueret.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>