Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

List of thumbnails

< >
201
201
202
202
203
203
204
204
205
205
206
206
207
207
208
208
209
209
210
210
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.005232">
                <pb pagenum="14" xlink:href="009/01/298.jpg"/>
              tioribus nobis, & natura procedere, tales ſunt Geometricæ vt paulo ſupra
                <lb/>
              patuit, ergò ipſæ potiſſimæ erunt demonſtrationes.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005233">2. Ex Themiſtio cap, 2. ſuæ paraphr. </s>
              <s id="s.005234">2. Poſter. Demonſtratio potiſſima
                <lb/>
              debet oſtendere, & quod, & Propter quid. </s>
              <s id="s.005235">quod profectò cæteris demon­
                <lb/>
              ſtrationibus melius præſtant Geometricæ, & Arithmeticæ. </s>
              <s id="s.005236">v. g. demonſtra­
                <lb/>
              tio 32. 3. oſtendit angulum in ſemicirculo eſſe rectum, quod omninò igno­
                <lb/>
              tum erat; & affert cauſam, quæ pariter ignorabatur. </s>
              <s id="s.005237">Idem ferè faciunt aliæ
                <lb/>
              omnes. </s>
              <s id="s.005238">in Mathematicis verò medijs, in Phyſica, & Metaphyſica effectus
                <lb/>
                <expan abbr="plerumq;">plerumque</expan>
              noti ſunt, ſed cauſæ latent; dicendum igitur Geometricas demon­
                <lb/>
              ſtrationes ex Auerroe, & Themiſtio præſtantiſſimas eſſe.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005239">Tertia, quæ eſt euidentiſſima, ſumatur ex reſolutione aliquot demonſtra­
                <lb/>
              tionum. </s>
              <s id="s.005240">Quid enim opus eſt diſputationem hanc per extraneas ambages
                <lb/>
              agitare? </s>
              <s id="s.005241">cum licear quaſi in rem præſentem ire, & veluti demonſtrationum
                <lb/>
              anatome facta oculis ipſis earum media contueri. </s>
              <s id="s.005242">ſed prius in memoriam
                <lb/>
              redigendum eſt, illam eſſe perfectiſſimam demonſtrationem, quæ non ſolùm
                <lb/>
              rei demonſtrandæ cauſam propriam, & adæquatam affert, verùm etiam
                <lb/>
              euidentiſſimè oſtendit talem paſſionem ab illa cauſa procedere, ita vt non
                <lb/>
              poſsit, vt ait Ariſt. aliter res ſe habere, in quo profectò Mathematicæ ex­
                <lb/>
              cellunt. </s>
              <s id="s.005243">Cauſa verò hæc in Geometria, & Arithmetica aliquando eſt mate­
                <lb/>
              rialis, quando ſcilicet vtuntur pro Medio partibus, reſpectu totius; vel eſt
                <lb/>
              formalis, quando nimirum Medium eſt definitio ſubiecti, aut paſsionis. </s>
              <s id="s.005244">non
                <lb/>
              me tamen latet omnem perfectam demonſtrationem alio ſenſu dici à qui­
                <lb/>
              buſdam procedere per cauſam formalem, quia in ea continetur cauſalis de­
                <lb/>
              finitio paſsionis, quæ definitio cauſam ipſius exhibet, & proinde tanquam
                <lb/>
              forma ipſius eſt, quæ rem in eſſe conſtituat.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005245">Secundò notandum eſt: Omnem demonſtrationis diſcurſum reſolui tan­
                <lb/>
              dem in aliquid, aut per ſe notum, aut à poſteriori comprobatum. </s>
              <s id="s.005246">Satis. </s>
              <s id="s.005247">n.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.005248">eſt, vt cauſa euidentur appareat,
                <expan abbr="quocunq;">quocunque</expan>
              id modo fiat. </s>
              <s id="s.005249">hoc dixi propter
                <lb/>
              nonnullos, qui cùm in Geometricę demonſtrationibus lineam, aut diuiſionem
                <lb/>
              aliquam, rei, quæ oſtenditur, non intrinſecam animaduertunt, ſtatim exi­
                <lb/>
              ſtimant eas per extrinſeca
                <expan abbr="demõſtrare">demonſtrare</expan>
              : ſed decipiuntur; quia non animad­
                <lb/>
              uertunt lineas illas, aut partitiones, non eſſe medium demonſtrationis, ſed
                <lb/>
              adhiberi ad medij inuentionem, & connexionem cum paſſione. </s>
              <s id="s.005250">Quod au­
                <lb/>
              tem eorum dubitatio omninò vana ſit ex eo patet, quod plurimæ ſunt de­
                <lb/>
              monſtrationes, quæ ſine vlla linearum conſtructione, aut diuiſione compro­
                <lb/>
              bentur, vti ſunt 15.33 34.42. 36. in ſolo primo elementorum. </s>
              <s id="s.005251">atque hæc
                <lb/>
              erroris eorum præcipua cauſa eſt.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.005252">His præmiſſis, primò oſtendemus cauſam formalem in Geometricæ de­
                <lb/>
              monſtrationibus reperiri deinde materialem. </s>
              <s id="s.005253">
                <expan abbr="idq́">idque</expan>
              ; primò per reſolutionem
                <lb/>
              primę Euclidis, quæ à cauſa formali procedit. </s>
              <s id="s.005254">& quia hæc demonſtratio
                <lb/>
              non theorema, ſed problema eſt, ideò ſciendum, quòd minimè aduerſarij
                <lb/>
              animaduerterunt, in omni problemate per
                <expan abbr="quandã">quandam</expan>
                <expan abbr="linearũ">linearum</expan>
              conſtructionem
                <lb/>
              doceri aliquid effici. </s>
              <s id="s.005255">v. g. in præſenti docet Euclides, qua ratione deſcrip­
                <lb/>
              tis
                <expan abbr="quibuſdã">quibuſdam</expan>
              circulis circa datam lineam,
                <expan abbr="ductisq́">ductisque</expan>
              ; aliquot lineis modo prę­
                <lb/>
              ſcripto, gignatur
                <expan abbr="triangulũ">triangulum</expan>
              æquilaterum, vt rem conſideranti manifeſtum
                <lb/>
              eſt. </s>
              <s id="s.005256">quare nullo modo lineamenta illa, vt illę circulorum ſemidiametri ſunt </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>