Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 525
>
41
(4)
42
(5)
43
(6)
44
(7)
45
(8)
46
(9)
47
(10)
48
49
(12)
50
(13)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 525
>
page
|<
<
(18)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div79
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
43
">
<
pb
o
="
18
"
file
="
054
"
n
="
55
"
rhead
="
Comment. in I. Cap. Sphæræ
"/>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s832
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Centrvm</
emph
>
ſphæræ Euclides in lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s833
"
xml:space
="
preserve
">12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s834
"
xml:space
="
preserve
">ita deſcribit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s835
"
xml:space
="
preserve
">Centrum ſphæræ
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-054-01
"
xlink:href
="
note-054-01a
"
xml:space
="
preserve
">Centrũ, &
<
lb
/>
axis ſphærę
<
lb
/>
quid ſecun
<
lb
/>
dum Eucli-
<
lb
/>
dem.</
note
>
eſt idem, quod & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s836
"
xml:space
="
preserve
">ſemirculi, à cuius reuolutione ſphęra effici intelligitur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s837
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s838
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Axem</
emph
>
uero ita definit Euclides loco citato. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s839
"
xml:space
="
preserve
">Axis ſphæræ eſt quieſcens
<
lb
/>
illa linea, circa quam ſemicirculus, ex cuius nimirum circumactione ſphæra
<
lb
/>
conficitur) co nuertitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s840
"
xml:space
="
preserve
">Proclus autem Diadochus ſic. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s841
"
xml:space
="
preserve
">Axis mundi (quem nos
<
lb
/>
iam ſphæram eſſe diximus) vocatur dimetiens ipſius, circa quam uoluitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s842
"
xml:space
="
preserve
">Ex
<
lb
/>
his vero omnibus definitionibus perſpicuum eſt, non omnem lineam, quæ per
<
lb
/>
centrum ſphæræ tranſiens extremitates ſuas ad circunferentiam ex utraq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s843
"
xml:space
="
preserve
">par
<
lb
/>
te applicat, axem dici, (quamuis diameter dicatur) niſi circa eam ſphæra volua
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s844
"
xml:space
="
preserve
">Multo enim plura complectitur diameter, quam axis, cũ axis ſit quid infe-
<
lb
/>
rius, Diameter uero quid ſuperius: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s845
"
xml:space
="
preserve
">Omnis ſiquidem axis diameter eſt, at non
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-054-02
"
xlink:href
="
note-054-02a
"
xml:space
="
preserve
">Diſcrimen
<
lb
/>
inter dia-
<
lb
/>
metrum, &
<
lb
/>
axẽ ſphę ę.</
note
>
contra; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s846
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam in ſphæra cęleſti ſolæ eæ diametri axes dici poſſunt, circa
<
lb
/>
quas fit aliquis motus, quę quidem paucæ ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s847
"
xml:space
="
preserve
">pręcipuus axis eſt ille, qui
<
lb
/>
protenditur à ſeptentrione per mediam terram uerſus auſtrum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s848
"
xml:space
="
preserve
">Innumeræ ta-
<
lb
/>
men diametri aſſignari poſſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s849
"
xml:space
="
preserve
">omnes nimirum lineæ per centrũ ſphæræ tran
<
lb
/>
ſeuntes; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s850
"
xml:space
="
preserve
">immo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s851
"
xml:space
="
preserve
">planæ figuræ diametros habent, vt circulus, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s852
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s853
"
xml:space
="
preserve
">non autem
<
lb
/>
axem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s854
"
xml:space
="
preserve
">Axis etenim in ſolidis duntaxat corporibus reperitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s855
"
xml:space
="
preserve
">Poteſt tamen
<
lb
/>
quæuis diameter dici quoque axĩs, quia circa eam circumuolui poteſt ſphęra,
<
lb
/>
quemadmodum circa axem mundi, licet re ipſa non moueatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s856
"
xml:space
="
preserve
">Sic apud Geo-
<
lb
/>
metras, atque Aſtronomos quilibet circulus in ſphæra habere dicitur axem
<
lb
/>
proprium, circa quem nimirum circulariter, atque vniformiter moueretur, ſi
<
lb
/>
deberet moueri, quamuis actu non moueatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s857
"
xml:space
="
preserve
">Huiuſmodi axis eſt diameter
<
lb
/>
ſphæræ per centrum circuli ducta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s858
"
xml:space
="
preserve
">ad angulos rectos plano eiuſdem circuli
<
lb
/>
inſiſtens. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s859
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur autem illa diameter, circa quam cęlum, ſeu ſphæra conuer-
<
lb
/>
titur, axis, ſumpta ſimilitudine ab axe ligneo, ſuper quẽ rota alicuius currus
<
lb
/>
contorquetur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s860
"
xml:space
="
preserve
">deriuaturq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s861
"
xml:space
="
preserve
">hoc nomen ab agendo, id eſt, mouendo, quia uide-
<
lb
/>
licet circa eum mundus ſine intermiſſione circumagitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s862
"
xml:space
="
preserve
">Quem nobis Mani-
<
lb
/>
lius poeta eleganter depinxit his carminibus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s863
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s864
"
xml:space
="
preserve
">Aera per gelidum tenuis deducitur axis,</
s
>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s865
"
xml:space
="
preserve
">Libratumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s866
"
xml:space
="
preserve
">gerit diuerſo cardine Mundum,</
s
>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s867
"
xml:space
="
preserve
">Sidereus medium circa quem voluitur orbis.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s868
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s869
"
xml:space
="
preserve
">Aeternosq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s870
"
xml:space
="
preserve
">rotat curſus immotus, . </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s871
"
xml:space
="
preserve
">. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s872
"
xml:space
="
preserve
">. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s873
"
xml:space
="
preserve
">. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s874
"
xml:space
="
preserve
">.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s875
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s876
"
xml:space
="
preserve
">Axe quoque cęlum, terramq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s877
"
xml:space
="
preserve
">ſuſtineri finxerunt antiqui. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s878
"
xml:space
="
preserve
">Vnde Cicero ait.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s879
"
xml:space
="
preserve
">Terra, quę tranſiecto axe ſuſtinetur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s880
"
xml:space
="
preserve
">Ad quod alludit Lucanus, quando Cæſa-
<
lb
/>
ri ſedem in cęlo commonſtrat, ita ſcribens.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s881
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s882
"
xml:space
="
preserve
">Aetheris immenſi partem ſi preſſeris unam,</
s
>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s883
"
xml:space
="
preserve
">Sentiet axis onus librati pondera cæli.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s884
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s885
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvoniam</
emph
>
uero duo ſunt poli mundi; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s886
"
xml:space
="
preserve
">duo uidelicet puncta axem ter-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-054-03
"
xlink:href
="
note-054-03a
"
xml:space
="
preserve
">@oli. mũdi.</
note
>
minãtia; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s887
"
xml:space
="
preserve
">Ille, qui nobis hic Europa degẽtibus ſemper apparet, conſpicuusq́ue
<
lb
/>
exiſtit, dicitur Borealis, ſiue Boreus, Septentrionalis, Aquiloniusve: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s888
"
xml:space
="
preserve
">Ab
<
lb
/>
Aſtronomis autem appellatur polus Arcticus, id eſt, Vrſinus, a conſtellatione
<
lb
/>
quadam infigni, quæ Gręce dicitur ἀρκτὸς, Latine vrſa, perpetuoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s889
"
xml:space
="
preserve
">circa po-
<
lb
/>
lum hunc conuertitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s890
"
xml:space
="
preserve
">Hunc quoque pleręque nationes uocant Nort; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s891
"
xml:space
="
preserve
">Italis
<
lb
/>
uero Tramontana dicitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s892
"
xml:space
="
preserve
">Alter uero polus Auſtralis dicitur, uel Auſtrinus,
<
lb
/>
Meridionalis, uel Notius; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s893
"
xml:space
="
preserve
">Aſtronomi uocant Antarcticum, quod per diame-
<
lb
/>
trum oppoſitus ſit polo Arctico. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s894
"
xml:space
="
preserve
">Hic nunquam à nobis conſpicitur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s895
"
xml:space
="
preserve
">Semper
<
lb
/>
enim tantum ſub noſtro hemiſphęrio deliteſcit, quantum alter ſupra idem </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>