Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39 2
40 3
41 4
42 5
43 6
44 7
45 8
46 9
47 10
48
49 12
50 13
51 14
52 15
53 16
54 17
55 18
56 19
57 20
58 21
59 22
60 23
< >
page |< < (20) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div87" type="section" level="1" n="45">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s938" xml:space="preserve">
              <pb o="20" file="056" n="57" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            tricus, hoc eſt, ſiue idem cum mundo centrum poſſideat, ſiue diuerſum: </s>
            <s xml:id="echoid-s939" xml:space="preserve">quo
              <lb/>
            pacto quilibet Planeta plures orbes continere dicitur, quorum tractatio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s940" xml:space="preserve">con
              <lb/>
            ſideratio ad Theoricas planetarum ſpectat, quamuis etiam auctor noſter eos
              <lb/>
            breuiſſime capite 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s941" xml:space="preserve">perſtringere conetur: </s>
            <s xml:id="echoid-s942" xml:space="preserve">Alio modo ſumitur ſphæra cœleſtis
              <lb/>
            pro orbe totali ab alijs diuiſo, qui undequaque a mundi centro æquidiſtat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s943" xml:space="preserve">
              <lb/>
            tam ſecundum conuexum, quàm ſecundum concauum mundo cõcẽtricus exi-
              <lb/>
            ſtit, conficiturq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s944" xml:space="preserve">ex pluribus orbibus particularibus, qui ordinantur ad motum
              <lb/>
            planetæ, quo pacto quiuis planeta unum proprium, & </s>
            <s xml:id="echoid-s945" xml:space="preserve">peculiarem orbem habe
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-056-01" xlink:href="note-056-01a" xml:space="preserve">Quo pacto
                <lb/>
              accipiatur
                <lb/>
              ſphæra cæle
                <lb/>
              ſtis in hac
                <lb/>
              diuiſione.</note>
            re dicitur, continentem alios orbes partiales partim concentricos, partim ec-
              <lb/>
            centricos, ut in Theoricis planetarum fiet perſpicuum. </s>
            <s xml:id="echoid-s946" xml:space="preserve">Hoc igitur modo poſte
              <lb/>
            riore accipitur in hac diuiſione ſphæra, pro orbe uidelicet cæleſti integro con
              <lb/>
            tinente plures alios partiales ad motũ planetæ ordinatos, ſiue hi concentrici
              <lb/>
            ſint, ſiue eccentrici. </s>
            <s xml:id="echoid-s947" xml:space="preserve">Diuidit itaque auctor ſphæram ita acceptam in 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s948" xml:space="preserve">ſphæras
              <lb/>
            nempe in ſphæram nonam, quę primus motus, ſiue primum mobile dicitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s949" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s950" xml:space="preserve">
              <lb/>
            in ſphæram ſtellarum fixarum, quæ Firmamentum nuncupatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s951" xml:space="preserve">in ſeptem
              <lb/>
            ſphæras ſeptem planetarum, videlicet in ſphærã Saturni, louis, Martis, Solis,
              <lb/>
            Veneris, Mercurij, & </s>
            <s xml:id="echoid-s952" xml:space="preserve">Lunæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s953" xml:space="preserve">Hanc tamen diuiſionem paulo poſt examinabimus,
              <lb/>
            quoniam Aſtronomi recentiores plures ſphæras cæleſtes conſtituunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s954" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s955" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Svnt</emph>
            autem omnes orbes cæleſtes contigui prorſus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s956" xml:space="preserve">immediati inter
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-056-02" xlink:href="note-056-02a" xml:space="preserve">Orbes cæle-
                <lb/>
              ſtes inter ſe
                <lb/>
              @õtigui sũt.</note>
            ſe, ita vt ſemper ſuperior inferiorem includat, nihilq́ue inter vnum atque alte
              <lb/>
            rum ſit medium, non ſecus ac in tunicis cæparum uidemus ſuperiorem vndiq.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s957" xml:space="preserve">circundare inferiorem; </s>
            <s xml:id="echoid-s958" xml:space="preserve">quod quidem ita eſſe demonſtrabimus, cũ de ordine cæ
              <lb/>
            lorum diſputabimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s959" xml:space="preserve">Quare cum omne corpus continens maius ſit corpore
              <lb/>
            contento, quo ad ambitum, recte ſubiungit auctor, ſphærarum cęleſtium quaſ-
              <lb/>
            dam eſſe maiores, & </s>
            <s xml:id="echoid-s960" xml:space="preserve">quaſdam minores, ſecundum quod plus accedunt, uel re-
              <lb/>
            cedunt a Firmamento. </s>
            <s xml:id="echoid-s961" xml:space="preserve">Erit enim hac ratione ſphæra nona omnium maxima; </s>
            <s xml:id="echoid-s962" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Deinde firmamentum maius erit ſphæra Saturni, quę ſtatim ſubſequitur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s963" xml:space="preserve">ſic
              <lb/>
            deinceps, donec ad ſphæram Lunæ, quæ infima eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s964" xml:space="preserve">deueniamus. </s>
            <s xml:id="echoid-s965" xml:space="preserve">Hæc namque
              <lb/>
            omnium ſphærarum minima eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s966" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s967" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Dicitvr</emph>
            nona ſphæra ab auctore, & </s>
            <s xml:id="echoid-s968" xml:space="preserve">alijs Aſtronomis primus motus,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-056-03" xlink:href="note-056-03a" xml:space="preserve">Nona ſphę-
                <lb/>
              ra cur dica-
                <lb/>
              t
                <unsure/>
              ur primũ
                <lb/>
              mobile, ſeu
                <lb/>
              primus mo-
                <lb/>
              @us.</note>
            ſeu primum mobile, quoniam, vt ipſi putãt, nullum aliud cælum mobile ſupra
              <lb/>
            ipſam exiſtit, ſuoq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s969" xml:space="preserve">motu uelociſſimo, ut ſuo loco dicemus, omnes alias inſe-
              <lb/>
            riores ſphæras, quas ambit, ſecum rapit ab ortu in occaſum ſpacio vigintiqua-
              <lb/>
            tuor horarum. </s>
            <s xml:id="echoid-s970" xml:space="preserve">Quamuis autem nonam ſphæram, quam auctor hic putat eſſe
              <lb/>
            ſupremam, ac primum mobile, ſine diſcrimine poſſimus dicere & </s>
            <s xml:id="echoid-s971" xml:space="preserve">primam ſphæ
              <lb/>
            ram, & </s>
            <s xml:id="echoid-s972" xml:space="preserve">nonam, ſiue ultimam; </s>
            <s xml:id="echoid-s973" xml:space="preserve">Primam quidem ordine naturę, quia proprior eſt
              <lb/>
            primo enti, qua ratione ſphæra Lunæ vltima exiſtit, cum a primo ente ſit re-
              <lb/>
            motiſſima; </s>
            <s xml:id="echoid-s974" xml:space="preserve">Nonam uero ultimamve, quo ad nos, quia uidelicet remotior a no-
              <lb/>
            bis exiſtit, quo pacto Lunæ ſphæra, quoniam nobis eſt propinquior, dicetur eſ-
              <lb/>
            ſe prima: </s>
            <s xml:id="echoid-s975" xml:space="preserve">Non tamen ab Aſtronomis dici conſueuit vltimus motus, ſeu ulti-
              <lb/>
            mum mobile, ſed ſolum primus motus, vel primum mobile, ob dignitatem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s976" xml:space="preserve">
              <lb/>
            præſtant@am, quam habet circunſerendo ſphæras inferiores ſecum ſuo motu
              <lb/>
            proprio, qua in re primatum habere videtur.</s>
            <s xml:id="echoid-s977" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Octaua
            <lb/>
          ſphæ@a cur
            <lb/>
          dicatur Fir-
            <lb/>
          mamẽtum,
            <lb/>
          & ſphæra
            <lb/>
          ſi
            <unsure/>
          ellarum
            <lb/>
          ſixarum.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s978" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Appellat</emph>
            quoque auctor cum Aſtronomis ſphæram, quæ eſt octa-
              <lb/>
            ua quo ad nos, Firmamentum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s979" xml:space="preserve">ſphæram ſtellarum fixarum. </s>
            <s xml:id="echoid-s980" xml:space="preserve">Firmamentum
              <lb/>
            quidem, quia ſicut munimẽtum, vallum, aut mœnia in extremis partibus poſi-
              <lb/>
            ta cingunt, muniunt, ac firmant ciuitatem, ſic etiam octaua ſphæra, quæ Fir-
              <lb/>
            mamentum nuncupatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s981" xml:space="preserve">quam antiquitas omnis ſupremum, ac </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>