Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="73" xlink:href="009/01/073.jpg"/>
            <p type="main">
              <s id="s.001353">
                <arrow.to.target n="marg91"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001354">
                <margin.target id="marg91"/>
              91</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001355">Tex. 68. (
                <emph type="italics"/>
              Aut enim ad ipſum quid eſt, reducitur ipſum propter quid in immo­
                <lb/>
              bilibus, vt in Mathematicis, ad definitionem enim recti, aut commenſurabilis, aut
                <lb/>
              alius cuiuſpiam reducitur vltimum
                <emph.end type="italics"/>
              ) ex his manifeſtè videas Mathematicas
                <expan abbr="de-mõſtrare">de­
                  <lb/>
                monſtrare</expan>
              per cauſam formalem, cum cauſam ipſam ad ipſum quid eſt, ideſt,
                <lb/>
              ad definitionem reducant. </s>
              <s id="s.001356">quorum exempla in logicis ex Mathematicis at­
                <lb/>
              tuli: ſed etiam ſequentis loci exemplum de triangulo idem apertè manife­
                <lb/>
              ſtat; in quo probat duos angulos A C B, A C D, eſſe rectos, ex definitione
                <lb/>
              ipſorum, ſiue ex definitione lineæ perpendicularis A C, quod idem eſt.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001357">
                <arrow.to.target n="marg92"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001358">
                <margin.target id="marg92"/>
              92</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001359">Tex 89. (
                <emph type="italics"/>
              Eſt autem neceſſarium in Mathematicis, & in his, quæ ſecundum
                <lb/>
              naturam fiunt quaſi eodem modo; quoniam enim hoc rectum eſt, neceſſe eſt, trian­
                <lb/>
              gulum tres angulos habere æquales duobus rectis; ſed non, ſi hoc, illud; ſed ſi hoc
                <lb/>
              non eſt,
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              rectum eſt.
                <emph.end type="italics"/>
              ) cum animaduerterim non parum eſſe diſſenſionis, &
                <lb/>
              difficultatis in exemplo hoc mathematico explicando, ita vt recentiores
                <lb/>
              quidam textum
                <expan abbr="hũc">hunc</expan>
              pro arbitratu ſuo perperam latinè verterint: ideò pri­
                <lb/>
              mum ex græcis codicibus interpretationem hanc veram attuli. </s>
              <s id="s.001360">deinde, quia
                <lb/>
              etiam græci in exemplo mathematico enodando, vel malè, vt Simplicius;
                <lb/>
              vel obſcurè nimis, vt reliqui; Latini verò vel nihil, vel peius multò loquun­
                <lb/>
              tur, ideò ſic ego exponendum cenſui. </s>
              <s id="s.001361">cum velit Ariſt. oſtendere neceſſita­
                <lb/>
              tem, quæ in ſcientijs inter præmiſſas, ſeu medium, & concluſionem reperi­
                <lb/>
              tur, affert exemplum illud mathematicum ſibi familiare, demonſtrationem
                <lb/>
              ſcilicet illam, qua oſtenditur, omne triangulum habere tres angulos æqua­
                <lb/>
              les duobus rectis angulis, cuius fuſiſſimam explicationem inuenies ſupra in
                <lb/>
              primo Priorum, ſecto 3. cap. 1. quam neceſſe eſt, conſulas. </s>
              <s id="s.001362">pro medio autem
                <lb/>
              huius paſſionis accipit lineam perpendicularem, quam innuit verbis illis
                <lb/>
                <emph type="italics"/>
              (quoniam enim hoc rectum eſt
                <emph.end type="italics"/>
              ) vt in figura ſit triangulum A B C,
                <expan abbr="ſitq́">ſitque</expan>
              ; vt latus
                <lb/>
                <figure id="id.009.01.073.1.jpg" place="text" xlink:href="009/01/073/1.jpg" number="36"/>
                <lb/>
              A C, ſit perpendiculare
                <expan abbr="">cum</expan>
              latere B C, & pro­
                <lb/>
              ducatur B C, in D; tunc triangulum A B C,
                <lb/>
              habere tres angulos, A, B, & A C B, æquales
                <lb/>
              duobus rectis planum erit: nam
                <expan abbr="">cum</expan>
              latus A C,
                <lb/>
              ſit perpendiculare (quod Ariſt. dicit, cum
                <expan abbr="re-ctũ">re­
                  <lb/>
                ctum</expan>
              hoc ſit) erunt duo anguli deinceps A C B,
                <lb/>
              A C D, recti, ex definitione lineæ perpendicu­
                <lb/>
              laris, cum ergo duo anguli A, & B, externo,
                <expan abbr="rectoq́">rectoque</expan>
              ; A C D, ſint æquales per
                <lb/>
              32. primi, & reliquus angulus A C B, communis, ideſt, ſit angulus triangu­
                <lb/>
              li, & angulus vnus lineæ perpendicularis, & ideò rectus; manifeſtè apparet,
                <lb/>
              tres angulos A, B, A C B, eſſe æquales neceſſariò duobus rectis, ex poſitio­
                <lb/>
              ne illius recti, ſiue lateris perpendicularis, quia ex verò, verum neceſſariò
                <lb/>
              ſequitur; non tamen poſita hac paſſione, ſiue concluſione, habere ſcilicet
                <lb/>
              tres angulos æquales duobus rectis, neceſſariò ſequitur illud eſſe rectum,
                <lb/>
              ideſt latus illud A C, eſſe perpendiculare ad latus B C, quia verum
                <lb/>
              ſequi poteſt ex verò, & falsò. </s>
              <s id="s.001363">valebit tamen hæc conſequen­
                <lb/>
              tia, ſi triangulum non habet hanc proprietatem, ne­
                <lb/>
              que illud rectum eſt, ideſt,
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              latus prædi­
                <lb/>
              ctum erit
                <expan abbr="perpẽdiculare">perpendiculare</expan>
              , quia falſum
                <lb/>
              non, niſi ex falſo ſequitur.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>