Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
[Figure 71]
[Figure 72]
[Figure 73]
[Figure 74]
[Figure 75]
[Figure 76]
[Figure 77]
[Figure 78]
[Figure 79]
[Figure 80]
[Figure 81]
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[Figure 87]
[Figure 88]
[Figure 89]
[Figure 90]
[Figure 91]
[Figure 92]
[Figure 93]
[Figure 94]
[Figure 95]
[Figure 96]
[Figure 97]
[Figure 98]
[Figure 99]
[Figure 100]
< >
page |< < (39) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div128" type="section" level="1" n="50">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1932" xml:space="preserve">
              <pb o="39" file="075" n="76" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            Ignis uniformis eſt in denſitate, cum propter uelocitatem motus, quo ab ortu
              <lb/>
            in occaſum rapitur, facile aerem ſibi ſubiectum in ſe poſſit tranſmutare.</s>
            <s xml:id="echoid-s1933" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s1934" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Circa</emph>
            elementarem uero regionem ætherea regio lucida, ab omni
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-075-01" xlink:href="note-075-01a" xml:space="preserve">Aethere@
                <lb/>
              regio.</note>
            uariatione ſua immutabili eſſentia immunis exiſtens, motu continuo circu
              <lb/>
            lariter incedit: </s>
            <s xml:id="echoid-s1935" xml:space="preserve">Et hæc à philoſophis quinta nuncupatur eſſentia.</s>
            <s xml:id="echoid-s1936" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div140" type="section" level="1" n="51">
          <head xml:id="echoid-head55" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1937" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Postqvam</emph>
            egit auctor de forma regionis elementaris, aggreditur di-
              <lb/>
            ſputationem de forma ætherea regionis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1938" xml:space="preserve">Cuius quinque illuſtres proprieta-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-075-02" xlink:href="note-075-02a" xml:space="preserve">Proprieta-
                <lb/>
              tes æthereę
                <unsure/>
                <lb/>
              regionis.</note>
            tes in principio affert, quibus à regione elementari ſeparatur, acdiſiungitur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1939" xml:space="preserve">Prima eſt, quòd ſit circa elementarem regionem; </s>
            <s xml:id="echoid-s1940" xml:space="preserve">qua in re comparatur cum ele
              <lb/>
            mentari, tanquam continens cum contento, diciturq́ue locus totius elementa
              <lb/>
            ris regionis: </s>
            <s xml:id="echoid-s1941" xml:space="preserve">Omnis autem locus, quò ſuperior, eò etiam nobilior à philoſo-
              <lb/>
            phis creditur, corpusq́ue in eo exiſtens præſtantius; </s>
            <s xml:id="echoid-s1942" xml:space="preserve">quia à corruptibilibus hi-
              <lb/>
            ſce inferioribus magis remouetur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1943" xml:space="preserve">diuinis illis orbium motoribus optima,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1944" xml:space="preserve">feliciſſima ſemper uita fruentibus propinquius, atque uicinius exiſtit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1945" xml:space="preserve">Secun
              <lb/>
            da proprietas eſt, quòd ſit lucida; </s>
            <s xml:id="echoid-s1946" xml:space="preserve">qua longe ſuperat elementarem regionem. </s>
            <s xml:id="echoid-s1947" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Lux enim multo nobilior eſt proprietatibus elementorum; </s>
            <s xml:id="echoid-s1948" xml:space="preserve">Hæ namque acti-
              <lb/>
            uæ ſunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1949" xml:space="preserve">paſſiuæ, inuicemq́ue contrariæ; </s>
            <s xml:id="echoid-s1950" xml:space="preserve">adeo ut mutua earum pugna res hæ
              <lb/>
            inferiores omnes ad interitum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1951" xml:space="preserve">corruptionem deducantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s1952" xml:space="preserve">Lux uero omnis
              <lb/>
            contrarij expers cunctis hiſce inferioribus uitam, Eſſe, ac durationem influit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1953" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Accedit etiam, quòd lux eſt obiectum ſenſus nobiliſſimi, puta Viſus; </s>
            <s xml:id="echoid-s1954" xml:space="preserve">Et circa il
              <lb/>
            lam tota unaex diſciplinis Mathematicis, eaq́ue pulcherrima, nempe Perſpecti
              <lb/>
            ua, eſt occupata. </s>
            <s xml:id="echoid-s1955" xml:space="preserve">Tertia proprietas eſt, quòd ætherea regio careat omni motu
              <lb/>
            ſubſtantiam eius uariante. </s>
            <s xml:id="echoid-s1956" xml:space="preserve">Ætherea namque regio, ſiue cęleſtis, nec alterari,
              <lb/>
            nec augeri, diminuive, nec generari, corrumpive poteſt, ſecundum philoſophos; </s>
            <s xml:id="echoid-s1957" xml:space="preserve">
              <lb/>
            cuius oppoſitum ſupra de elementis aſſeruimus: </s>
            <s xml:id="echoid-s1958" xml:space="preserve">quoniã hæc in perpetua tranſ-
              <lb/>
            mutatione uerſantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1959" xml:space="preserve">Quarta proprietas eſt, quòd moueatur ætherea regio
              <lb/>
            perpetuo & </s>
            <s xml:id="echoid-s1960" xml:space="preserve">continuo motu circulari ſine ulla interruptione; </s>
            <s xml:id="echoid-s1961" xml:space="preserve">qui motus apud
              <lb/>
            philoſophos inter omnes alios primus eſt, ac nobiliſſimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s1962" xml:space="preserve">eſtq́ue cauſa conti-
              <lb/>
            nuæ generationis, corruptionisq́ue in his inferioribus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1963" xml:space="preserve">Motus autem elemento
              <lb/>
            rum rectus eſt ſuapte natura, qui cito finem facit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1964" xml:space="preserve">Quinta, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1965" xml:space="preserve">ultima proprietas
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-075-03" xlink:href="note-075-03a" xml:space="preserve">Quinta eſ-
                <lb/>
              ſentia.</note>
            eſt, ꝙ à philoſophis ætherea regio nuncupetur Quinta eſſentia. </s>
            <s xml:id="echoid-s1966" xml:space="preserve">Neq. </s>
            <s xml:id="echoid-s1967" xml:space="preserve">n. </s>
            <s xml:id="echoid-s1968" xml:space="preserve">cœlum,
              <lb/>
            ut uult Ariſtoteles, eſt elementũ, aut ex elementis compoſitũ, confectũve, ſed
              <lb/>
            eſt corpus alterius cuiuſdã immixtæ naturæ à quatuor elementis ualde ſemotę.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1969" xml:space="preserve">Vnde ut à quatuor elementis diſtingueretur, Quinta eſſentia eſt appellata.</s>
            <s xml:id="echoid-s1970" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Aethere a
            <lb/>
          regio cur
            <lb/>
          ſic dicta.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1971" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Dicitvr</emph>
            autem Quinta hæc natura, hoc eſt, cęleſtis regio, Ætherea,
              <lb/>
            auctore Ariſtotele, ab {αἰ} {εὶ} id eſt, ſemper, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1972" xml:space="preserve">θ έ ω, quod ſignificat uoluo, aut cur
              <lb/>
            ro; </s>
            <s xml:id="echoid-s1973" xml:space="preserve">quia cęleſtia corpora, quæ illam regionem conſtituunt, ſemper, ac perpe-
              <lb/>
            tuo uoluuntur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1974" xml:space="preserve">rotantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1975" xml:space="preserve">Quidem tamen uolunt, inter quos referuntur A-
              <lb/>
            naxagoras, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1976" xml:space="preserve">Cicero, dici Aethereã, ab {αἴ} θ ω hoc eſt, flagro, fulgeo; </s>
            <s xml:id="echoid-s1977" xml:space="preserve">Eſt etenim
              <lb/>
            ætherea regio lucida ſemper, ac fulgida.</s>
            <s xml:id="echoid-s1978" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s1979" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Cvivs</emph>
            nouem ſunt ſphęrę, ſicut in proximo pertractatum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1980" xml:space="preserve">Sci-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-075-05" xlink:href="note-075-05a" xml:space="preserve">Ordo ſphæ-
                <lb/>
              rarum cæ-
                <lb/>
              leſtium.</note>
            licet Lunę, Mercurij, Veneris, Solis, Martis, Iouis, Saturni, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>