Biancani, Giuseppe
,
Aristotelis loca mathematica
,
1615
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 355
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001486
">
<
pb
pagenum
="
81
"
xlink:href
="
009/01/081.jpg
"/>
<
expan
abbr
="
hucuſq;
">hucuſque</
expan
>
grauitat, v. g. ſi lapis illuc deſcenderet, non quieſceret ſtatim ac
<
lb
/>
prima ipſius pars ad mundi centrum pertingeret, ſed reliquæ ipſius partes
<
lb
/>
adhuc grauitarent,
<
expan
abbr
="
ſicq́
">ſicque</
expan
>
; vlterius primam partem impellerent, donec lapi
<
lb
/>
dis medium, mundi medio congrueret: quo facto lapis quieſceret. </
s
>
<
s
id
="
s.001487
">quæ num
<
lb
/>
vera ſint, vt intelligamus, oportet prius præmittere, iuxta Mathematicos
<
lb
/>
duplex eſſe medium, ſiue centrum cuiuſuis magnitudinis: aliud enim eſt
<
lb
/>
centrum molis, aliud eſt centrum grauitatis. </
s
>
<
s
id
="
s.001488
">centrum molis eſt illud pun
<
lb
/>
ctum, à quo extrema æquidiſtant: centrum grauitatis eſt punctum illud, à
<
lb
/>
quo extrema æque ponderant, ſiue à quo graue ſuſpenſum æquè ponderat,
<
lb
/>
ſiue in æquilibrio manet. </
s
>
<
s
id
="
s.001489
">Porrò in corporibus regularibus, ſi vniformia ſint
<
lb
/>
idem, & vnum ſunt centrum molis, ac centrum grauitatis: vt in ſphæra
<
lb
/>
plumbea, idem erit
<
expan
abbr
="
vtrumq;
">vtrumque</
expan
>
centrum: ſi verò difformia ſint in grauitate,
<
lb
/>
vt in ſphæra partim plumbea, partim lignea, diuerſum erit centrum molis,
<
lb
/>
à centro grauitatis; illud enim erit in medio ſphæræ; centrum verò graui
<
lb
/>
tatis in parte plumbea exiſtet. </
s
>
<
s
id
="
s.001490
">In corporibus deinde irregularibus, etiamſi
<
lb
/>
ſint vniformis ponderis, aliud tamen eſſe poteſt centrum molis à
<
expan
abbr
="
cẽtro
">centro</
expan
>
gra
<
lb
/>
uitatis, vt in corpore oblongo, cuius alterum extremum ſit reliquis parti
<
lb
/>
bus multò maius, vti eſt claua: vbi centrum molis erit in medio longitudi
<
lb
/>
nis clauæ; centrum verò grauitatis, erit propinquius capiti clauæ. </
s
>
<
s
id
="
s.001491
">quando
<
lb
/>
igitur Ariſt. ait, graue deſcenſurum, donec ipſius medium, ſiue centrum,
<
lb
/>
mundi centrum attingat; benè dicit, ſi de medio grauitatis intelligat; ma
<
lb
/>
lè autem ſi de medio molis. </
s
>
<
s
id
="
s.001492
">quia grauia omnia ratione centri grauitatis
<
lb
/>
ponderant,
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
manent; niſi ipſum maneat: quare niſi ipſum
<
expan
abbr
="
attingãt
">attingant</
expan
>
cen
<
lb
/>
trum mundi ſemper grauitabunt, & mouebuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.001493
">Verum enim verò ex an
<
lb
/>
tiquorum monumentis manifeſtum eſt, Archimedem, qui multò poſt Ari
<
lb
/>
ſtotelem floruit, primum omnium de centro grauitatis eſſe philoſophatum,
<
lb
/>
qua ratione dicendum eſſet, Ariſtotelem de centro, molis loquutum eſſe,
<
lb
/>
& perinde non
<
expan
abbr
="
vſquequaq;
">vſquequaque</
expan
>
verè.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001494
">
<
arrow.to.target
n
="
marg113
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001495
">
<
margin.target
id
="
marg113
"/>
113</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001496
">Tex. 109.
<
emph
type
="
italics
"/>
(Præterea
<
expan
abbr
="
quoq;
">quoque</
expan
>
& per ea, quæ apparent ſecundum ſenſum, neque
<
lb
/>
enim Lunæ eclypſes tales
<
expan
abbr
="
haberẽt
">haberent</
expan
>
deciſiones; nunc enim in ijs, quæ ſecundum men
<
lb
/>
ſem fiunt, figurationibus, omnes accipit diuiſiones: etenim recta fit, & vtrinque
<
lb
/>
curua, & concaua)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
probat terram eſſe ſphæricam ratione aſtronomica, ex
<
lb
/>
Lunæ eclypſibus deſumpta: nam niſi terra eſſet rotunda, nunquam Luna in
<
lb
/>
eclypſi haberet tales deciſiones, ideſt non haberet falcatas, aut lunulatas
<
lb
/>
partes illas, quæ in eclypſi obſcurantur, & quaſi à Luna reſecantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001497
">quam
<
lb
/>
uis enim ſingulis menſibus Luna terminetur modo linea concaua, vt quan
<
lb
/>
do noua eſt; modo recta, vt quando diuidua eſt: modo vtrinque curua, vt
<
lb
/>
cum à diuidua ad plenilunium tendit. </
s
>
<
s
id
="
s.001498
">quod fuſius primo Poſter. tex. 30. ex
<
lb
/>
poſui. </
s
>
<
s
id
="
s.001499
">in eclypſibus tamen ſemper curuam habet lineam illam, quæ partem
<
lb
/>
eclypſatam deſinit; vt paulo poſt explicabo. </
s
>
<
s
id
="
s.001500
">Vide precedentem textum 59.
<
lb
/>
& ca, quæ ibi annotaui,
<
expan
abbr
="
quæq;
">quæque</
expan
>
tibi propoſui, & plenam huius loci intelligen
<
lb
/>
tiam aſſequeris. </
s
>
<
s
id
="
s.001501
">vide etiam, quæ mox ſubdam circa huius loci reliquum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001502
">
<
arrow.to.target
n
="
marg114
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001503
">
<
margin.target
id
="
marg114
"/>
114</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001504
">Ibidem
<
emph
type
="
italics
"/>
(Circa autem eclypſes, ſemper curuam habet terminătem lineam: qua
<
lb
/>
re quoniam eclypſim patitur propter terræ obiectionem, terræ
<
expan
abbr
="
circumferẽtia
">circumferentia</
expan
>
ſphæ
<
lb
/>
rica exiſtens, figuræ cauſa erit)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
probat rotunditatem terræ ab eclypſi lunari,
<
lb
/>
ex eo, quod Luna ſphæricè eclypſetur, quod innuitur illis verbis, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>