LIBER DE PON
DERIBVS IORDANI NEMORARII.
Cum scientia de ponderibus sit subalternata tam Ge
ometriæ quam philosophiæ, oportet in hac sci
entia quædam geometrice, quædam phyſice proba
re.Primii ergo oportet scire, quod brachium descenden
do in libra, describit circulu, cuius circuli semidia
meter, est semper æqualis brachio libræ.Secundo
oportet ostendere, quod maior arcus eiusdem circuli,
est magis curvus minore, et quod talis minor plus cur
vatur, quam in circulo maiore.Primum probatur, quia minus de corda, quæ
est recta linea, correspondet proportionaliter arcui maiori, quam minori,
non enim arcui duplo correspondet corda dupla, sed minus ea.Secun
dum patet sic, quia si sumantur de circulo maiori et minori arcus æqua
les, corda arcus maioris circuli longior est, propterea posset ex hoc osten
di, quod pondus in libra tanto sit levius, quanto plus descendit in semicircu
lo.Incipiat igitur mobile descendere a summo semicirculi, et descendat
continue, dico tunc quod maior arcus circuli plus contrariatur rectæ lineæ
quam minor, et casus gravis per arcum maiorem, plus contrariatur casui gra
vis, qui per rectam fieri debet, quam casus per arcum minorem, patet, ergo ma
ior est violentia in motu secundum arcum maiorem, quam secundum minorem,
aliter enim non fieret motus magis gravis.Cum ergo plus in ascensu ascensu aliquod mo
vetur violentie, patet, quam maior est gravitas secundum hunc situm, et quia secundum
situationem talium sic fit, dicatur gravitas secundum situm in futu
ro processu.Ita enim, syllogisando de motu, tamquam motus sit causa gravita
tis et levitatis, potius contrarium concludimus per causam huius contrari
etatis, plus contrariam, id est plus habere violentiæ, quod si grave descen
dat, hoc est a natura, sed per lineam curvam, hoc est contra naturam, ideo
iste descensus est mixtus ex descensu naturæ et violento.In ascensu vero
ponderis, cum ibi nihil sit secundum naturam, licet argumentari sicut
de igne, qui naturaliter ascendit.De igne enim argumentatur in ascensu,
sicut de gravi in descensu, ex quo sequitur, Quanto grave plus sic ascen
dit, tanto minus habet de levitate secundum situm, et sic plus habet de
gravitate secundum situm.Diceret forte aliquis, quod non oportet propter
prædicta, grave in parte circuli inferiori fieri secundum situm levius, pa
tet unum non esse motum, sed quietem, tunc nihil contrarium naturæ acqui
ritur.Sed contra illud obijcitur sic, possibile fuit hanc quiætem fuisse ter
minum motus intrinsecum motus, sicut albationis albedo, cum igitur motus
DERIBVS IORDANI NEMORARII.
Cum scientia de ponderibus sit subalternata tam Ge
ometriæ quam philosophiæ, oportet in hac sci
entia quædam geometrice, quædam phyſice proba
re.Primii ergo oportet scire, quod brachium descenden
do in libra, describit circulu, cuius circuli semidia
meter, est semper æqualis brachio libræ.Secundo
oportet ostendere, quod maior arcus eiusdem circuli,
est magis curvus minore, et quod talis minor plus cur
vatur, quam in circulo maiore.Primum probatur, quia minus de corda, quæ
est recta linea, correspondet proportionaliter arcui maiori, quam minori,
non enim arcui duplo correspondet corda dupla, sed minus ea.Secun
dum patet sic, quia si sumantur de circulo maiori et minori arcus æqua
les, corda arcus maioris circuli longior est, propterea posset ex hoc osten
di, quod pondus in libra tanto sit levius, quanto plus descendit in semicircu
lo.Incipiat igitur mobile descendere a summo semicirculi, et descendat
continue, dico tunc quod maior arcus circuli plus contrariatur rectæ lineæ
quam minor, et casus gravis per arcum maiorem, plus contrariatur casui gra
vis, qui per rectam fieri debet, quam casus per arcum minorem, patet, ergo ma
ior est violentia in motu secundum arcum maiorem, quam secundum minorem,
aliter enim non fieret motus magis gravis.Cum ergo plus in ascensu ascensu aliquod mo
vetur violentie, patet, quam maior est gravitas secundum hunc situm, et quia secundum
situationem talium sic fit, dicatur gravitas secundum situm in futu
ro processu.Ita enim, syllogisando de motu, tamquam motus sit causa gravita
tis et levitatis, potius contrarium concludimus per causam huius contrari
etatis, plus contrariam, id est plus habere violentiæ, quod si grave descen
dat, hoc est a natura, sed per lineam curvam, hoc est contra naturam, ideo
iste descensus est mixtus ex descensu naturæ et violento.In ascensu vero
ponderis, cum ibi nihil sit secundum naturam, licet argumentari sicut
de igne, qui naturaliter ascendit.De igne enim argumentatur in ascensu,
sicut de gravi in descensu, ex quo sequitur, Quanto grave plus sic ascen
dit, tanto minus habet de levitate secundum situm, et sic plus habet de
gravitate secundum situm.Diceret forte aliquis, quod non oportet propter
prædicta, grave in parte circuli inferiori fieri secundum situm levius, pa
tet unum non esse motum, sed quietem, tunc nihil contrarium naturæ acqui
ritur.Sed contra illud obijcitur sic, possibile fuit hanc quiætem fuisse ter
minum motus intrinsecum motus, sicut albationis albedo, cum igitur motus