1accidentia ſingularia ad materiam ſenſilem indiuiduam; ſic & facta per abſtractionem vniuerſa
lia materiam ſenſilem vniuersè ſignificant, quam mox eſſentiæ partem eſſe oſtendemus; & pro
pter modum eſſendi quem abſtrahendo mutat; ex eo quae eſt exiſtentiæ principium, in principium
eſſentiæ transformari. Hoc ipſum oſtenſuri nunc exordiamur ab ea materia quæ tranſmutatio
ni ſubiicitur, & illam inueniamus quæ conſtituit methodum naturalem. Neque verò dubitatur ma
teriam ſenſilem quæ ſubſtantiæ formam excipit, eſſe ſingularem: quod enim fit eſt ſingulare; & ge
neratur non homo, ſed Callias & Plato. Veruntamen ſicuti mutationes ſunt ſingularium; ſic de
iis nulla methodus eſſe poteſt; quando eſſent incerta & infinita. Quocirca vt ſcientiam genera
re poſsint; ſingularia ad vniuerſale quoddam referenda ſunt. At verò ſi vniuerſale colligitur ex
ſingularibus, imminebit periculum; ne ſeparatum à formis ſenſilibus generationi repugnet, &
aliud repræſentet, atque ea ſingularia quæ ſunt obnoxia mutationi: nanque homo ſeparatur ab
indiuidui conditionibus. id autem quod eſt huiuſmodi æternum eſt, & cùm ſignificet naturam
communem, ſiquid illi tribuatur, conueniet communiter. Attamen generari proprium eſt ſingu
larium, quatenus ſingularia ſunt. Verumenimuerò philoſophi nos perſuadent vniuerſale duplex
eſſe: alterum quidem quod repræſentat ipſa ſingularia, ita vt cum illud concipio, ſimul etiam men
te comprehendam ſingula in illa natura communi conuenientia, quod ſanè abſtrahitur ab indi
uidui conditionibus, ita tamen, vt etiam referat conditiones ſenſiles: verùm quia non magis huius
quàm illius indiuidui proprietates refert; proptereà dicatur vniuerſale. Alterum vniuerſale eſt
quod ſignificat naturam ab indiuidui conditionibus omnino ſeparatam, vt ſi hominem ipſum nul
la ratione materiæ ſenſilis habita ſpectem. Illud primum compoſitum eſt ex forma & materia ſen
ſili: quapropter in eo aliud eſt eſſe ab eſſentia, & hoc in multis eſt, atque adeò in vniuerſis ſingula
ribus & quia non ſeparatur à materia ſenſili vniuerſale, phyſicum non iniuria vocabitur: idque
definitioni ſubiicitur. Alterum eſt in mente ſola, idemque. cum eſſentia ſua, cuius cùm duæ ſint par
tes, forma nimirum & materia quæ mente concipitur, ita etiam è binis partibus, quæ binis illis
reſpondeant, proportione conflatur, genere videlicet vt materia, differentia verò vt forma. Neque
enim fieri poteſt, vt forma naturalis à materia, ſeu re ſeu cogitatione ſeiungatur. Quocirca reipſa
reſidet in materia ſenſili, in mente verò alteram materiam aſſecuta eſt quæ pertinet ad mentem.
poſterius hoc genus vniuerſalis, ſi logicum dicamus, non erimus fortaſſe reprehendendi: quia
λόγος eſſentiam definitionemque. ſignificat, & rationem quæ iam eſt hoc vniuerſale à ſenſili mate
ria ſecretum, & mentis officium per quod vniuerſale hoc ſeparatur à materia ſenſili indiuidua.
æternum hoc, quippe extra omnem aleam temporis illud in ſeipſo perpetuum, quia ſemper eſt;
ſimpliciter verò nequaquam, quia conſiſtit partibus quæ mutantur aſsiduè, & partes offert quæ
continuè variantur. Vtranque genus vniuerſalis ab Ariſtotele monſtratum eſt. Nam de primo
illo quod phyſicum dicimus. aliquando verba faciens hæc ſcripta reliquit. a Homo & equus,
& illiuſmodi cętera in ipſis ſunt ſingulis & docuit eius non eſſe ſubſtantiam, ſed eſſe totum quod
dam quod ex vniuerſali materia formaque. conſtet, ſicuti ſingulare conſtat ex materia formaque. ſin
gulari. Rurſus de altero vniuerſali meminit quod rationem vocat, b vt circulus. proinde inquit,
eſſe circuli & circulus, & eſſe animæ atque anima idem eſt: atque iterum teſtatus eſt hominem
dici bifariam, velut compoſitum, quare non eſt idem hominis eſſe, & hominem eſſe, vel vt ani
mam; itaque idem ſunt eſſe hominis atque hominem. Vbi igitur in methodo naturali verſemur,
cùm vniuerſalia non ſeparentur à materia ſenſili ſimpliciter, ſed à ſingulari tantùm, & ſupponant
pro ſingularibus: ideò fit, vt non ſit ſcientia ſingularium: nec ob id quæ de vniuerſali pronuntian
tur, abhorreant à ſingularibus. Nec quatenus naturæ quædam communes ſint; illis generari tri
buatur, ſed vt referunt ſingularia generatim, de quibus ſigillatim ea prędicari poſſunt. Nec ea
materia quæ ſubiicitur methodo naturali, quia ſenſilis, ſit ſingularis. Etenim ſicut eſt ſingularis
homo, & communis: ita quoque eſt materia ſenſilis ſingularis, & materia communis quæ eadem
quoque ſenſilis eſt, hęc methodi, illa mutationis. Neque ſanè ſenſilis, quia materia communis ſentia
tur, ſed quia proximè referat eam quæ pellit ſenſum, & vt ſępe diximus, quia pro illa ſupponit.
qua ratione quoque res ſenſiles ſcientiæ naturali ſubiiciuntur, quas propter vim methodi nihilo
minus vniuerſales eſſe neceſſe eſt: ſunt enim potentia ſenſiles, quia cùm applicantur ad conditiones
ſenſiles & hæc accidentia, fiunt ſenſiles, & ſunt in habitu, non actu ſenſiles.
lia materiam ſenſilem vniuersè ſignificant, quam mox eſſentiæ partem eſſe oſtendemus; & pro
pter modum eſſendi quem abſtrahendo mutat; ex eo quae eſt exiſtentiæ principium, in principium
eſſentiæ transformari. Hoc ipſum oſtenſuri nunc exordiamur ab ea materia quæ tranſmutatio
ni ſubiicitur, & illam inueniamus quæ conſtituit methodum naturalem. Neque verò dubitatur ma
teriam ſenſilem quæ ſubſtantiæ formam excipit, eſſe ſingularem: quod enim fit eſt ſingulare; & ge
neratur non homo, ſed Callias & Plato. Veruntamen ſicuti mutationes ſunt ſingularium; ſic de
iis nulla methodus eſſe poteſt; quando eſſent incerta & infinita. Quocirca vt ſcientiam genera
re poſsint; ſingularia ad vniuerſale quoddam referenda ſunt. At verò ſi vniuerſale colligitur ex
ſingularibus, imminebit periculum; ne ſeparatum à formis ſenſilibus generationi repugnet, &
aliud repræſentet, atque ea ſingularia quæ ſunt obnoxia mutationi: nanque homo ſeparatur ab
indiuidui conditionibus. id autem quod eſt huiuſmodi æternum eſt, & cùm ſignificet naturam
communem, ſiquid illi tribuatur, conueniet communiter. Attamen generari proprium eſt ſingu
larium, quatenus ſingularia ſunt. Verumenimuerò philoſophi nos perſuadent vniuerſale duplex
eſſe: alterum quidem quod repræſentat ipſa ſingularia, ita vt cum illud concipio, ſimul etiam men
te comprehendam ſingula in illa natura communi conuenientia, quod ſanè abſtrahitur ab indi
uidui conditionibus, ita tamen, vt etiam referat conditiones ſenſiles: verùm quia non magis huius
quàm illius indiuidui proprietates refert; proptereà dicatur vniuerſale. Alterum vniuerſale eſt
quod ſignificat naturam ab indiuidui conditionibus omnino ſeparatam, vt ſi hominem ipſum nul
la ratione materiæ ſenſilis habita ſpectem. Illud primum compoſitum eſt ex forma & materia ſen
ſili: quapropter in eo aliud eſt eſſe ab eſſentia, & hoc in multis eſt, atque adeò in vniuerſis ſingula
ribus & quia non ſeparatur à materia ſenſili vniuerſale, phyſicum non iniuria vocabitur: idque
definitioni ſubiicitur. Alterum eſt in mente ſola, idemque. cum eſſentia ſua, cuius cùm duæ ſint par
tes, forma nimirum & materia quæ mente concipitur, ita etiam è binis partibus, quæ binis illis
reſpondeant, proportione conflatur, genere videlicet vt materia, differentia verò vt forma. Neque
enim fieri poteſt, vt forma naturalis à materia, ſeu re ſeu cogitatione ſeiungatur. Quocirca reipſa
reſidet in materia ſenſili, in mente verò alteram materiam aſſecuta eſt quæ pertinet ad mentem.
poſterius hoc genus vniuerſalis, ſi logicum dicamus, non erimus fortaſſe reprehendendi: quia
λόγος eſſentiam definitionemque. ſignificat, & rationem quæ iam eſt hoc vniuerſale à ſenſili mate
ria ſecretum, & mentis officium per quod vniuerſale hoc ſeparatur à materia ſenſili indiuidua.
æternum hoc, quippe extra omnem aleam temporis illud in ſeipſo perpetuum, quia ſemper eſt;
ſimpliciter verò nequaquam, quia conſiſtit partibus quæ mutantur aſsiduè, & partes offert quæ
continuè variantur. Vtranque genus vniuerſalis ab Ariſtotele monſtratum eſt. Nam de primo
illo quod phyſicum dicimus. aliquando verba faciens hæc ſcripta reliquit. a Homo & equus,
& illiuſmodi cętera in ipſis ſunt ſingulis & docuit eius non eſſe ſubſtantiam, ſed eſſe totum quod
dam quod ex vniuerſali materia formaque. conſtet, ſicuti ſingulare conſtat ex materia formaque. ſin
gulari. Rurſus de altero vniuerſali meminit quod rationem vocat, b vt circulus. proinde inquit,
eſſe circuli & circulus, & eſſe animæ atque anima idem eſt: atque iterum teſtatus eſt hominem
dici bifariam, velut compoſitum, quare non eſt idem hominis eſſe, & hominem eſſe, vel vt ani
mam; itaque idem ſunt eſſe hominis atque hominem. Vbi igitur in methodo naturali verſemur,
cùm vniuerſalia non ſeparentur à materia ſenſili ſimpliciter, ſed à ſingulari tantùm, & ſupponant
pro ſingularibus: ideò fit, vt non ſit ſcientia ſingularium: nec ob id quæ de vniuerſali pronuntian
tur, abhorreant à ſingularibus. Nec quatenus naturæ quædam communes ſint; illis generari tri
buatur, ſed vt referunt ſingularia generatim, de quibus ſigillatim ea prędicari poſſunt. Nec ea
materia quæ ſubiicitur methodo naturali, quia ſenſilis, ſit ſingularis. Etenim ſicut eſt ſingularis
homo, & communis: ita quoque eſt materia ſenſilis ſingularis, & materia communis quæ eadem
quoque ſenſilis eſt, hęc methodi, illa mutationis. Neque ſanè ſenſilis, quia materia communis ſentia
tur, ſed quia proximè referat eam quæ pellit ſenſum, & vt ſępe diximus, quia pro illa ſupponit.
qua ratione quoque res ſenſiles ſcientiæ naturali ſubiiciuntur, quas propter vim methodi nihilo
minus vniuerſales eſſe neceſſe eſt: ſunt enim potentia ſenſiles, quia cùm applicantur ad conditiones
ſenſiles & hæc accidentia, fiunt ſenſiles, & ſunt in habitu, non actu ſenſiles.
G
H
a 1 Phyſ.
T. 29.
7. Met.
T. 6.
T. 29.
7. Met.
T. 6.
A
a Land.
b 6. Met.
T. 2.
T. 2.
B
c 7. Met.
C
d 10. Met.
T. vlt.
T. vlt.
D
E
F
G
a 7. Met.
T. 30. apud
Alexand.
T. 30. apud
Alexand.
b 8. Met.
T. 5.
T. 5.
H
quod' nam genus materiæ ſumatur in definitionibus naturalibus. Cap. XIX.
MATERIAM ſenſilem, atque illam quidem ſingularem didicimus eſſe ſtratum muta
tionis naturalis, vniuerſalem verò in methodo naturali ſpectari. ſed vtrum'ne omnis ma
teria ſenſilis, quam quam vniuerſalis, in naturali methodo accipitur, & vtrum pars eſt definitionis
naturalis, an aliquam aliam vicem in naturali definitione gerit, & vtrùm aliud vltra ſenſilis ma
teriæ genus in naturali definitione accipiendum eſt? Porrò materiam geminam obſeruamus apud
tionis naturalis, vniuerſalem verò in methodo naturali ſpectari. ſed vtrum'ne omnis ma
teria ſenſilis, quam quam vniuerſalis, in naturali methodo accipitur, & vtrum pars eſt definitionis
naturalis, an aliquam aliam vicem in naturali definitione gerit, & vtrùm aliud vltra ſenſilis ma
teriæ genus in naturali definitione accipiendum eſt? Porrò materiam geminam obſeruamus apud