Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of contents

< >
[91.] De Lunæ Illuminatione. Cap. III.
Page: 95 (71)
[92.] PARADOXVM. Luna nunquam minus illustratur qua cum plena est.
Page: 97 (71)
[93.] Mac@læ Lunares. Cap. IV.
Page: 97 (71)
[94.] Lunares Eclypſes. Cap. V.
Page: 98 (72)
[95.] Vmbra Lunæ. Cap. VI.
Page: 99 (73)
[96.] De Figura Lunæ. Cap. VII.
Page: 99 (73)
[97.] De Luna Magnitudine. Cap. VIII.
Page: 100 (74)
[98.] De altitudine Lunarium Montium. Cap. I X.
Page: 102 (76)
[99.] De Lunæ Temporibus. Cap. X.
Page: 103 (77)
[100.] In quo finitur Menſi Lunatio detur.
Page: 103 (77)
[101.] De calculo Aſtronomico, & tabulis Aſtronomicis. Cap. XI.
Page: 104 (78)
[102.] Explicatio ſex ſequentium Tabular. Aſtronom. Lunæ, & primò de prima Tabula Horarum, & minutorum. Cap. XII.
Page: 105 (79)
[103.] De ſecunda Tabula dierum.
Page: 105 (79)
[104.] De tertia Tabula menſium.
Page: 105 (79)
[105.] De quarta Tabula Annorum.
Page: 105 (79)
[106.] De quinta Tabula Aequationum Lunæ.
Page: 106 (78)
[107.] De ſexta Tabula latitudinis Lunæ.
Page: 106 (78)
[108.] Prima Tabula mediorum motuum Lunæ in Horis, & Minutis.
Page: 107 (79)
[109.] Secunda Tabula mediorum motuum Lunæ in diebus.
Page: 108 (80)
[110.] Tertia Tabula mediorum Motuum Lunæ in Menſibus completis Anni communis. In Menſibus Anni Bißextilis.
Page: 109 (85)
[111.] Quaria Tabula mediorum motuum Lunæ in Annis ſingulis. Radices æqualium motum ad Ann. Christi 1600. abſolutum in meridie vltimi Decembris, \\ ideſt, pridie Katend. Ianuarij Anni 1601.
Page: 110 (86)
[112.] Quinta Tabula Aequationum Lunæ in Nouilunijs, & Plenilunijs.
Page: 111 (87)
[113.] Sexta Tabula latitudinis Lunæ.
Page: 112 (88)
[114.] De numeris Aſironomicis, & eorum vſu. Cap. XIII.
Page: 113 (89)
[115.] ADDITIO.
Page: 113 (89)
[116.] SVBTRACTIO.
Page: 113 (89)
[117.] MVLTIPLICATIO.
Page: 113 (89)
[118.] DIVISIO.
Page: 114 (90)
[119.] Vſus pramiſſarum Tabularum, ex quo calculus Lunæ fit. Cap. XIIII.
Page: 115 (91)
[120.] Ad datum tempus, medium motum longitudinis Lunæreperire. Propoſ. 1.
Page: 115 (91)
< >
page |< < (74) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div153" type="section" level="1" n="96">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7392" xml:space="preserve">
              <pb o="74" file="0096" n="100" rhead="De Mundi Fabrica,"/>
            ci, id ex nimia à nobís remotíone prouenire, quæ in cauſa eſt, vt tumor ille tam pro@ul non appare at.</s>
            <s xml:id="echoid-s7393" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7394" xml:space="preserve">Poſtremò animaduerſione dignum eſt, allatas rationes pro Lunæſphæricitate non conuincere Lunam eſ-
              <lb/>
            ſe integram ſphæram, ſed tantummodo hemiſphærium; </s>
            <s xml:id="echoid-s7395" xml:space="preserve">videmus enim nos ipſius vnum tantum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7396" xml:space="preserve">idem he-
              <lb/>
            miſphærium, illud nimirum. </s>
            <s xml:id="echoid-s7397" xml:space="preserve">in quo ſunt veteres maculæ, faciem humanam aliquatenus referentes, eas enim
              <lb/>
            in omnibus ſuis reuolutionibua ſemper Luna nobis obuertir.</s>
            <s xml:id="echoid-s7398" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="97">
          <head xml:id="echoid-head107" style="it" xml:space="preserve">De Luna Magnitudine. Cap. VIII.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7399" xml:space="preserve">1 AIo Lunam eſſe minorem terra, cuius euidens argumentum eſt, quod in Lunaribus eclypſibus, ipſa in
              <lb/>
            vmbra terræ aliquando tandiu immoratur, vt neceſl
              <unsure/>
            e ſit diametrum Lunæ, diametrum vmbræ inibi
              <lb/>
            bis, teruè metiri. </s>
            <s xml:id="echoid-s7400" xml:space="preserve">cum autem vmbra, vt oſtendimus, ſit conica, erit ibidem vbi Luna pertranſit, diameter vm-
              <lb/>
            bræ minor diametro terræ; </s>
            <s xml:id="echoid-s7401" xml:space="preserve">quia vmbra conica ſemper gracileſcit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7402" xml:space="preserve">vnde neceſſario ſequitur Lunæ quoque
              <lb/>
            diametrum multo minorem eſſe, quam ſit terræ diameter, ac proinde ipſam quoque Lunam terra eſſe mi-
              <lb/>
            norem.</s>
            <s xml:id="echoid-s7403" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7404" xml:space="preserve">2 Aio Lunam eſſe longo interuallo Sole minorem, cuius ſignum euidens ſunt Solis eclypſes, in quibus,
              <lb/>
            quamuis Luna ſit multis partibus Sole inferior, nobiſque propior, nihilominus aliquando Solẽ nobis ita oc-
              <lb/>
            cultat, vt eo ſe multo minorem prodat; </s>
            <s xml:id="echoid-s7405" xml:space="preserve">nam vti refert P. </s>
            <s xml:id="echoid-s7406" xml:space="preserve">A guillonius in opticis lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7407" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s7408" xml:space="preserve">anno 1567. </s>
            <s xml:id="echoid-s7409" xml:space="preserve">facta eſt ecly-
              <lb/>
            pſis, in qua, quamuis Luna directe
              <unsure/>
            inter viſum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7410" xml:space="preserve">Solem interponebatur, non tamen totũ Solem obſcurabat,
              <lb/>
            ſed relinquebatur circumquaque de Sole circulus quidam lucidus, qui Lunæ diſcum, in coronæ modum, cir-
              <lb/>
            cumuergebat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7411" xml:space="preserve">hinc ſanè efficitur Solem Luna maiorem eſſe; </s>
            <s xml:id="echoid-s7412" xml:space="preserve">quoniã enim radij optici, ſiue lineæ viſiuæ, quæ
              <lb/>
            ab oculo noſtro productæ, lunare corpus hinc inde tangebant, altius vſque ad Solem per magnum illud in-
              <lb/>
            teruallum extenſæ ſemper magis, ac magis à ſe inuicem diuellebantur, maius profecto eſſe oporter corpus il-
              <lb/>
            lud Solis, quod in tanta remotione prædictarum linearum diſtantiam adimplebat, quam ſit Luna, quę earum-
              <lb/>
            dem linearum longè minorem diſtantiam occupabat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7413" xml:space="preserve">Præterea, Luna eſt minor quam terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s7414" xml:space="preserve">Terra autem
              <lb/>
            eſt minor Sole, vt patet ex vmbra eius conica, quare Luna multo magis erit minor ipſo Sole.</s>
            <s xml:id="echoid-s7415" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7416" xml:space="preserve">3 Hæc autem leui brachio ſint dicta. </s>
            <s xml:id="echoid-s7417" xml:space="preserve">Verum, vt exactè Lunæ magnitudinem oſtendamus, eam nimirum
              <lb/>
            eſſe terræ partem quadrageſimam, ſiue eam eſſe ad terram vt 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7418" xml:space="preserve">ad 40. </s>
            <s xml:id="echoid-s7419" xml:space="preserve">duo prius ſunt præcognoſce nda. </s>
            <s xml:id="echoid-s7420" xml:space="preserve">Pri-
              <lb/>
            mum eſt diſtantia ipſius à terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s7421" xml:space="preserve">Secundũ eſt diameter eius viſibilis, ſiue apparens, ſiue etiam angulus ſub quo
              <lb/>
            videtur, quæ duo pariter in cæterorum ſyderum magnitudine perſcrutanda, præſcire neceſſe erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7422" xml:space="preserve">qua porro
              <lb/>
            ratione diſtantia Lunę a
              <unsure/>
            terris inueſtigetur, iam ſuperius oſtenſum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7423" xml:space="preserve">Reſtat igitur, vt de eius apparenti dia-
              <lb/>
            metro cognoſcenda tractemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s7424" xml:space="preserve">Primus modus ſit per noſtrum quadrantem, magna cura, aſtronomicè collo-
              <lb/>
            catum. </s>
            <s xml:id="echoid-s7425" xml:space="preserve">quo ſic conſtituto, per foramina, aut rimulas dioptræ, collimandum eſt diligenter in ſupremum Lu-
              <lb/>
            næ @mbum, cum ea meridianum pertranſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s7426" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7427" xml:space="preserve">ſtatim in inferiorem etiam limbum; </s>
            <s xml:id="echoid-s7428" xml:space="preserve">atque notanda ſunt duo
              <lb/>
            loca dioptræ in arcu quadrantis; </s>
            <s xml:id="echoid-s7429" xml:space="preserve">nã diſtantia, ſiue arcus quadrantis inter hæc duo loca interceptus, erit quan-
              <lb/>
            titas apparentis diametri Lunæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7430" xml:space="preserve">ideſt, exhibebit tot minuta anguli, ſub quo Luna videtur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7431" xml:space="preserve">hæc obſeruatio
              <lb/>
            accuratioreuadet ſi fuerint duo obſeruatores ſimul, qui per duos quadrantes colliment, vnus ad ſuperiorem
              <lb/>
            limbũ, differentia enim eorum erit quędã quantitas. </s>
            <s xml:id="echoid-s7432" xml:space="preserve">Secundus modus eſt Hipparchi, qui ob id dioptrã quan-
              <lb/>
            dam, quam ideo Hipparchi appellant, excogitauit, cuius conſtructionem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7433" xml:space="preserve">vſus docet Proclus Diadochus in
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0096-01" xlink:href="fig-0096-01a" number="68">
                <image file="0096-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0096-01"/>
              </figure>
            Hypothes: </s>
            <s xml:id="echoid-s7434" xml:space="preserve">Aſtron. </s>
            <s xml:id="echoid-s7435" xml:space="preserve">in hunc modum: </s>
            <s xml:id="echoid-s7436" xml:space="preserve">ſit
              <lb/>
            regula inflexibilis quatuor cubitis lon-
              <lb/>
            ga, vt in figura A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s7437" xml:space="preserve">in in qua ad partem
              <lb/>
            A. </s>
            <s xml:id="echoid-s7438" xml:space="preserve">infixit, erexitq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7439" xml:space="preserve">orthogonaliter pin-
              <lb/>
            nulam D C. </s>
            <s xml:id="echoid-s7440" xml:space="preserve">immobilem, in qua eſſet par
              <lb/>
            uum foramen D. </s>
            <s xml:id="echoid-s7441" xml:space="preserve">alteram ſimiliter E F.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7442" xml:space="preserve">pinnulam orthogonaliter ei
              <unsure/>
            dem regu-
              <lb/>
            læ erexit, ſed quæ per ſubſcudem in ca-
              <lb/>
            naliculo A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s7443" xml:space="preserve">inſerta, ſurſum, ac deor-
              <lb/>
            ſum manens perpendiculariter, moueri
              <lb/>
            poſſet. </s>
            <s xml:id="echoid-s7444" xml:space="preserve">in ea fecit duo foramina parua E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s7445" xml:space="preserve">quę ita alteri foramini D. </s>
            <s xml:id="echoid-s7446" xml:space="preserve">reſponderent, vt D. </s>
            <s xml:id="echoid-s7447" xml:space="preserve">mediũ eorum obti-
              <lb/>
            neret, ſicuti apparet in figura. </s>
            <s xml:id="echoid-s7448" xml:space="preserve">vſus hic erit, cum Solis, aut Lunæ diametrum apparentem accipere licet; </s>
            <s xml:id="echoid-s7449" xml:space="preserve">con-
              <lb/>
            ſtituatur dioptra ad Lunam, aut Solem, quantum fieri poteſt ab horizontem eleuatum, vt ſidus ſit puriſſimũ
              <unsure/>
            ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s7450" xml:space="preserve">ab omni refractionum errore immune. </s>
            <s xml:id="echoid-s7451" xml:space="preserve">pars autem B. </s>
            <s xml:id="echoid-s7452" xml:space="preserve">ſyderi obuertatur, in qua eſt pinnacidium mobile. </s>
            <s xml:id="echoid-s7453" xml:space="preserve">
              <lb/>
            iam per foramen D. </s>
            <s xml:id="echoid-s7454" xml:space="preserve">oculus inſpiciens ad ſydus, ita pinnulam E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s7455" xml:space="preserve">vltro, citroque promoueat, quouſque per
              <lb/>
            duo foramina deſpiciat luminaris limbum ſuperiorem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7456" xml:space="preserve">inferiorem ſimul, ideſt, radius vnus viſiuus tran-
              <lb/>
            ſiens per foramina D E. </s>
            <s xml:id="echoid-s7457" xml:space="preserve">videat inferiorem Lunæ marginem; </s>
            <s xml:id="echoid-s7458" xml:space="preserve">alter radius per foramina D E. </s>
            <s xml:id="echoid-s7459" xml:space="preserve">videat ſuperio-
              <lb/>
            rem marginem. </s>
            <s xml:id="echoid-s7460" xml:space="preserve">hac enim ratione extrema diametri Lunæ compræhenduntur ad huiuſmodi radijs, fitq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7461" xml:space="preserve">ab
              <lb/>
            e
              <unsure/>
            is angulus E D F. </s>
            <s xml:id="echoid-s7462" xml:space="preserve">ſub quo eadem diameter ſpectatur, ſiue cui diameter ſubtenditur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7463" xml:space="preserve">hic ergo angulus expen
              <lb/>
            dendus eſt, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7464" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s7465" xml:space="preserve">Appar. </s>
            <s xml:id="echoid-s7466" xml:space="preserve">quot enim minuta ille continebit, totidem etiam minutorum eri@ apparens
              <lb/>
            diameter obſeruata. </s>
            <s xml:id="echoid-s7467" xml:space="preserve">hoc eodem modo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7468" xml:space="preserve">dioptra vtebatur etiam Ptolæmeus, cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s7469" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s7470" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7471" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s7472" xml:space="preserve">magnæ conſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7473" xml:space="preserve">ad
              <lb/>
            luminarium diametros capiendas.</s>
            <s xml:id="echoid-s7474" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7475" xml:space="preserve">Modus tertius eſt per craſſitiem vmbræ terræ in loco, vbi eam Luna attingit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7476" xml:space="preserve">Primo autem vmbræ c
              <unsure/>
            raſ-
              <lb/>
            ſitiem ſagaciter ſic inueſtigant, obſeruant eclypſim, in q@a obſcuretur Lunæ dimidium, quo etiam tempore
              <lb/>
            Lunæ latitudinem exploratam, aut ex obſeruatione, aut ex calculo, habent. </s>
            <s xml:id="echoid-s7477" xml:space="preserve">ſit in figura circulus D B E C.</s>
            <s xml:id="echoid-s7478" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum