1teles, eos qui in media naui ſunt remiges, maximè nauim
mouere, ſi per maximè denotet maximo ſpacio, aut velo.
cius. Etenim (inquit) tardius mouent, & minori ſpatio,
quod ita probat. Eſto enim Remus AB, qui mari fulcitur
33[Figure 33]
in B Scalmus remi,
qui ad proram, pup
pimve C, qui in
media naui D. Ma
ior autem remi pars
eſt à ſcalmo D ad
A, quàm ipſius C
ad A. Pellantur re
mi, & ſtante ceu centro B; feratur ipſum A in E. Eodem
igitur tempore C erit in F, & D in G; ſed maius eſt ſpa
tium CF ſpatio DG: ergo vnica impulſione plus mouit
ſcalmum, hoc eſt nauim, potentia ad puppim proramve re
migans, quam ea, quæ operatur in media naui. Hæc ille.
mouere, ſi per maximè denotet maximo ſpacio, aut velo.
cius. Etenim (inquit) tardius mouent, & minori ſpatio,
quod ita probat. Eſto enim Remus AB, qui mari fulcitur
33[Figure 33]
in B Scalmus remi,
qui ad proram, pup
pimve C, qui in
media naui D. Ma
ior autem remi pars
eſt à ſcalmo D ad
A, quàm ipſius C
ad A. Pellantur re
mi, & ſtante ceu centro B; feratur ipſum A in E. Eodem
igitur tempore C erit in F, & D in G; ſed maius eſt ſpa
tium CF ſpatio DG: ergo vnica impulſione plus mouit
ſcalmum, hoc eſt nauim, potentia ad puppim proramve re
migans, quam ea, quæ operatur in media naui. Hæc ille.
Sed hoc ſchemate nihil demonſtratur contra Ariſtotelem.
Nam ſi quid ex eo concluderetur, eſſet de motu circulari,
quo nauis duceretur circa punctum B per arcus CF & DG.
Ariſtoteles autem loquitur de motu recto. Deinde non ex
eo, quod punctum C eodem tempore maius ſpatium per
currat, quàm punctum D vtpotè magis diſtans à centro B,
iccirco ſequitur, magis mouere nauim remiges, qui ibi ſcal
mum habent affixum. Etenim alia, per quam plura ſunt pun
cta in ipſa naui, quæ maius adhuc ſpatium percurrunt, quam
C, tanquam à centro remotiora; in quibus tamen ſi conſti
tueretur ſcalmus, minus nauem remiges valerent mouere,
vt in cuſpide puppis, vel proræ. Quare motus ipſius C, &
cuiuſlibet alterius puncti remotionis à centro, quamuis ve
locior ſit, quàm motus ipſius D, procedere poteſt magis
ab impulſu impreſſo in ipſo D, quàm ab impulſu impreſſo
in eodem C, & ſic magis mouere nauim eos, qui in nauis
medio ſunt remiges, etiam loquendo de motu circulari.
Nam ſi quid ex eo concluderetur, eſſet de motu circulari,
quo nauis duceretur circa punctum B per arcus CF & DG.
Ariſtoteles autem loquitur de motu recto. Deinde non ex
eo, quod punctum C eodem tempore maius ſpatium per
currat, quàm punctum D vtpotè magis diſtans à centro B,
iccirco ſequitur, magis mouere nauim remiges, qui ibi ſcal
mum habent affixum. Etenim alia, per quam plura ſunt pun
cta in ipſa naui, quæ maius adhuc ſpatium percurrunt, quam
C, tanquam à centro remotiora; in quibus tamen ſi conſti
tueretur ſcalmus, minus nauem remiges valerent mouere,
vt in cuſpide puppis, vel proræ. Quare motus ipſius C, &
cuiuſlibet alterius puncti remotionis à centro, quamuis ve
locior ſit, quàm motus ipſius D, procedere poteſt magis
ab impulſu impreſſo in ipſo D, quàm ab impulſu impreſſo
in eodem C, & ſic magis mouere nauim eos, qui in nauis
medio ſunt remiges, etiam loquendo de motu circulari.
Rurſus ex ipſa Baldi probatione, atque concluſione ſe
queretur, ſcalmum vnius remi, magis diſtare à ſcalmo alte-
queretur, ſcalmum vnius remi, magis diſtare à ſcalmo alte-