Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
82
"/>
quæ continentur in definitione circuli qui à naturali philoſopho ſpectatur, cum habitudine ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg737
"/>
<
lb
/>
ſenſilem
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
ſumuntur, & contrà quæ in circuli mathematici definitione collocantur, à ma
<
lb
/>
teria ſenſili
<
expan
abbr
="
mẽtis
">mentis</
expan
>
ope ſeducuntur. </
s
>
<
s
>Peto verò exempla libenter à mathematico, cùm verear
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
<
lb
/>
ipſarum definitiones adſcribere ſpeciatim primo philoſopho; quippe qui putem
<
expan
abbr
="
eũ
">eum</
expan
>
eſſe
<
expan
abbr
="
philoſo-phũ
">philoſo
<
lb
/>
phum</
expan
>
<
expan
abbr
="
quendã
">quendam</
expan
>
vniuerſalem, neque
<
expan
abbr
="
formarũ
">formarum</
expan
>
particularium
<
expan
abbr
="
notitiã
">notitiam</
expan
>
, niſi generatim aggredi; quoad
<
lb
/>
doceat ex
<
expan
abbr
="
quib.
">quibus</
expan
>
exiſtit definitio,
<
expan
abbr
="
quorũ
">quorum</
expan
>
ſit, & cùm varia ſint
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
genera, qui definitionis modus
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cuiq́ue
">cuique</
expan
>
competat. </
s
>
<
s
>ſeorſum verò ſpectare res à materia ſuaptè natura ſecretas, ſeu ex priuatione
<
lb
/>
diſcriminis, ſiue ex
<
expan
abbr
="
eſsẽtia
">eſsentia</
expan
>
tales fuerint quæ definitione
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
expan
abbr
="
euoluunt̃
">euoluuntur</
expan
>
, cùm ſint ſimplices & actus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Proinde non verè ſcientia, ſed ſapientia perhibetur. </
s
>
<
s
>Etenim ſi id verè pronunciatur
<
expan
abbr
="
prìmũ
">prìmum</
expan
>
<
expan
abbr
="
philo-ſophũ
">philo
<
lb
/>
ſophum</
expan
>
ſeparate formas à materia, non poteſt ipſe formas naturales ſpectare: ſunt
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
prorſus in
<
lb
/>
ſeparabiles à materia; abſurda verò eſt illa mens quæ ſeparare conatur ea quæ ſeparari non poſ
<
lb
/>
ſunt, & niſi ſepararet, efficeretur protinus ſpecialis, quippe Phyſica. </
s
>
<
s
>Sic fit vt eiſdem generib. ac
<
lb
/>
differentiis
<
expan
abbr
="
vtrunq.
">vtrunque</
expan
>
diffinitionis genus abſoluatur, nec
<
expan
abbr
="
quicq̃
">quicque</
expan
>
pręter genus ac
<
expan
abbr
="
differẽtias
">differentias</
expan
>
in
<
expan
abbr
="
quaq.
">quaque</
expan
>
<
lb
/>
perfecta definitione flagitetur: quia ſcilicet materia ſenſilis ex genere, aut differentia
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
vtentib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>abſtractione perſpicua fiat, & abſtractione facta
<
expan
abbr
="
ĩ
">im</
expan
>
definitione mathematica
<
expan
abbr
="
mẽtis
">mentis</
expan
>
ope
<
expan
abbr
="
relinquat̃
">relinquatur</
expan
>
.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg738
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg728
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg729
"/>
a 7. Met.
<
lb
/>
T. 5.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg730
"/>
c 7. Met.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg731
"/>
c 7. Met.
<
lb
/>
T. 30.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg732
"/>
d 1. de ort.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg733
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg734
"/>
e 7. Met.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg735
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg736
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg737
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg738
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Compleat'ne materia ſenſilis definitionem naturalem, vt pars eſſentiæ, an non. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>XX
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>CVM demonſtratum ſit quid & quotuplex ſit materia ſenſilis, & explicatum quod' nam
<
lb
/>
eius materiæ genus accipiatur in methodo & definitione naturali, ſequitur vt inſtituto no
<
lb
/>
ſtro inſiſtentes, doceamus etiam, an'ne id materiæ genus ſit pars eſſentiæ naturalis. </
s
>
<
s
>Nam magna
<
lb
/>
eſt lis inter Latinę philoſophię patronos, & veteres, &
<
expan
abbr
="
recẽtes
">recentes</
expan
>
, &
<
expan
abbr
="
vndiq.
">vndique</
expan
>
ſuccurrit quod in
<
expan
abbr
="
vtrãq.
">vtranque</
expan
>
<
lb
/>
partem problematis afferri poſsit. </
s
>
<
s
>Nam tametſi
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
habent pro comperto materiam ſenſilem à
<
lb
/>
philoſopho naturali definiente non eſſe
<
expan
abbr
="
omittendã
">omittendam</
expan
>
, diſſerunt tamen, an vt formæ vehiculum ac
<
lb
/>
cipiatur in definitionibus, an vt eſſentiæ pars. </
s
>
<
s
>Quæſtio non facilè extricari poteſt, nec ſubuenit,
<
lb
/>
quod demonſtratiuè ad alterutram
<
expan
abbr
="
partẽ
">partem</
expan
>
problematis decernatur, &
<
expan
abbr
="
vtriuſq.
">vtriuſque</
expan
>
<
expan
abbr
="
patronorũ
">patronorum</
expan
>
<
expan
abbr
="
eorun-demq́
">eorun
<
lb
/>
demque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>auctoritatis maximę copia ſuppeditat. </
s
>
<
s
>Quamobrem nos quid probabilius nobis viſurum
<
lb
/>
ſit defendemus, & in aliis illa notabimus quæ quoquomodo à decretis noſtris abhorrentia cen
<
lb
/>
ſeri poſsint. </
s
>
<
s
>Conſtans
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
perpetuum Ariſtotelis teſtimonium nobis occurrit. </
s
>
<
s
>Naturales defini
<
lb
/>
tiones
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
eſſe ſine motu tradendas,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
hoc eſt, ſine materia ſenſili. </
s
>
<
s
>Tùm etiam formas naturaleis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg739
"/>
<
lb
/>
à tali materia nunquàm poſſe diuelli,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
illi grauiter accuſati qui formas naturaleis à materia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg740
"/>
<
lb
/>
ſenſili ſegregare ſtuderent. </
s
>
<
s
>Necnon definitiones naturales, vbi ſine materia tradantur eſſe diale
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg741
"/>
<
lb
/>
cticas, & vanas, ſeu
<
expan
abbr
="
cõmunes
">communes</
expan
>
ob eam cauſſam quæ inferius exponetur. </
s
>
<
s
>Et certè ſi rerum natura
<
lb
/>
definitione eſt exponenda, ea verò eſt in materia, materia
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
in
<
expan
abbr
="
illarũ
">illarum</
expan
>
definitione ſumenda eſ
<
lb
/>
ſe videbitur. </
s
>
<
s
>Et quod diceret aduerſarius, dans
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
eam neceſſariò
<
expan
abbr
="
ſumendã
">ſumendam</
expan
>
eſſe in definitione
<
lb
/>
naturali, non tamen vt
<
expan
abbr
="
eſsẽtiæ
">eſsentiæ</
expan
>
<
expan
abbr
="
partẽ
">partem</
expan
>
& eius
<
expan
abbr
="
rõnis
">rationis</
expan
>
qua quid eſt explicatur, ſed quia non ſine ipſa
<
lb
/>
forma exiſtit. </
s
>
<
s
>argumentabor ego eo conſtituto. </
s
>
<
s
>Quicquid non eſt de ratione formali rei
<
expan
abbr
="
cuiuſpiã
">cuiuſpiam</
expan
>
<
lb
/>
ab ea poſſe abtrahi, vel re, vel cogitatione: eſt
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
ratio formalis prima rei notio: quicquid extra
<
lb
/>
hanc eſt
<
expan
abbr
="
iã
">iam</
expan
>
non primum, ſed poſterius & quaſi
<
expan
abbr
="
externũ
">externum</
expan
>
eſt. </
s
>
<
s
>Ergo ab illo
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
abſtractio fieri. </
s
>
<
s
>vt pri
<
lb
/>
uatio luminis in Luna eſt
<
expan
abbr
="
rõ
">ratio</
expan
>
formalis eclypſeos: ideò cùm primò
<
expan
abbr
="
cõcipitur
">concipitur</
expan
>
eclypſis. </
s
>
<
s
>ea priuatio
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõcipitur
">concipitur</
expan
>
, ita vt
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
ſi ſit ex interuentu terræ, nec ſine ipſo exiſtat, nihilominus ab eo ſeparari poſ
<
lb
/>
ſit: ei rei
<
expan
abbr
="
ſignũ
">ſignum</
expan
>
quia varij varias eius euenti cauſſas afferebant. </
s
>
<
s
>Ergo ab oppoſito. </
s
>
<
s
>Quod
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
re,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
cogitatione ſeparatur, ideſt de illius
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
formali. </
s
>
<
s
>Sed talis eſt materia ſenſilis ex eo genere
<
lb
/>
ad
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
naturalem. </
s
>
<
s
>Ergo talis materies eſt de
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
formali, & prima notione formę naturalis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Aſsũptio
">Aſsumptio</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõſtat
">conſtat</
expan
>
ex multis locis in
<
expan
abbr
="
vtraq.
">vtraque</
expan
>
philoſophia: etenim inter ſe
<
expan
abbr
="
reſpiciũt
">reſpiciunt</
expan
>
, & abſurda mens
<
lb
/>
quæ diuellere
<
expan
abbr
="
conat̃
">conatur</
expan
>
à materia formam. </
s
>
<
s
>Eſt
<
expan
abbr
="
igit̃
">igitur</
expan
>
materia de
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
formali
<
expan
abbr
="
naturaliũ
">naturalium</
expan
>
formarum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quapropter ex regula Pręd. </
s
>
<
s
>Quicquid prędicatur de prędicato in quid eſt,
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
prędicatur in quid
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg742
"/>
<
lb
/>
eſt de ſubiecto. </
s
>
<
s
>Sed materia prędicatur in quid eſt de forma; forma
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
de
<
expan
abbr
="
cõpoſito
">compoſito</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ergo & ma
<
lb
/>
teria de
<
expan
abbr
="
cõpoſito
">compoſito</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Deinde materia aſsignatur phyſicè ad
<
expan
abbr
="
explicationẽ
">explicationem</
expan
>
ipſius quid eſt, veluti cùm
<
lb
/>
veteres philoſophi definiebant per
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
ſolam. </
s
>
<
s
>Accedit eòdem quae tum ſcire vnum quodque
<
lb
/>
arbitramur, quando nouimus ex quibus & quot principiis
<
expan
abbr
="
cõſtat
">conſtat</
expan
>
, ſed conſtat ex materia & for
<
lb
/>
ma: ergo debemus ſcire per materiam & formam. </
s
>
<
s
>At verò cùm duplex cognitio ſit quid eſt, &
<
lb
/>
quale eſt; quæro quæ'nam erit cognitio per materiam, neque ſanè quale eſt, eſt enim maximè
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſubſtãtia
">ſubſtantia</
expan
>
& quid igitur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Extatẽt
">Extatent</
expan
>
<
expan
abbr
="
dictũ
">dictum</
expan
>
Philoſophi,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
rationem .ſ. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
cõpoſiti
">compoſiti</
expan
>
diſſolui in
<
expan
abbr
="
rõnes
">rationes</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõponẽ-
">componen
<
lb
/>
</
expan
>
<
arrow.to.target
n
="
marg743
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
tiũ
">tium</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
rõ
">ratio</
expan
>
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
eſt oratio explicans quid eſt. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Etiã
">Etiam</
expan
>
multò planius elocutus eſt Ariſt. </
s
>
<
s
>in calce 4. Meteor.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
ſic
<
expan
abbr
="
ĩquit
">inquit</
expan
>
. </
s
>
<
s
>“Sic
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
ſcimus
<
expan
abbr
="
vnumquodq.
">vnumquodque</
expan
>
cur, & quid eſt, ſi
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
, vel
<
expan
abbr
="
rõnem
">rationem</
expan
>
habeamus: maximè
<
lb
/>
verò
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
ambo [vtraſq. </
s
>
<
s
>cauſſas] ortus & interitus, & vnde
<
expan
abbr
="
principiũ
">principium</
expan
>
<
expan
abbr
="
mot9
">motus</
expan
>
.
<
expan
abbr
="
Demũ
">Demum</
expan
>
definitio p
<
expan
abbr
="
for-mã
">for
<
lb
/>
mam</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſolã
">ſolam</
expan
>
in phyſicis eſt vana & imperfecta.”
<
expan
abbr
="
Nũc
">Nunc</
expan
>
ſi in definitione
<
expan
abbr
="
quęrit̃
">quęritur</
expan
>
<
expan
abbr
="
eſsẽtia
">eſsentia</
expan
>
ſola, & hęc
<
expan
abbr
="
pẽdet
">pendet</
expan
>
<
lb
/>
ex ſola forma. </
s
>
<
s
>cur ergo vana definitio per
<
expan
abbr
="
ſolã
">ſolam</
expan
>
formam? </
s
>
<
s
>Fortè dices
<
expan
abbr
="
eã
">eam</
expan
>
eſſe
<
expan
abbr
="
definitionẽ
">definitionem</
expan
>
logicam, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>