Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001153">
                <pb pagenum="99" xlink:href="025/01/103.jpg"/>
              ſum fertur, non tamen ſervata cylindri forma; licet enim ima portio cy­
                <lb/>
              lyndrica ſit, ſuperior tamen habet ſuperficiem quaſi ſphæricam,
                <lb/>
              ſeu ſphæroidalem, hanc porrò induit aër, vt quaſi cuneatim aqua
                <lb/>
              perrumpat; propria igitur ſpontè; vi ſcilicet levitatis, qua
                <lb/>
              pollet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001154">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001155"> Si primo noſtro congreſſui interfuiſſes, Chryſocome, hoc
                <lb/>
              experimentum, dubio procul omni, minimè adduxiſſes, obſervaſſes
                <lb/>
              enim aquam ſecundùm latera tubi ſpiratim deſcendere, & ab ea ſurſum
                <lb/>
              aëra extrudi, longè tardiore motu; quia ſurſum aër motu recto fertur,
                <lb/>
              aqua verò deorſum, non recto, ſed ſpirali, quo rectum acceleratum im­
                <lb/>
              peditum compenſat; illud porro aëris faſtigium quaſi cuneatum, non ab
                <lb/>
              aëre vi propria induitur, ſed inducitur ab aquæ pondere versùs tubi late­
                <lb/>
              ra deflectente ad deſcenſum; alioquin ſi aër propria vi hanc figuram in­
                <lb/>
              duit, cur non conicam, quæ ad aſcenſum & aquam perrumpendam lon­
                <lb/>
              gè aptior eſſet; nec enim difficiliùs vnam quàm aliam indueret; immo
                <lb/>
              fortè conicam, quæ ad cylindricam propriùs accedit. </s>
              <s id="s.001156">Vtinam æquè
                <lb/>
              facile mihi eſſet, definire, quænam figura illa ſit, illiuſque cauſam
                <lb/>
              afferre, quam nemo, ſaltem quod ſciam, hucuſque adinvenit; hîc
                <lb/>
              tuam operam, Antime; nec enim eum me reputo; qui hunc nodum
                <lb/>
              ſolvam. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001157">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001158"> Non eſt mihi dubium, quin hæc ſuperficies curva ab aqua ver­
                <lb/>
              sùs latera vaſis inclinante formetur; cùm enim aqua deſcendere non poſſit,
                <lb/>
              niſi aër loco cedat, extruſus ſcilicet ab aqua, & hic ſurſum extrudi non
                <lb/>
              poſſit, niſi humor illi ſeſe ſupponat, vt hoc faciat, eundem aëra quaſi
                <lb/>
              complexa per tubi latera ſpiratim deſcendit. </s>
              <s id="s.001159">An verò dicta ſuperficies pa­
                <lb/>
              rabolica ſit, dubium eſt; cum enim aqua versùs latera vaſis tendat, ſimul
                <lb/>
              & deorſum motu accelerato, inde reſultas motus mixtus, qui lineam pa­
                <lb/>
              rabolicam poſt ſe relinquit, vt jam alij demonſtrarunt; ſed vnde erit mo­
                <lb/>
              tus ille horizontalis cum perpendiculari conjunctus? </s>
              <s id="s.001160">an fortè dicendum
                <lb/>
              eſt, aquam ſpiratim deſcendere, cœpta quaſi à centro ſpira; donec ad
                <lb/>
              latera vaſis perveniat; ab illa autem ſpira deorſum producta ſupremum
                <lb/>
              illud aëris faſtigium tornari, cùm aliter ſpiræ deorſum produci non poſ­
                <lb/>
              ſint: ſed his omiſſis, cùm cylindrus aëris ab aqua ſtringatur, per latera
                <lb/>
              delabente, tantulùm aſſurgat, neceſſe eſt; vnde aqua, cui ſuprema illius
                <lb/>
              baſis ſubeſt, cedit locum; & cùm hæc attolli non poſſit, versùs latera
                <lb/>
              eat oportet, vbi dumtaxat ei locus patet; ſcilicet inter aëra & late­
                <lb/>
              ra vaſis, vnde linea parabolica reſultat; hinc ſi tubus ſit anguſtior, vix
                <lb/>
              aqua cylindrum inter aëris & latera tubi intercipi poteſt; vnde prædicta
                <lb/>
              ſupremi faſtigij forma non ſequitur, quæ certè minùs convexa eſt, ſeu
                <lb/>
              acuta, quò rima inter aëra & latera vaſis, qua perrumpit aqua, eſt angu­
                <lb/>
              ſtior: immo ſi tubus inclinetur, convexitas prædicti faſtigij deorſum ver­
                <lb/>
              sùs inferiùs tubi inclinati latus producitur; quia eò major ponderis aquæ
                <lb/>
              vis fertur, ex quo etiam manifeſtè colligitur, hanc convexi fa­
                <lb/>
              ſtigij figuram ab aqua versùs latera vaſis labente tornari. </s>
              <s id="s.001161">Porrò neſcio an </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>