Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001844">
                <pb pagenum="103" xlink:href="009/01/103.jpg"/>
              Ariſt. vt ſuperiora, ob Geographiæ illius ſeculi imperfectionem, nuſquam
                <lb/>
              enim in tota Liguria quidpiam tale reperitur.</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s id="s.001845">
                <emph type="italics"/>
              De Terræ rotunditate.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001846">
                <arrow.to.target n="marg151"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001847">
                <margin.target id="marg151"/>
              151</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001848">Svmma 4. cap. 2. quod eſt de permutatione, & viciſſitudine aquarum,
                <lb/>
              & continentis. </s>
              <s id="s.001849">Pergratum Lectori fore exiſtimaui, nec alienum ab
                <lb/>
              inſtituto, ſi occaſione huius permutationis maris, ac terræ, rem ex­
                <lb/>
              poſuero ſcitu digniſſimam, quam pridem obſeruare cœpi, ac in dies
                <lb/>
              obſeruo, præſertim cum nullus præteritorum ſcriptorum, quod ſciam, eam
                <lb/>
              literis mandauerit: Terræ ſcilicet totius molem paulatim reduci ad perfe­
                <lb/>
              ctam ſphæricitatem, ita vt aliquando neceſſe ſit futurum ipſam à mari inun­
                <lb/>
              dari,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              omninò inhabitabilem reddi. </s>
              <s id="s.001850">Primum igitur illud ex ſacris lite­
                <lb/>
              ris ſtatuendum, orbem terræ in ſuo primordio fuiſſe ab opifice rerum om­
                <lb/>
              nium, figura ſphærica donatum, hoc eſt
                <expan abbr="abſq;">abſque</expan>
              montium eminentijs, atque
                <lb/>
              vallium depreſſionibus. </s>
              <s id="s.001851">quod patet ex eo, quia
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              tota Mari obtegebatur,
                <lb/>
              ita vt minimè apta eſſet animantibus ad inhabitandum. </s>
              <s id="s.001852">redditam verò ha­
                <lb/>
              bitabilem, cum ipſius conditor
                <expan abbr="quãdam">quandam</expan>
              ipſius partem humiliorem, & quan­
                <lb/>
              dam eminentiorem effeciſſet; transferendo nimirum maximam terræ por­
                <lb/>
              tionem ex vno loco in alium, vnde illic maris concauitas, iſtic verò mon­
                <lb/>
              tium ſublimitas emerſit. </s>
              <s id="s.001853">quo facto aquæ omnes in loca illa decliuiora ſua
                <lb/>
              ſpontè receſſerunt, quæ aquarum congregatio Mare appellatum eſt. </s>
              <s id="s.001854">Hine
                <lb/>
              nonnulli auctores grauiſſimi aſſerere non dubitarunt, montes
                <expan abbr="cõflatos">conflatos</expan>
              fuiſ­
                <lb/>
              ſe ex terra illa, quæ locum illum occupabat, quem poſtea maria inuaſerunt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001855">quæ cum ita ſint. </s>
              <s id="s.001856">ſequitur terram
                <expan abbr="nũc">nunc</expan>
              eſſe extra naturalem ſuam figuram, &
                <lb/>
              propterea in quodam ſtatu violento,
                <expan abbr="violẽtum">violentum</expan>
              autem
                <expan abbr="nullũ">nullum</expan>
                <expan abbr="perpetuũ">perpetuum</expan>
              . </s>
              <s id="s.001857">præ­
                <lb/>
              terea cum terra ſit grauior quàm aqua, nulla ratione deberent terræ partes
                <lb/>
              ſuperiores a quæ ſuperficiem ſuperare, cuius tamen
                <expan abbr="contrariũ">contrarium</expan>
              accidit, nam
                <lb/>
              ſuperficies ipſa terræ, & multò magis
                <expan abbr="mõtana">montana</expan>
              loca ſuperficiem maris cuiuſ­
                <lb/>
              uis non parum ſuperant; quæ altera violentia terræ, & aquæ ineſt, & ideò
                <lb/>
              minimè mirum eſt, imò
                <expan abbr="vtriuſq;">vtriuſque</expan>
              naturæ valdè conueniens terram redire ad
                <lb/>
              priſtinam, ac primigeniam figuram, ex qua conſectarium erit aquam
                <expan abbr="quoq;">quoque</expan>
                <lb/>
              ſuam pariter illam ſibi primæuam recuperaturam eſſe figuram. </s>
              <s id="s.001858">cauſam au­
                <lb/>
              tem reſtauratricem huius terrenæ
                <expan abbr="rotũditatis">rotunditatis</expan>
              eſſe aquas tum pluuiales, tum
                <lb/>
              fluuiales iamdiù obſeruauimus, vt ex ſequentibus obſeruationibus patebit.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001859">Primò, videmus flumina quotidie montium radices corrodere, ac quaſi
                <lb/>
              ſuffodere, ita vt paſſim ex hoc, vel illo monte magnas faciant ruinas, ac prę­
                <lb/>
              cipitia,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              hinc inde prærupti appareant montes, vt meritò legamus apud
                <lb/>
              Iob cap. 14. alluuione paulatim terra conſumitur. </s>
              <s id="s.001860">humum porrò illam ex
                <lb/>
              montibus delapſam ſemper ad loca humiliora fluuij ſecum detrahunt. </s>
              <s id="s.001861">Ex
                <lb/>
              continua etiam hac inter montes corroſione facta manifeſtè apparet, flumi­
                <lb/>
              num alueos in montanis modò eſſe humiliores quàm olim, quamuis contra­
                <lb/>
              rium accidat alueis fluuiorum per plana decurrentium, qui modò altiores
                <lb/>
              ſunt
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              exordio mundi, vt paulò poſt
                <expan abbr="oſtẽdam">oſtendam</expan>
              . </s>
              <s id="s.001862">Illud autem liquidò apparet
                <lb/>
              ex ſignis, ſeu ſymbolis, ſeu ex ſimilitudine terræ, aut lapidis, quæ in altiſſimis
                <lb/>
              fluminum ripis hinc inde paſſim
                <expan abbr="vidẽtur">videntur</expan>
              , quæ indicio ſunt montes illos iam </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>