1ab aliquo continetur.
Aquea autem ſubſtan
tia omne metallum conſtare docuimus, qua
re terreum habet admixtum adeò tenue &
purum, vt contineatur: tale autem ſi vſtum
eſſet, malè oleret, & facilè vreretur: itaque
cùm neque facilè vratur, nec malè oleat, pu
rum eſt illud terreum, & aduſtionis expers.
Sunt igitur auro propria, benè olere, non fœ
dare ignibus non conſumi, tenuiſſimum eſſe,
ac grauiſſimum, tum verò maximè lentum.
tia omne metallum conſtare docuimus, qua
re terreum habet admixtum adeò tenue &
purum, vt contineatur: tale autem ſi vſtum
eſſet, malè oleret, & facilè vreretur: itaque
cùm neque facilè vratur, nec malè oleat, pu
rum eſt illud terreum, & aduſtionis expers.
Sunt igitur auro propria, benè olere, non fœ
dare ignibus non conſumi, tenuiſſimum eſſe,
ac grauiſſimum, tum verò maximè lentum.
Aurum igna
bus minimè
cedit, & ar
gentum pa
rum.
bus minimè
cedit, & ar
gentum pa
rum.
Auri priui
legia omnia.
legia omnia.
Aurum au
ro perfectius.
ro perfectius.
Eſt etiam aurum auro perfectius: quod in
omni non ſolùm mortalium, ſed immorta
lium genere contingit: nec dico purius, ſed
perfectius: nam puriſſimum, quod ex India
aduehitur, melius eſt puriſſimo, quod alibi
inuentum fuerit, atque ideò noſtro vulgato
auro: latet tamen diſcrimen ob cuiuſcunque
auri excellentiam. Separatur aurum ab ar
gento aqua ſeparationis: nam illa reliqua
metalla colliquat, auri grana in imum vaſis
deſcendunt, inde collecta liquantur. Modus
alius: Liquatur maſſa ex auro, & argento,
& poſtquam liquata fuerit, additur ſtibium,
aut ſulphur, & æris pars vigeſimaquarta: in
de abſumpto ſulphure concutitur vaſculum
ter aut quater, aurum deſcendit in imum
ob grauitatem, quod tamen nondum liqua
tum eſt, inde eſtuſo argento aurum collides.
Liquatur autem argentum facilius, quia mi
nùs denſum: eſt enim auro longè leuius.
omni non ſolùm mortalium, ſed immorta
lium genere contingit: nec dico purius, ſed
perfectius: nam puriſſimum, quod ex India
aduehitur, melius eſt puriſſimo, quod alibi
inuentum fuerit, atque ideò noſtro vulgato
auro: latet tamen diſcrimen ob cuiuſcunque
auri excellentiam. Separatur aurum ab ar
gento aqua ſeparationis: nam illa reliqua
metalla colliquat, auri grana in imum vaſis
deſcendunt, inde collecta liquantur. Modus
alius: Liquatur maſſa ex auro, & argento,
& poſtquam liquata fuerit, additur ſtibium,
aut ſulphur, & æris pars vigeſimaquarta: in
de abſumpto ſulphure concutitur vaſculum
ter aut quater, aurum deſcendit in imum
ob grauitatem, quod tamen nondum liqua
tum eſt, inde eſtuſo argento aurum collides.
Liquatur autem argentum facilius, quia mi
nùs denſum: eſt enim auro longè leuius.
Ratio ſepa
randi aurum
ab aliis me
tallis.
randi aurum
ab aliis me
tallis.
Auri pur
gandi ratio.
gandi ratio.
Purgatur etiam aurum à ſordibus hac ra
tione: tuſum, & in lata ac tenuia folia reda
ctum, mergitur in vrina vel aceto, in quo
ſal Ammoniacum diſſolutum fuerit: pòſt va
ſi imponitur puluis è tribus laterculorum
partibus, atque vna ſalis tenuiſſimus, ſuper
ponitur folium auri, auro rurſus puluis, at
que alternatim eadem ratione, donec vas
impleatur, inde horis 24. igne ſuppoſito om
nia abſumuntur, aurum liquatur, argentum
ſi adſit, ſeruatur inter cineres: cum ignem
ſupponi dixi, vt etiam circumponatur intel
ligo, nam ſi ſolùm ſupponatur vaſi, ægrè diſ
ſoluetur, aut vix. Eſt aurum perfectio metal
lorum, atque conatus, argentum autem illi
proximum: vtrumque igitur in metallo om
ni ſolet latêre: dico in plumbo argentum, in
ære aurum, ſed in argento aurum: nam ar
genti optima pars eſt aurum ipſum. Itaque
repurgatum aurum eſt res puriſſima, aquea
ſubſtantia tenui atque denſata, terreæ parti
ſynceriſſimæ admiſta, frigore coacta abſ
que pinguedine, vnde liqueſcit, nec exuritur.
tione: tuſum, & in lata ac tenuia folia reda
ctum, mergitur in vrina vel aceto, in quo
ſal Ammoniacum diſſolutum fuerit: pòſt va
ſi imponitur puluis è tribus laterculorum
partibus, atque vna ſalis tenuiſſimus, ſuper
ponitur folium auri, auro rurſus puluis, at
que alternatim eadem ratione, donec vas
impleatur, inde horis 24. igne ſuppoſito om
nia abſumuntur, aurum liquatur, argentum
ſi adſit, ſeruatur inter cineres: cum ignem
ſupponi dixi, vt etiam circumponatur intel
ligo, nam ſi ſolùm ſupponatur vaſi, ægrè diſ
ſoluetur, aut vix. Eſt aurum perfectio metal
lorum, atque conatus, argentum autem illi
proximum: vtrumque igitur in metallo om
ni ſolet latêre: dico in plumbo argentum, in
ære aurum, ſed in argento aurum: nam ar
genti optima pars eſt aurum ipſum. Itaque
repurgatum aurum eſt res puriſſima, aquea
ſubſtantia tenui atque denſata, terreæ parti
ſynceriſſimæ admiſta, frigore coacta abſ
que pinguedine, vnde liqueſcit, nec exuritur.
Aurum &
argentum
omnibus me
tallicis con
tinetur.
argentum
omnibus me
tallicis con
tinetur.
An igitur ex argento viuo, vel alio me
tallo, quod à principio dubitatum eſt, aurum
conficere liceat, nunc demonſtrare tentan
dum eſt. Sed prius illud videndum, ex qui
buſnam metalla componantur. Exiſtimarunt
multi, ob odorem ac ſubſtantiam ex ſulphu
re, & argento viuo ea conſtare: cùm enim
vruntur, ſulphur olent, præcipuè æs: & ma
teria eorum perſimilis eſt argento viuo, nam
colore plumbum, & argentum æmulatur,
pondere plumbum nigrum, & aurum. Sed
ex duobus, quæ iam exiſtunt, tertium fieri
non poteſt, non igitur ex ſulphure, & ar
gento viuo metalla conſtant. In locis etiam
in quibus metalla inueniuntur, neque argen
tum viuum eſt, neque ſulphur: & vbi ſul
phur, ſqualentes montes: vbi argentum,
virides ac læti, vt non eodem in loco ambo
oriantur.
tallo, quod à principio dubitatum eſt, aurum
conficere liceat, nunc demonſtrare tentan
dum eſt. Sed prius illud videndum, ex qui
buſnam metalla componantur. Exiſtimarunt
multi, ob odorem ac ſubſtantiam ex ſulphu
re, & argento viuo ea conſtare: cùm enim
vruntur, ſulphur olent, præcipuè æs: & ma
teria eorum perſimilis eſt argento viuo, nam
colore plumbum, & argentum æmulatur,
pondere plumbum nigrum, & aurum. Sed
ex duobus, quæ iam exiſtunt, tertium fieri
non poteſt, non igitur ex ſulphure, & ar
gento viuo metalla conſtant. In locis etiam
in quibus metalla inueniuntur, neque argen
tum viuum eſt, neque ſulphur: & vbi ſul
phur, ſqualentes montes: vbi argentum,
virides ac læti, vt non eodem in loco ambo
oriantur.
Metalla ex
quibus con
ſtent.
quibus con
ſtent.
Quòd tamen permutari metalla poſſint,
multis viſum eſt ob experimentum æris iam
ſuperiùs adductum. Videntur etiam permu
tare colorem, & pondus ob ignem, quare &
ſubſtantiam veriſimile eſt poſſe permutare.
Cumque herbarum ſpecies quædam inui
cem viciſſim permutentur, haud mirum vi
deri debet metalla permutari poſſe. Verùm
non ita res ſe habet: nam aut nulla, aut non
omnia poſſunt inuicem permutari. Ferrum
enim, & æs cùm ambo pondere, & tenuitate
ſimilia exiſtant, nullúmque eorum ignibus
reſiſtat, ſi colorem mutent, & puritiem, ex
altero in alterum poſſunt traduci, aut verè,
aut ſaltem abſque manifeſto diſcrimine. Re
liquorum metallorum nullum in aurum, aut
argentum mutari poteſt: ſolum illud dubium
eſt, an argentum in aurum poſſit mutari:
quod fieri poſſe exiſtimo: nam argento, vt
aurum fiat, deſunt denſitas, ob quam pon
deroſius fieri oportet, & color: at hæc me
tallo addi poſſunt. Si denſius reddatur ar
gentum, pinguedo abolebitur, & ignibus
melius reſiſtet, atque (vt duxi) pondus acqui
ret. Itaque cùm ex amicis noſtris quidam
hoc feciſſe nuper glorientur, duorum alte
rum eſt neceſſarium, vel vt in argento actu
aurum contineatur, aut poteſtate. Quòd ſi
poteſtate, ab ignibus generatio fiet: oſten
ſum eſt autem ignem nihil generare. Si ve
rò actu, cur aqua ſeparationis vniuerſum
colliquatur, cùm conſtent in ea aurum non
diſſolui? Neutro igitur modo ineſſe poteſt,
ſed exigua pars actu, quæ dum ſeparari ne
quit, ab aqua ſuperatur, & colliquatur.
Hoc igitur ab ignibus euicto argento ſepa
ratur, quoniam ad perfectionem prius ali
quid deerat.
multis viſum eſt ob experimentum æris iam
ſuperiùs adductum. Videntur etiam permu
tare colorem, & pondus ob ignem, quare &
ſubſtantiam veriſimile eſt poſſe permutare.
Cumque herbarum ſpecies quædam inui
cem viciſſim permutentur, haud mirum vi
deri debet metalla permutari poſſe. Verùm
non ita res ſe habet: nam aut nulla, aut non
omnia poſſunt inuicem permutari. Ferrum
enim, & æs cùm ambo pondere, & tenuitate
ſimilia exiſtant, nullúmque eorum ignibus
reſiſtat, ſi colorem mutent, & puritiem, ex
altero in alterum poſſunt traduci, aut verè,
aut ſaltem abſque manifeſto diſcrimine. Re
liquorum metallorum nullum in aurum, aut
argentum mutari poteſt: ſolum illud dubium
eſt, an argentum in aurum poſſit mutari:
quod fieri poſſe exiſtimo: nam argento, vt
aurum fiat, deſunt denſitas, ob quam pon
deroſius fieri oportet, & color: at hæc me
tallo addi poſſunt. Si denſius reddatur ar
gentum, pinguedo abolebitur, & ignibus
melius reſiſtet, atque (vt duxi) pondus acqui
ret. Itaque cùm ex amicis noſtris quidam
hoc feciſſe nuper glorientur, duorum alte
rum eſt neceſſarium, vel vt in argento actu
aurum contineatur, aut poteſtate. Quòd ſi
poteſtate, ab ignibus generatio fiet: oſten
ſum eſt autem ignem nihil generare. Si ve
rò actu, cur aqua ſeparationis vniuerſum
colliquatur, cùm conſtent in ea aurum non
diſſolui? Neutro igitur modo ineſſe poteſt,
ſed exigua pars actu, quæ dum ſeparari ne
quit, ab aqua ſuperatur, & colliquatur.
Hoc igitur ab ignibus euicto argento ſepa
ratur, quoniam ad perfectionem prius ali
quid deerat.
Cæterum quod ad alia attinet metalla, tranſ
mutari nequeunt in aurum, neque argentum
nam metalla illa iam exuſta sunt: & quod exuſtum
eſt, non poteſt amplius redire ad priſtinam pu
ritatem. Perfectorum etiam in ſpecie ac na
tura differentium nulla eſt commutatio: at
aurum perfectum eſt, & ſpecie differt ab
aliis metallis, cùm ignibus ex toto reſiſtat,
cùm nullum aliud (vt dixi) metallum ab igne
non corrumpatur, argento excepto. Rurſus
aurum tenuiſſimum eſt, ac longè tenuius
omnibus aliis metallis: argentum nunc
prætermitto: ignis verò vel non ſeparando
condenſat, aut ſeparando attenuat: quorum
neutrum ad auri generationem conducit.
mutari nequeunt in aurum, neque argentum
nam metalla illa iam exuſta sunt: & quod exuſtum
eſt, non poteſt amplius redire ad priſtinam pu
ritatem. Perfectorum etiam in ſpecie ac na
tura differentium nulla eſt commutatio: at
aurum perfectum eſt, & ſpecie differt ab
aliis metallis, cùm ignibus ex toto reſiſtat,
cùm nullum aliud (vt dixi) metallum ab igne
non corrumpatur, argento excepto. Rurſus
aurum tenuiſſimum eſt, ac longè tenuius
omnibus aliis metallis: argentum nunc
prætermitto: ignis verò vel non ſeparando
condenſat, aut ſeparando attenuat: quorum
neutrum ad auri generationem conducit.
Eſt etiam ignibus ( vt dixi) aurum non
obnoxium, quòd pinguedine careat: at ſe
parare pinguedinem cùm in qualibet parte
metalli ſit, non opus eſt ignis: nam ab igne
vritur, & cum ea ſubſtantia tota metalli.
Metallum enim omne pingue eſt, ſolo auro
excepto: hoc enim ſuperius iam diximus ſub
aliis verbis & obſcurius: nam omne etiam
metallum præter aurum fœdat tractantes, &
ignibus abſumitur.
obnoxium, quòd pinguedine careat: at ſe
parare pinguedinem cùm in qualibet parte
metalli ſit, non opus eſt ignis: nam ab igne
vritur, & cum ea ſubſtantia tota metalli.
Metallum enim omne pingue eſt, ſolo auro
excepto: hoc enim ſuperius iam diximus ſub
aliis verbis & obſcurius: nam omne etiam
metallum præter aurum fœdat tractantes, &
ignibus abſumitur.
Metalla
omnia pin
guia eſſe,
præter au
rum.
omnia pin
guia eſſe,
præter au
rum.
Fiunt autem metalla ex eadem materia,
ex qua ſulphur & argentum viuum: ſed
ſulphur ex tenuiore parte fit, atque aduri-
ex qua ſulphur & argentum viuum: ſed
ſulphur ex tenuiore parte fit, atque aduri-