Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001168">
                <pb pagenum="101" xlink:href="025/01/105.jpg"/>
              rum diſtat? </s>
              <s id="s.001169">cur ſi aëris portio modica ſit, etiam ima baſis convexa eſt?
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001170">cur major aëris portio tardiùs, minor citiùs aſcendit? </s>
              <s id="s.001171">imò ſi
                <expan abbr="idẽ">idem</expan>
              tubus inæ­
                <lb/>
              qualis ſit, per ſegmentum anguſtius tardiùs aër incedit, citiùs per laxius;
                <lb/>
              quia in anguſtiore aër in longiorem cylindrum producitur; cur ille tre­
                <lb/>
              mulus motus Lentium aëris? </s>
              <s id="s.001172">Cur figura Lentis, non Sphæræ? </s>
              <s id="s.001173">cur in tubo in­
                <lb/>
              clinato longior eſt convexitas aëris versùs latus interius, versùs ſuperius,
                <lb/>
              brevior. </s>
              <s id="s.001174">Cuncta hæc explicari non poſſunt, ſi aër ſurſum ſua ſponte aſcen­
                <lb/>
              dit; ſcire tamen velim, cur eadem aëris portio in tubo anguſtiore tardiùs,
                <lb/>
              in laxiore citiùs aſcendat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001175">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001176"> Miror à te rationem non videri; in anguſtiore tubo aëris por­
                <lb/>
              tio in cylindrum longiorem formatur; igitur aqua per latera deſcen­
                <lb/>
              dens longius ſpatium decurrere debet, antequam cum aqua inferiore
                <lb/>
              conjungatur, & aëra ſurſum extrudat; igitur in eo plus temporis
                <lb/>
              ponit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001177">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001178"> Satis eſt, rem intelligo, vnde etiam perſpicua ratio ducitur,
                <lb/>
              cur modica portio aëris in eodem tubo citiùs aſcendat, quàm major, quia
                <lb/>
              hæc in longiorem cylindrum extenditur; quid mirum ergo, ſi tardiùs aſ­
                <lb/>
              cendat? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001179">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001180"> Infunde, quæſo te, in tubum aliquid olei; multa enim vi­
                <lb/>
              debis, quæ tibi fortè oppoſitum perſuadeant: primo enim oleum tar­
                <lb/>
              diùs aſſurgit, quia longè gravius eſt aëre. </s>
              <s id="s.001181">Secundo eandem figuram induit
                <lb/>
              quam Aër, tertio Aëris cylindrus per medium oleum citiſſimè ſurſum per­
                <lb/>
              rumpit: quartò Aër nonnunquam oleum ſecum longè citiùs rapit, quàm
                <lb/>
              Oleum per ſe ipſum aſſurgeret; nihil horum explicari poteſt, niſi dicamus,
                <lb/>
              aëra ſurſum ſua ſponte ferri. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001182">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001183"> Immo nihil horum explicari poteſt, ſi hoc dicamus; primò
                <lb/>
              igitur Aër citiùs fertur, tardiùs Oleum, cæteris paribus quia aliquando
                <lb/>
              accidit, vt modica olei portio ſurſum citiùs avolet; tardiùs aurem æqua­
                <lb/>
              lis portio; quia minus eſt aquæ momentum adversùs gravitatem, ſeu pon­
                <lb/>
              dus olei, & majus adversùs pondus aëris. </s>
              <s id="s.001184">Secundo de figura nihil adden­
                <lb/>
              dum eſſe puto; niſi quòd inferior baſis niſi longior ſit olei cylindras, con­
                <lb/>
              vexa eſt. </s>
              <s id="s.001185">Tertio vbi aëris cylindrus ad cylindrum aëris pervenit, ſtatim
                <lb/>
              deſcendit Oleum, in libero ſcilicet aëre, & ab aquæ lapſu circumagitur
                <lb/>
              in mille orbes & ſpiras; & verò Oleum in aëre poſitum ſua ſponte citò
                <lb/>
              deſcendere, mirum non eſt. </s>
              <s id="s.001186">Quarto Aëris bulla aliquando ſupremo cylin­
                <lb/>
              dro olei adhæret, & tunc citiùs aſſurgit; quia ſcilicet totum illud per
                <lb/>
              modum vnius attollitur; neque in hoc eſt difficultas; Supponamus enim,
                <lb/>
              eſſe vnciam aëris, & vnciam olei; certè major eſt proportio momenti
                <lb/>
              duarum vnciarum aquæ adversùs pondus aggregati, ex vna vncia
                <lb/>
              olei, & vna aëris, quàm vnius vnciæ aquæ, adverſus vnam
                <lb/>
              Olei; nec obſtar aggregatum illud eſſe gravius alterutro; quia in
                <lb/>
              comparatione duorum gravium, æqualis ſemper vtriuſque extenſio,
                <lb/>
              ſeu moles accipitur. </s>
              <s id="s.001187">Sed hæc ſunt facilia, nec in his explicandis tua
                <lb/>
              opera indigeo, Antime; in his tamen non dubito, quin alia multa à </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>