Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
85
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg757
"/>
<
lb
/>
Potuit ergo dici eam
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
eſſe naturalem, ſed
<
expan
abbr
="
imperfectã
">imperfectam</
expan
>
, ſicuti dictum eſt de ea quæ poſita eſt in
<
lb
/>
ſola materia. </
s
>
<
s
>& dialecticus
<
expan
abbr
="
oẽ
">omnem</
expan
>
cauſſæ genus tractare
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
: nihil
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
eſt quod ipſe non attingere queat; &
<
lb
/>
apud
<
expan
abbr
="
illũ
">illum</
expan
>
non minus ritè
<
expan
abbr
="
diſputatũ
">diſputatum</
expan
>
fuerit de definitione, ſi interroget, aut
<
expan
abbr
="
reſpõdeat
">reſpondeat</
expan
>
an accenſio ſan
<
lb
/>
guinis ſit irę definitio, quę
<
expan
abbr
="
cõtinet
">continet</
expan
>
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
;
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
ſi
<
expan
abbr
="
quęrat̃
">quęratur</
expan
>
ſit'ne eius definitio appetitus vltionis quę
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõſtat
">conſtat</
expan
>
ex forma. </
s
>
<
s
>Addo
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
dialecticus accipiat
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
cauſſas; cur
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
ea quę
<
expan
abbr
="
cõſtat
">conſtat</
expan
>
ex forma & mate
<
lb
/>
ria,
<
expan
abbr
="
ponit̃
">ponitur</
expan
>
phyſica, non dialectica? </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
quę
<
expan
abbr
="
cõſiderat
">conſiderat</
expan
>
vtraſque cauſſas ſeorſum; quid abſurdi eſt, ſi ſpe
<
lb
/>
ctet
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
vtraſque coniunctim? </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Quantũ
">Quantum</
expan
>
pertinet ad primas illas obiectiones, fortè dici poſſet, Ariſt. </
s
>
<
s
>ibi
<
lb
/>
non diſtinguere definitiones ex
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
formali
<
expan
abbr
="
ſcientiarũ
">ſcientiarum</
expan
>
, ſed è ſcopo, hoc eſt ex eo quod potiſsimè re
<
lb
/>
ſpicitur in methodo. </
s
>
<
s
>Quòd igitur in dialectica illa definitio quę per
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
traditur, eſt perfecta; in
<
lb
/>
phyſicis imperfecta, & aſſumptione materię
<
expan
abbr
="
ſupplẽda
">ſupplenda</
expan
>
; ſic definitio per
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
dialectico tribuit, ne
<
lb
/>
que tollit hoc, quin
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
dialecticus in ſuis diſputationib.
<
expan
abbr
="
oẽ
">omnem</
expan
>
aliud cauſſę genus vſurpet: neque
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
ex
<
lb
/>
hoc
<
expan
abbr
="
vetabit̃
">vetabitur</
expan
>
, quominus philoſophus naturalis
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
definiat per
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
, ſed illud
<
expan
abbr
="
tantũmodo
">tantummodo</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõſtituet̃
">conſtituetur</
expan
>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
eã
">eam</
expan
>
<
expan
abbr
="
definitionẽ
">definitionem</
expan
>
eſſe
<
expan
abbr
="
imperfectã
">imperfectam</
expan
>
. </
s
>
<
s
>eſt verò perfecta definitio per
<
expan
abbr
="
ſolã
">ſolam</
expan
>
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
in dialectica, quae abundè
<
expan
abbr
="
p̃ſtat
">praeſtat</
expan
>
<
lb
/>
idquod à dialectico
<
expan
abbr
="
deſiderat̃
">deſideratur</
expan
>
: vult
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
noſſe quid eſt, quod ipſe ab omni
<
expan
abbr
="
cauſſarũ
">cauſſarum</
expan
>
genere ſeorſum ducit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Cęterũ
">Cęterum</
expan
>
<
expan
abbr
="
opponã
">opponam</
expan
>
&
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
modo
<
expan
abbr
="
definitionẽ
">definitionem</
expan
>
ex materia apud
<
expan
abbr
="
dialecticũ
">dialecticum</
expan
>
eſſe
<
expan
abbr
="
perfectã
">perfectam</
expan
>
; ergo & hęc erat
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg758
"/>
<
lb
/>
dialectico tribuenda, velut ea quę ex forma;
<
expan
abbr
="
tantoq́
">tantoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>magis, quantò
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
forma
<
expan
abbr
="
ſpectat̃
">ſpectatur</
expan
>
magis à natu
<
lb
/>
rali. </
s
>
<
s
>Poſſes ad hęc dicere
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſequi id quod
<
expan
abbr
="
opponit̃
">opponitur</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
materia ſola determinetur phyſica methodus:
<
lb
/>
itaque & ſi quoad
<
expan
abbr
="
cognitionẽ
">cognitionem</
expan
>
forma flagitatur, at hoc
<
expan
abbr
="
noĩe
">nomine</
expan
>
quo naturalis methodus
<
expan
abbr
="
cõſtituit̃
">conſtituitur</
expan
>
, maius,
<
lb
/>
eſt
<
expan
abbr
="
officiũ
">officium</
expan
>
materię
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
formæ; quapropter definitio ex materia naturali
<
expan
abbr
="
cõmittit̃
">committitur</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
dialectico. </
s
>
<
s
>ſic
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
efficiet̃
">efficietur</
expan
>
, vt ab vtroque
<
expan
abbr
="
tractet̃
">tractetur</
expan
>
, &
<
expan
abbr
="
dicat̃
">dicatur</
expan
>
eſſe propria naturalis. </
s
>
<
s
>Si
<
expan
abbr
="
igit̃
">igitur</
expan
>
tibi placet Ariſt. </
s
>
<
s
>prius obſeruaſſe
<
lb
/>
illa quæ ſunt ſcopi; pòſt ea
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
ſunt ex
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
formali methodi, neque tibi inconſtantia
<
expan
abbr
="
videat̃
">videatur</
expan
>
, vt mihi,
<
lb
/>
potes hoc modo defendere Ariſt. </
s
>
<
s
>Illud
<
expan
abbr
="
vnũ
">vnum</
expan
>
reſtabit
<
expan
abbr
="
explicandũ
">explicandum</
expan
>
, cur definitio per
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõis
">conis</
expan
>
& vana
<
lb
/>
reputetur. </
s
>
<
s
>Reſpondebat Zimara
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quia
<
expan
abbr
="
conſiderarent̃
">conſiderarentur</
expan
>
cauſſę
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
abſtractè; neque applicarentur ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg759
"/>
<
lb
/>
effectus. </
s
>
<
s
>At mihi
<
expan
abbr
="
quęrendũ
">quęrendum</
expan
>
ſuccurrit, cur dialecticę
<
expan
abbr
="
vocent̃
">vocentur</
expan
>
; quaſi verò dialecticus & de cauſſa & de
<
lb
/>
finitione, &
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
, &
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
diſſerere nequeat; neque ſpectet
<
expan
abbr
="
vtrũ
">vtrum</
expan
>
hoc huius ſit
<
lb
/>
cauſſa & definitio; nec'ne. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Dicũt
">Dicunt</
expan
>
alij
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
ſpectari
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
vniuerſali. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Cęterũ
">Cęterum</
expan
>
<
expan
abbr
="
admodũ
">admodum</
expan
>
ambigua
<
expan
abbr
="
rñſio
">responſio</
expan
>
:
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſiquidẽ
">ſiquidem</
expan
>
ſi
<
expan
abbr
="
tanquã
">tanquam</
expan
>
à materia ſeparata;
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
modo dialectica;
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
mathematica & eius philoſophiæ
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
ſequitur
<
expan
abbr
="
naturalẽ
">naturalem</
expan
>
: ſi
<
expan
abbr
="
cõis
">conis</
expan
>
, quia forma
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
expan
abbr
="
accipiat̃
">accipiatur</
expan
>
quæ ſit propria rei, vt ſub attributis
<
expan
abbr
="
cõibus
">conibus</
expan
>
& ea
<
lb
/>
quoque phyſici eſſe
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
, quippe qui formas
<
expan
abbr
="
perſequat̃
">perſequatur</
expan
>
ab vltimis vſque ad primas; & de proxima
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
adhuc dubitari queat, an à materia ſeparata ſit phyſici, an dialectici. </
s
>
<
s
>Hic ego
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
ne difficul
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg760
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
tatẽ
">tatem</
expan
>
ſubterfugere videar; his obiectionibus reſiſtere conabor: deinde de auctoritate Ariſt. </
s
>
<
s
>dicam quod
<
lb
/>
ſentio. </
s
>
<
s
>Noſti in primis dialecticen accipi multis modis: nanque dialectica apud
<
expan
abbr
="
Platonẽ
">Platonem</
expan
>
<
expan
abbr
="
idẽ
">idem</
expan
>
valebat
<
lb
/>
àc prima philoſophia; deinde dialectica ab analytica diſtincta, & à cęteris facultatibus & ſcientiis,
<
lb
/>
quippe quae illæ ex propriis
<
expan
abbr
="
cõcludant
">concludant</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
quanquã
">quanquam</
expan
>
propria ſunt
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
modo inſunt, quatenus ipſum, ſed
<
lb
/>
in alia reſolui
<
expan
abbr
="
nequeũt
">nequeunt</
expan
>
, veluti principia naturalis, aut diuinę: hęc verò ex
<
expan
abbr
="
cõibus
">conibus</
expan
>
&
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
<
expan
abbr
="
vident̃
">videntur</
expan
>
eſſe ve
<
lb
/>
ra;
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
neceſſariò
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
eiuſmodi ſunt. </
s
>
<
s
>Tertiò dialectica
<
expan
abbr
="
cõprehendit
">comprehendit</
expan
>
analyticen, cui ſubiecta ſunt inſtru
<
lb
/>
menta
<
expan
abbr
="
ſcientiarũ
">ſcientiarum</
expan
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quæ
<
expan
abbr
="
eadẽ
">eadem</
expan
>
ſolet appellari logicè. </
s
>
<
s
>Sed
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
analyticè ſit methodus
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
ita ſe habet ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg761
"/>
<
lb
/>
res,
<
expan
abbr
="
quẽadmodũ
">quenadmodum</
expan
>
vas, vt ſextarius ad
<
expan
abbr
="
triticũ
">triticum</
expan
>
, fruges, & legumina;
<
expan
abbr
="
cõis
">conis</
expan
>
eſt, & tradit regulas
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
per vni
<
lb
/>
uerſos habitus pertineant
<
expan
abbr
="
quib.
">quibus</
expan
>
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
dicere contingit,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
&
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
cauſſas
<
expan
abbr
="
cõplectitur
">complectitur</
expan
>
quas
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
in ſuis in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg762
"/>
<
lb
/>
ſtrumentis referat ad
<
expan
abbr
="
prędicationẽ
">prędicationem</
expan
>
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
conuenit formæ, & qua
<
expan
abbr
="
terminat̃
">terminatur</
expan
>
interrogatio quid eſt; ita ex
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
oĩbus
">omnibus</
expan
>
cauſsis
<
expan
abbr
="
exiſtimat̃
">exiſtimatur</
expan
>
petere quid eſt. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>cauſſæ
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
logicè
<
expan
abbr
="
dicunt̃
">dicuntur</
expan
>
explicare quid eſt, quod
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
<
expan
abbr
="
p̃-ſtatur
">pn
<
lb
/>
ſtatur</
expan
>
in ſcientiis: nihil
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
habet analyticè proprij, niſi quod attinet ad
<
expan
abbr
="
fabricã
">fabricam</
expan
>
<
expan
abbr
="
inſtrumentorũ
">inſtrumentorum</
expan
>
cognitio
<
lb
/>
nis. </
s
>
<
s
>Quia verò ſingulę vniuerſam rei
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
exponunt,
<
expan
abbr
="
cões
">cones</
expan
>
<
expan
abbr
="
appellant̃
">appellantur</
expan
>
, & forma
<
expan
abbr
="
p̃cipuè
">pncipuè</
expan
>
ſine ma
<
lb
/>
teria, quae ſit
<
expan
abbr
="
p̃tereà
">praetereà</
expan
>
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
prior. </
s
>
<
s
>Ergo dialecticę &
<
expan
abbr
="
cões
">cones</
expan
>
, i. </
s
>
<
s
>logicę
<
expan
abbr
="
dicunt̃
">dicuntur</
expan
>
definitiones à materia formam
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſeparãtes
">ſeparantes</
expan
>
, eam .ſ. </
s
>
<
s
>quæ eſt materiata, &
<
expan
abbr
="
conſiderat̃
">conſideratur</
expan
>
in rebus ſenſilib. vt ſiquis
<
expan
abbr
="
ambulationẽ
">ambulationem</
expan
>
ſine pedib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg763
"/>
<
lb
/>
definiret: de talib. n. formis fit ſermo:
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
ſi poſteà
<
expan
abbr
="
coniungant̃
">coniungantur</
expan
>
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
materia fiunt abſolutè naturales,
<
lb
/>
& eius
<
expan
abbr
="
ſciẽtiæ
">ſcientiæ</
expan
>
propriæ. </
s
>
<
s
>Quòd ſi dialectica propriè ſumatur qui eſt habitus, ſeu facultas
<
expan
abbr
="
diſſerẽdi
">diſſerendi</
expan
>
de
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quocũque
">quocunque</
expan
>
propoſito problemate probabiliter, &
<
expan
abbr
="
ſeorsũ
">ſeorsum</
expan
>
ex quaque cauſſa definitio perfecta foret,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõiunctim
">coniunctim</
expan
>
:
<
expan
abbr
="
nanq;
">nanque</
expan
>
etſi
<
expan
abbr
="
cõiunctim
">coniunctim</
expan
>
fit propria methodi naturalis; at modus quo
<
expan
abbr
="
tractat̃
">tractatur</
expan
>
à dialecti
<
lb
/>
co definitio, redderet
<
expan
abbr
="
eã
">eam</
expan
>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
expan
abbr
="
naturalẽ
">naturalem</
expan
>
:
<
expan
abbr
="
ſiquidẽ
">ſiquidem</
expan
>
ab ipſo problematicè
<
expan
abbr
="
exquirat̃
">exquiratur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Vtrũ
">Vtrum</
expan
>
animal
<
expan
abbr
="
rõnis
">rationis</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõpos-ſit
">compos
<
lb
/>
ſit</
expan
>
<
expan
abbr
="
hoĩ
">hoim</
expan
>
definitio, nec'ne. </
s
>
<
s
>Vnde
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
tollitur poſtrema illa obiectio, ſi dialectica diffinit per
<
expan
abbr
="
oĩa
">omnia</
expan
>
genera
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cauſſarũ
">cauſſarum</
expan
>
ſeparatim, cur
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
&
<
expan
abbr
="
cõiunctim
">coniunctim</
expan
>
? </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Atq;
">Atque</
expan
>
hęc ad difficultates propoſitas, ac ſiquis ſenſum
<
expan
abbr
="
vul-gatũ
">vul
<
lb
/>
gatum</
expan
>
&
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
aſſertione exprimat ex illo
<
expan
abbr
="
cõtextu
">contextu</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Quanquã
">Quanquam</
expan
>
mihi nil
<
expan
abbr
="
videt̃
">videtur</
expan
>
in eo loco aſſerere Ariſt. </
s
>
<
s
>at
<
lb
/>
que vt id
<
expan
abbr
="
perſpicuũ
">perſpicuum</
expan
>
fiat, libet proponere verba Philoſophi,
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
ſunt
<
expan
abbr
="
hmõi
">huiusmodi</
expan
>
.
<
foreign
lang
="
grc
">Διαφερόντως δ̓ ἅν ὁρισαιρ
<
lb
/>
ὁ φυσικός τε καὶ ὁ διαλεκτικός ἓκαστον αὐτῶν</
foreign
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Differẽter
">Differenter</
expan
>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
diffiniuerit .i. </
s
>
<
s
>diffinire poſſet & phyſi
<
lb
/>
cus & dialecticus
<
expan
abbr
="
vnũquodq;
">vnunquodque</
expan
>
<
expan
abbr
="
ipſorũ
">ipſorum</
expan
>
. </
s
>
<
s
>& iraſci & amare quod vides planè
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
dubitatione
<
expan
abbr
="
prolatũ
">prolatum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
quẽ-admodũ
">quen
<
lb
/>
admodum</
expan
>
& alia multa
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
ad
<
expan
abbr
="
inueſtigandã
">inueſtigandam</
expan
>
animi
<
expan
abbr
="
eſſentiã
">eſſentiam</
expan
>
ante propoſita fuerant. </
s
>
<
s
>Dubitatio verò talis
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Cũ
">Cum</
expan
>
ſint diuerſa
<
expan
abbr
="
definitionũ
">definitionum</
expan
>
genera per
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
, per
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
, per vtrunque, eſt'ne definitio per
<
expan
abbr
="
for-mã
">for
<
lb
/>
mam</
expan
>
dialectici: per
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
verò phyſici? </
s
>
<
s
>& hoc
<
expan
abbr
="
exẽplis
">exemplis</
expan
>
illuſtrat. </
s
>
<
s
>Vt ita quid eſt, hic .n .ſ. </
s
>
<
s
>dialecticus vl
<
lb
/>
tionis
<
expan
abbr
="
appetitũ
">appetitum</
expan
>
, aut aliquid
<
expan
abbr
="
hmõi
">huiusmodi</
expan
>
; ille verò, qui eſt phyſicus
<
expan
abbr
="
feruorẽ
">feruorem</
expan
>
ſanguinis
<
expan
abbr
="
circũ
">circum</
expan
>
cor, aut calidi: </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>