Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
91 39
92 40
93 41
94 42
95 43
96 44
97 45
98 46
99 47
100 48
101 49
102 50
103 51
104 52
105 53
106 54
107 55
108 56
109 57
110 58
111 59
112 60
113 61
114 62
115 63
116 64
117 65
118 66
119 67
120 68
< >
page |< < (53) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="53" file="0105" n="105" rhead="PARS PRIMA"/>
            debeat. </s>
            <s xml:space="preserve"> Continetur autem id ipſum num. </s>
            <s xml:space="preserve">75, illius diſſertationis, ubi habetur hujuſmodi Problema: </s>
            <s xml:space="preserve">Invenire natu-
              <lb/>
            ram curvæ, cujus abſciſſis exprimentibus diſtantias, ordinatæ ex-
              <lb/>
            primant vires, mutatis diſtantiis utcunque mutatas, & </s>
            <s xml:space="preserve">in datis
              <lb/>
            quotcunque limitibus tranſeuntes e repulſrvis in attr
              <gap/>
            ctivas, ac
              <lb/>
            ex attractivis in repulſivas, in minimis autem diſtaǹtiis repulſi-
              <lb/>
            vas, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita creſcentes, ut ſint pares extinguendæ cuicunque ve-
              <lb/>
            locitati utcunque magnœ. </s>
            <s xml:space="preserve">Propoſito problemate illud addo.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">quoniam poſuimus mutatis diſtantiis utcunque mutatas, comple-
              <lb/>
            ctitur propoſitio etiam rationem, quæ ad rationem reciprocam du-
              <lb/>
            plicatam diſtantiarum accedat, quantum libuerit, in quibuſdam
              <lb/>
            ſatis magnis diſtantiis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">118. </s>
            <s xml:space="preserve">His propoſitis numero illo 75, ſequenti numero pro-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0105-01" xlink:href="note-0105-01a" xml:space="preserve">Conditiones
                <lb/>
              ejus problema.
                <lb/>
              tis.</note>
            pono ſequentes ſex conditiones, quæ requirantur, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſufficiant
              <lb/>
            ad habendam curvam, quæ quæritur. </s>
            <s xml:space="preserve">primo: </s>
            <s xml:space="preserve">ut ſit regularis, ac
              <lb/>
            ſimplex, & </s>
            <s xml:space="preserve">non compoſita ex aggregato arcuum diverſarum cur-
              <lb/>
            varum. </s>
            <s xml:space="preserve">Secundo: </s>
            <s xml:space="preserve">ut ſecet axem C` A C figuræ 1. </s>
            <s xml:space="preserve">tantum in pun-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0105-02" xlink:href="note-0105-02a" xml:space="preserve">Fig. 1</note>
            ctis quibuſdam datis ad binas diſtantias AE`, AE; </s>
            <s xml:space="preserve">AG`,
              <lb/>
            AG, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita porro æquales binc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde. </s>
            <s xml:space="preserve">Tertio: </s>
            <s xml:space="preserve">ut ſin- gulis abſciſſis reſpondeant ſingulæ ordinatœ. </s>
            <s xml:space="preserve"> Quarto: </s>
            <s xml:space="preserve">ut ſumptis abſciſſis æqualibus binc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde ab A, reſpondeant or-
              <lb/>
            dinatæ æquales. </s>
            <s xml:space="preserve">Quinto: </s>
            <s xml:space="preserve">ut babeant rectam AB pro aſymptoto,
              <lb/>
            area aſymptotica BAED exiſtente infinita. </s>
            <s xml:space="preserve">Sexto: </s>
            <s xml:space="preserve">ut ar- cus binis quibuſcunque interſectionibus terminati poſſint variari,
              <lb/>
            ut libuerit, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad quaſcunque diſtantias recedere ab axe C`AC,
              <lb/>
            ac accedere ad quoſcunque quarumcunque curvarum arcus, quan-
              <lb/>
            tum libuerit, eos ſecando, vel tangendo, vel oſculando ubicun-
              <lb/>
            que, & </s>
            <s xml:space="preserve">quomodocunque libuerit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note symbol="(c)" position="foot" xml:space="preserve">Qui velit ipſam rei determinationem videre, poterit bic in fine,
            <lb/>
          abi Supplemontorum §. 3. exbibebitur ſolutio problematis, quæ in memorata
            <lb/>
          diſſertatione continetar a num. 77. ad 110. Sed & numerorum orde, & fi-
            <lb/>
          gurarum mutabitur, at cam reliquis bujuſce operis cobæreat.</note>
          <note position="foot" xml:space="preserve">Addetur prœterea eidem §. poſtremum ſcbolium pertinens ad quæſtionem
            <lb/>
          agitatam ante bos aliquot annos Pariſiis; an vis matua inter materiæ par-
            <lb/>
          ticulas debeat omnino exprimi per ſolam aliquam diſtantiæ potentiam, an
            <lb/>
          poſſit per aliquam ejus ſunctionem; & conſtabit, poſſe utique per functio-
            <lb/>
          nem, ut bic ego præſto, quæ uti ſuperiore numero de curvis eſt dictum,
            <lb/>
          eſt in ſe æque ſimplex etiam, ubi nobis potentias ad ejus expreſſionem ad-
            <lb/>
          bibentibus videatur admodum compoſita.</note>
          <note symbol="(d)" position="foot" xml:space="preserve">Id, ut & quarta conditio, requiritur, ut curva utrinque ſit ſui
            <lb/>
          ſimilis, quod ipſam magis uniformem reddit; quanquam de illo crure,
            <lb/>
          quod eſt citra aſymptotum AB, nibil eſt, quod ſaliciti ſimus; cum ob vim
            <lb/>
          repulſivam imminutis diſtantiis ita in infinitum excreſcentem, non poſſ
            <gap/>
          ab-
            <lb/>
          ſciſſa diſtantiam exprimens unquam evadere zero, & abire in negativam.</note>
          <note symbol="(e)" position="foot" xml:space="preserve">Nam ſingulis diſtantiis ſingulæ vires reſpondent.</note>
          <note symbol="(f)" position="foot" xml:space="preserve">Id requiritur, quia in Mecbanica demonſtratur, aream curvœ, cujus
            <lb/>
          abſciſſæ exprimant diſtantias, & ordinatœ vires, exprimere incrementum,
            <lb/>
          vel decrementum quadrati velocitatis: quare ut illæ vires ſint pares extin-
            <lb/>
          guenàœ velocitati cuivis utcunque magnæ, debet illa area eſſe omni ſinit
            <gap/>
            <lb/>
            <gap/>
          ajor.</note>
        </div>
      </text>
    </echo>