Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
101 49
102 50
103 51
104 52
105 53
106 54
107 55
108 56
109 57
110 58
111 59
112 60
113 61
114 62
115 63
116 64
117 65
118 66
119 67
120 68
121 69
122 70
123 71
124 72
125 73
126 74
127 75
128 76
129 77
130 78
< >
page |< < (54) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="54" file="0106" n="106" rhead="THEORIÆ"/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">119. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum quod ad multiplicitatem virium pertinet, quas
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-01" xlink:href="note-0106-01a" xml:space="preserve">Curvæ virium
                <lb/>
              reſolutio in at-
                <lb/>
              tractionem gra-
                <lb/>
              vitatis New to-
                <lb/>
              nianam, & a-
                <lb/>
              liam quandam
                <lb/>
              vim.</note>
            diverſis jam Phyſici nominibus appellant, illud hic etiam no-
              <lb/>
            tari poteſt, ſi quis ſingulas ſeorſim conſiderare velit, licere il-
              <lb/>
            lud etiam, hanc curvam in ſe unicam per reſolutionem virium
              <lb/>
            cogitatione noſtra, atque fictione quadam, dividere in plures.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Si ex. </s>
            <s xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:space="preserve">quis velit conſiderare in materia gravitatem generalem
              <lb/>
            accurate reciprocam diſtantiarum quadratis; </s>
            <s xml:space="preserve">poterit ſane is de-
              <lb/>
            ſcribere ex parte attractiva hyperbolam illam, quæ habeat accu-
              <lb/>
            rate ordinatas in ratione reciproca duplicata diſtantiarum, quæ
              <lb/>
            quidem erit quædam velut continuatio cruris VTS, tum ſingu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-02" xlink:href="note-0106-02a" xml:space="preserve">Fig. 1.</note>
            lis ordinatis ag, db curvæ virium expreſſæ in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">adjungere
              <lb/>
            ordinatas hujus novæ hyperbolæ ad partes AB incipiendo a pun-
              <lb/>
            ctis curvæ g, b, & </s>
            <s xml:space="preserve">eo pacto orietur nova quædam curva, quæ
              <lb/>
            verſus partes p V coincidet ad ſenſum cum axe o C, in reliquis
              <lb/>
            locis ab eo diſtabit, & </s>
            <s xml:space="preserve">contorquebitur etiam circa ipſum, ſi ver-
              <lb/>
            tices F, K, O diſtiterint ab axe magis, quam diſter ibidem hy-
              <lb/>
            perbola illa. </s>
            <s xml:space="preserve">Tum poterit dici, puncta omnia materiæ habere
              <lb/>
            gravitatem decreſcentem accurate in ratione reciproca duplicata
              <lb/>
            diſtantiarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſimul habere vim aliam expreſſam ab illa nova
              <lb/>
            curva: </s>
            <s xml:space="preserve">nam idem erit, concipere ſimul haſce binas leges virium,
              <lb/>
            ac illam præcedentem unicam, & </s>
            <s xml:space="preserve">iidem effectus orientur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">120. </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem pacto hæc nova curva poteſt dividi in alias duas,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-03" xlink:href="note-0106-03a" xml:space="preserve">Hujus poſte-
                <lb/>
              rioris vis reſo-
                <lb/>
              lutio in alias
                <lb/>
              plures.</note>
            vel plures, concipiendo aliam quamcunque vim, ut ut accurate
              <lb/>
            fervantem quaſdam determinatas leges, ſed ſimul mutando cur-
              <lb/>
            vam jam genitam, translatis ejus punctis per intervalla æqualia
              <lb/>
            ordinatis reſpondentibus novæ legi aſſumptæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Hoc pacto ha-
              <lb/>
            bebuntur plures etiam vires diverſæ, quod aliquando, ut in
              <lb/>
            reſolutione virium accidere diximus, inſerviet ad faciliorem de-
              <lb/>
            terminationem effectuum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ea erit itidem vera virium reſolutio
              <lb/>
            quædam; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed id omne erit noſtræ mentis partus quidam; </s>
            <s xml:space="preserve">nam
              <lb/>
            reipſa unica lex virium habebitur, quam in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">expoſui, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            quæ ex omnibus ejuſmodi legibus componetur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">121. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam autem hic mentio injecta eſt gravitatis decre-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-04" xlink:href="note-0106-04a" xml:space="preserve">Non obeſſe
                <lb/>
              theoriam gra-
                <lb/>
              vitatis; cujus
                <lb/>
              lex in minimis
                <lb/>
              diſtantiis lo-
                <lb/>
              cum non ha-
                <lb/>
              bet.</note>
            ſcentis accurate in ratione reciproca duplicata diſtantiarum;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">cavendum, ne cui difficultatem aliquam pariat illud, quod
              <lb/>
            apud Phyſicos, & </s>
            <s xml:space="preserve">potiffimum apud Aſtronomiæ mecha-
              <lb/>
            nicæ cultores, habetur pro comperto, gravitatem decrefcere in
              <lb/>
            ratione reciproca duplicata diſtantiarum accurate, cum in hac
              <lb/>
            mea Theoria lex virium diſcedat plurimum ab ipſa ratione re-
              <lb/>
            ciproca duplicata diſtantiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis in minoribus diſtantiis
              <lb/>
            vis integra, quam in ſe mutuo exercent particulæ, omnino
              <lb/>
            plurimum diſcrepat a gravitate, quæ ſit in ratione reciproca
              <lb/>
            duplicata diſtantiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam & </s>
            <s xml:space="preserve">vapores, qui tantam exercent
              <lb/>
            vim ad ſe expandendos, repulſionem habent utique in illis mi-
              <lb/>
            nimis diſtantiis a ſe invicem, non attractionem; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ipſa at-
              <lb/>
            tractio, quæ in cohæſione ſe prodit, eſt illa quidem in im-
              <lb/>
            menſum major, quam quæ ex generali gravitate conſequitur: </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            cum ex ipſis Newtoni compertis attractio gravitati </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>