Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (54) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="54" file="0106" n="106" rhead="THEORIÆ"/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">119. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum quod ad multiplicitatem virium pertinet, quas
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-01" xlink:href="note-0106-01a" xml:space="preserve">Curvæ virium
                <lb/>
              reſolutio in at-
                <lb/>
              tractionem gra-
                <lb/>
              vitatis New to-
                <lb/>
              nianam, & a-
                <lb/>
              liam quandam
                <lb/>
              vim.</note>
            diverſis jam Phyſici nominibus appellant, illud hic etiam no-
              <lb/>
            tari poteſt, ſi quis ſingulas ſeorſim conſiderare velit, licere il-
              <lb/>
            lud etiam, hanc curvam in ſe unicam per reſolutionem virium
              <lb/>
            cogitatione noſtra, atque fictione quadam, dividere in plures.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Si ex. </s>
            <s xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:space="preserve">quis velit conſiderare in materia gravitatem generalem
              <lb/>
            accurate reciprocam diſtantiarum quadratis; </s>
            <s xml:space="preserve">poterit ſane is de-
              <lb/>
            ſcribere ex parte attractiva hyperbolam illam, quæ habeat accu-
              <lb/>
            rate ordinatas in ratione reciproca duplicata diſtantiarum, quæ
              <lb/>
            quidem erit quædam velut continuatio cruris VTS, tum ſingu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-02" xlink:href="note-0106-02a" xml:space="preserve">Fig. 1.</note>
            lis ordinatis ag, db curvæ virium expreſſæ in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">adjungere
              <lb/>
            ordinatas hujus novæ hyperbolæ ad partes AB incipiendo a pun-
              <lb/>
            ctis curvæ g, b, & </s>
            <s xml:space="preserve">eo pacto orietur nova quædam curva, quæ
              <lb/>
            verſus partes p V coincidet ad ſenſum cum axe o C, in reliquis
              <lb/>
            locis ab eo diſtabit, & </s>
            <s xml:space="preserve">contorquebitur etiam circa ipſum, ſi ver-
              <lb/>
            tices F, K, O diſtiterint ab axe magis, quam diſter ibidem hy-
              <lb/>
            perbola illa. </s>
            <s xml:space="preserve">Tum poterit dici, puncta omnia materiæ habere
              <lb/>
            gravitatem decreſcentem accurate in ratione reciproca duplicata
              <lb/>
            diſtantiarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſimul habere vim aliam expreſſam ab illa nova
              <lb/>
            curva: </s>
            <s xml:space="preserve">nam idem erit, concipere ſimul haſce binas leges virium,
              <lb/>
            ac illam præcedentem unicam, & </s>
            <s xml:space="preserve">iidem effectus orientur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">120. </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem pacto hæc nova curva poteſt dividi in alias duas,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-03" xlink:href="note-0106-03a" xml:space="preserve">Hujus poſte-
                <lb/>
              rioris vis reſo-
                <lb/>
              lutio in alias
                <lb/>
              plures.</note>
            vel plures, concipiendo aliam quamcunque vim, ut ut accurate
              <lb/>
            fervantem quaſdam determinatas leges, ſed ſimul mutando cur-
              <lb/>
            vam jam genitam, translatis ejus punctis per intervalla æqualia
              <lb/>
            ordinatis reſpondentibus novæ legi aſſumptæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Hoc pacto ha-
              <lb/>
            bebuntur plures etiam vires diverſæ, quod aliquando, ut in
              <lb/>
            reſolutione virium accidere diximus, inſerviet ad faciliorem de-
              <lb/>
            terminationem effectuum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ea erit itidem vera virium reſolutio
              <lb/>
            quædam; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed id omne erit noſtræ mentis partus quidam; </s>
            <s xml:space="preserve">nam
              <lb/>
            reipſa unica lex virium habebitur, quam in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">expoſui, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            quæ ex omnibus ejuſmodi legibus componetur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">121. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam autem hic mentio injecta eſt gravitatis decre-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0106-04" xlink:href="note-0106-04a" xml:space="preserve">Non obeſſe
                <lb/>
              theoriam gra-
                <lb/>
              vitatis; cujus
                <lb/>
              lex in minimis
                <lb/>
              diſtantiis lo-
                <lb/>
              cum non ha-
                <lb/>
              bet.</note>
            ſcentis accurate in ratione reciproca duplicata diſtantiarum;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">cavendum, ne cui difficultatem aliquam pariat illud, quod
              <lb/>
            apud Phyſicos, & </s>
            <s xml:space="preserve">potiffimum apud Aſtronomiæ mecha-
              <lb/>
            nicæ cultores, habetur pro comperto, gravitatem decrefcere in
              <lb/>
            ratione reciproca duplicata diſtantiarum accurate, cum in hac
              <lb/>
            mea Theoria lex virium diſcedat plurimum ab ipſa ratione re-
              <lb/>
            ciproca duplicata diſtantiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis in minoribus diſtantiis
              <lb/>
            vis integra, quam in ſe mutuo exercent particulæ, omnino
              <lb/>
            plurimum diſcrepat a gravitate, quæ ſit in ratione reciproca
              <lb/>
            duplicata diſtantiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam & </s>
            <s xml:space="preserve">vapores, qui tantam exercent
              <lb/>
            vim ad ſe expandendos, repulſionem habent utique in illis mi-
              <lb/>
            nimis diſtantiis a ſe invicem, non attractionem; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ipſa at-
              <lb/>
            tractio, quæ in cohæſione ſe prodit, eſt illa quidem in im-
              <lb/>
            menſum major, quam quæ ex generali gravitate conſequitur: </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            cum ex ipſis Newtoni compertis attractio gravitati </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>