Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Table of figures

< >
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="103" xlink:href="025/01/107.jpg"/>
            <p type="main">
              <s id="s.001202">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001203"> De re mihi non conſtat, nunquam enim hoc à me obſerva­
                <lb/>
              tum eſt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001204">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001205"> Omninò diſtinguendum eſt; ſi enim tale eſt, vt tantumdem
                <lb/>
              aquæ per illud effluat, quantum infra cylindrum deſcendit; cylindrus
                <lb/>
              erit immobilis; ſi minùs deſcendat, quàm effluat, cylindrus ipſe, ſi de­
                <lb/>
              ſcendere poteſt, deſcendet; ſi verò plus aquæ deſcendat, quàm ex fora­
                <lb/>
              mine effluat, tantulùm cylindrus aſſurgit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001206">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001207"> Hoc ipſum perſpicuè probat, corpus leve non attolli ſua
                <lb/>
              ſponte; quod enim gravius deorſum deſcendat, non impedit, quò minùs
                <lb/>
              leve ſua ſponte aſcendat: ſed accipe luculentum experimentum, iis ta­
                <lb/>
              men ſimile, quæ jam expoſita fuere. </s>
              <s id="s.001208">Sit pixis quælibet, in cujus fundo he­
                <lb/>
              miſphærium, vel minor Sphæræ portio accuratè & affabrè ita excavetur,
                <lb/>
              vt Sphæram ligneam omninò capiat, nulla relicta intercapedine; tum
                <lb/>
              pixis impleatur aqua; Sphærula lignea, quamvis levior, nullo modo aſ­
                <lb/>
              cendit; quia ſcilicet cum aqua in cavitatem illam ſubire non poſſit, ab ea
                <lb/>
              Sphæra ſursùm extrudi non poteſt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001209">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001210"> Dicerem non aſſurgere Sphæram, ne detur vacuum; idem
                <lb/>
              enim fieri videmus, ſi duo plana probè congruant. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001211">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001212"> Hoc dictum iri ſciebam; ſed fiat foramen in medio cavita­
                <lb/>
              tis, quò ſcilicet aër ambiens facile ſubeat, non propterea Sphærula aſcen­
                <lb/>
              dit, licèt nullum reſtet vacui periculum: per vos etiam mihi liceat, hic
                <lb/>
              obiter, ea ſaltem indicare, quæ tuam illam ſententiam, Chryſocome, om­
                <lb/>
              ninò expugnare videntur. </s>
              <s id="s.001213">1. Quandoquidem per vnum principium
                <lb/>
              motus cuncta explicari poſſunt, quo ſcilicet corpus grave ſua ſponte
                <lb/>
              deorſum fertur, quod inficiatur nemo, & leve ſurſum extrudi poteſt,
                <lb/>
              fruſtra ponitur aliud principium: Hæc ratio, licèt communis ſit, maximi
                <lb/>
              ſanè momenti eſt. </s>
              <s id="s.001214">Secundò, cùm ab eodem centro multæ lineæ ducantur,
                <lb/>
              fi corpus leviſſimum eſſet, in centro, non poſſet vllo modo aſſurgere; cur
                <lb/>
              enim potiùs per vnam lineam quam per aliam? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001215">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001216"> Facilè retorqueo argumentum, nec enim pariter ſurſum ex­
                <lb/>
              trudi poſſet; cur enim potiùs per vnam lineam quàm per aliam? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001217">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001218"> Hoc quidem verum eſt, modò ambiens gravius æqualis eſſet
                <lb/>
              momenti; per omnes lineas; ſed hoc per accidens; illud autem per ſe
                <lb/>
              præterea, linea motus recti à termino, ad quem determinatur; cùm au­
                <lb/>
              tem vnum centrum ſit, aſſumpto quolibet puncto extra centrum, ab illo
                <lb/>
              ad centrum vnica tantùm linea ducitur, cùm tamen ab eodem, plures ad
                <lb/>
              periphætiam duci poſſint; vna quidem producta ad centrum; ſed quomo­
                <lb/>
              do à centro determinatur hæc linea, quod neque ſit terminus ad quem,
                <lb/>
              nec terminus à quo illius motus? </s>
              <s id="s.001219">Tertiò non poteſt idem corpus in par­
                <lb/>
              tes oppoſitas ſimul moveri; igitur nec ſimul conniti, ſcilicet ab intrinſe­
                <lb/>
              co; quod vt meliùs intelligatur, ſit vas aqua plenum, ſitque pondus aquæ
                <lb/>
              40. libr. </s>
              <s id="s.001220">Sit fruſtum ligni in fundo vaſis retentum pendens 5.libr. </s>
              <s id="s.001221">appen­
                <lb/>
              datur ſimul vtrumque, ſuſtinebitur à 45. libris poſitis in altera lance li­
                <lb/>
              bræ, eritque æquilibrium, ſtatimque impedimento ſublato, lignum emer­
                <lb/>
              git, ſurſumque attollitur eodem prorſus æquilibrio manente; igitur hic </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>