Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (55) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="55" file="0107" n="107" rhead="PARS PRIMA."/>
            in globos homogeneos diverſarum diametrorum ſit in eadem ra-
              <lb/>
            tione, in qua ſunt globorum diametri, adeoque vis ejuſmodi
              <lb/>
            in exiguam particulam eſt eo minor gravitate corporum in
              <lb/>
            Terram, quo minor eſt diameter particulæ diametro totius Ter-
              <lb/>
            ræ, adeoque penitus inſenſibilis. </s>
            <s xml:space="preserve">Et idcirco Newtonus aliam
              <lb/>
            admiſit vim pro cohæſione, quæ decreſcat in ratione majore,
              <lb/>
            quam ſit reciproca duplicata diſtantiarum; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">multi ex Newto-
              <lb/>
            nianis admiſerunt vim reſpondentem huic formula {a/x} 3 + {b/x} 2, cu-
              <lb/>
            jus prior pars reſpectu poſterioris ſit in immenſum minor,
              <lb/>
            ubi x ſit in immenſum major unitate aſſumpta; </s>
            <s xml:space="preserve">ſit vero ma-
              <lb/>
            jor, ubi x ſit in immenſum minor, ut idcirco in ſatis magnis
              <lb/>
            diſtantiis evaneſcente ad ſenſum prima parte, vis remaneat
              <lb/>
            quam proxime in ratione reciproca duplicata diſtantiarum x,
              <lb/>
            in minimis vero diſtantiis ſit quam proxime in ratione recipro-
              <lb/>
            ca triplicata: </s>
            <s xml:space="preserve">uſque adeo ne apud Newtonianos quidem ſerva.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">tur omnino accurate ratio duplicata diſtantiarum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">122. </s>
            <s xml:space="preserve">Demonſtravit quidem Newtonus, in ellipſibus plane-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0107-01" xlink:href="note-0107-01a" xml:space="preserve">Ex planetarum
                <lb/>
              apheliis erui
                <lb/>
              eam legem
                <lb/>
              quamproxime.
                <lb/>
              non accurate.</note>
            tariis, eam, quam Aſtronomi lineam apſidum nominant, & </s>
            <s xml:space="preserve">eſt
              <lb/>
            axis ellipſeos, habituram ingentem motum, ſi ratio virium a
              <lb/>
            reciproca duplicata diſtantiarum aliquanto magis aberret, cum-
              <lb/>
            que ad ſenſum quieſcant in earum orbitis apſidum lineæ, intulit,
              <lb/>
            eam rationem obſervari omnino in gravitate. </s>
            <s xml:space="preserve">At id nequaquam
              <lb/>
            evincit, accurate ſervari illam legem, ſed ſolum proxime, ne-
              <lb/>
            que inde ullum efficax argumentum contra meam Theoriam de-
              <lb/>
            duci poteſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam inprimis nec omnino quieſcunt illæ apſidum
              <lb/>
            lineæ, ſive, quod idem eſt, aphelia planetarum, ſed motu exi-
              <lb/>
            guo quidem, at non inſenſibili prorſus, moventur etiam reſpe-
              <lb/>
            ctu fixarum, adeoque motu non tantummodo apparente, ſed ve-
              <lb/>
            ro. </s>
            <s xml:space="preserve">Tribuitur is motus perturbationi virium ortæ ex mutua
              <lb/>
            planetarum actione in ſe invicem; </s>
            <s xml:space="preserve">at illud utique huc uſque non-
              <lb/>
            dum demonſtratum eſt, illum motum accurate reſpondere actio-
              <lb/>
            nibus reliquorum planetarum agentium in ratione reciproca du-
              <lb/>
            plicata diſtantiarum; </s>
            <s xml:space="preserve">neque enim adhuc ſine contemptibus pluri-
              <lb/>
            bus, & </s>
            <s xml:space="preserve">approximationibus a perfectione, & </s>
            <s xml:space="preserve">exactitudine admo-
              <lb/>
            dum remotis ſolutum eſt problema, quod appellant, trium cor-
              <lb/>
            porum, quo quæratur motus trium corporum in ſe mutuo agen-
              <lb/>
            tium in ratione reciproca duplicata diſtantiarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">utcunque
              <lb/>
            projectorum, ac illæ ipſæ adhuc admodum imperfectæ ſolutiones,
              <lb/>
            quæ prolatæ huc uſque ſunt, inſerviunt tantummodo particulari-
              <lb/>
            bus quibuſdam caſibus, ut ubi unum corpus ſit maximum, & </s>
            <s xml:space="preserve">re-
              <lb/>
            motiſſimum, quemadmodum ſol, reliqua duo admodum minora
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">inter ſe proxima, ut eſt Luna, ac Terra, vel remota admo-
              <lb/>
            dum a majore, & </s>
            <s xml:space="preserve">inter ſe, ut eſt Jupiter, & </s>
            <s xml:space="preserve">Saturnus. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc
              <lb/>
            nemo hucuſque accuratum inſtituit, aut etiam inſtituere potuit
              <lb/>
            calculum pro actione perturbativa omnium planetarum; </s>
            <s xml:space="preserve">qui-
              <lb/>
            bus ſi accedat actio perturbativa cometarum, qui, nec ſcitur,
              <lb/>
            quam multi ſint, nec quam longe abeant; </s>
            <s xml:space="preserve">multo adhuc ma-
              <lb/>
            gis evidenter patebit, nullum inde confici poſſe </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>