Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
[out of range]
>
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(56)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
56
"
file
="
0108
"
n
="
108
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
pro ipſa penitus accurata ratione reciproca duplicata diſtantia-
<
lb
/>
rum.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">123. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Clairautius quidem in ſchediaſmate ante aliquot annos
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0108-01
"
xlink:href
="
note-0108-01a
"
xml:space
="
preserve
">Idem ex reli-
<
lb
/>
qua Aſtronomia:
<
lb
/>
poſſe autemhanc
<
lb
/>
legem accedere
<
lb
/>
ad illam quan-
<
lb
/>
tum libuerit.</
note
>
impreſſo, crediderat, ex ipſis motibus lineæ apſidum Lunæ col-
<
lb
/>
ligi ſenſibilem receſſum a ratione reciproca duplicata diſtantiæ,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Eulerus in diſſertatione De Aberrationibus Jovis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Satur-
<
lb
/>
ni, quæ præmium retulit ab Academia Pariſienſi an. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">1748,
<
lb
/>
cenſuit, in ipſo Jove, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Saturno haberi receſſum admodum
<
lb
/>
ſenſibilem ab illa ratione; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed id quidem ex calculi defectu non
<
lb
/>
ſatis producti ſibi accidiſſe Clairautius ipſe agnovit, ac edidit;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Eulero aliquid ſimile ſortaſſe accidit: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nec ullum habetur
<
lb
/>
poſitivum argumentum pro ingenti receſſu gravitatis genera-
<
lb
/>
lis a ratione duplicata diſtantiarum in diſtantia Lunæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">mul-
<
lb
/>
to magis in diſtantia planetarum. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Verum nec ullum habe-
<
lb
/>
tur argumentum poſitivum pro ratione ita penitus accurata,
<
lb
/>
ut diſcrimen ſenſum omnem prorſus effugiat. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi id
<
lb
/>
haberetur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nihil tamen pati poſſet inde Theoria mea; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cum
<
lb
/>
arcus ille meæ curvæ poſtremus V T poſſit accedere, quantum
<
lb
/>
libuerit, ad arcum illius hyperbolæ, quæ exhibet legem gra-
<
lb
/>
vitatis reciprocam quadratorum diſtantiæ, ipſam tangendo,
<
lb
/>
vel oſculando in punctis quotcunque, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quibuſcunque; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">a-
<
lb
/>
deoque ita poſſit accedere, ut diſcrimen in iis majoribus di-
<
lb
/>
ſtantiis ſenſum omnem effugiat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">effectus nullum habeat
<
lb
/>
ſenſibile diſcrimen ab effectu, qui reſponderet ipſi legi gravita-
<
lb
/>
tis; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi ea accurate ſervaret proportionem cum quadratis diſtan-
<
lb
/>
tiarum reciproce ſumptis.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">124. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nec vero quidquam ipſi meæ virium Theoriæ obſunt
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0108-02
"
xlink:href
="
note-0108-02a
"
xml:space
="
preserve
">Difficultas a
<
lb
/>
Maupertuiſiana
<
lb
/>
perfectione ma-
<
lb
/>
xima Newto-
<
lb
/>
nianæ legis.</
note
>
meditationes Maupertuiſii, ingenioſæ illæ quidem, ſed meo
<
lb
/>
judicio nequaquam ſatis conformes Naturæ legibus circa le-
<
lb
/>
gem virium decreſcentium in ratione reciproca duplicata di-
<
lb
/>
ſtantiarum, cujus ille perfectiones quaſdam perſequitur, ut
<
lb
/>
illam, quod in hac una integri globi habeant eandem vi-
<
lb
/>
rium legem, quam ſingulæ particulæ. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Demonſtravit enim
<
lb
/>
Newtonus, globos, quorum ſinguli paribus a centro diſtantiis
<
lb
/>
homogenei ſint, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quorum particulæ minimæ ſe attrahant in
<
lb
/>
ratione reciproca duplicata diſtantiarum, ſe itidem attrahere
<
lb
/>
in eadem ratione diſtantiarum reciproca duplicata. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ob haſce
<
lb
/>
perfectiones hujus Theoriæ virium ipſe cenſuit hanc legem re-
<
lb
/>
ciprocam duplicatam diſtantiarum ab Auctore Naturæ ſelectam
<
lb
/>
fuiſſe, quam in Natura eſſe vellet.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">125. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At mihi quidem inprimis nec unquam placuit, nec
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0108-03
"
xlink:href
="
note-0108-03a
"
xml:space
="
preserve
">Prima reſpon-
<
lb
/>
ſio: nec cogno-
<
lb
/>
ſci fines omnes,
<
lb
/>
& perfectiones,
<
lb
/>
ac ſeligi etiam
<
lb
/>
minus perfecta
<
lb
/>
in gratiam per-
<
lb
/>
fectiorum.</
note
>
placebit ſane unquam in inveſtigatione Naturæ cauſarum
<
lb
/>
finalium uſus, quas tantummodo ad meditationem quandam,
<
lb
/>
contemplationemque, uſui eſſe poſſe arbitror, ubi leges Natu-
<
lb
/>
ræ aliunde innotuerint. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nam nec perfectiones omnes in-
<
lb
/>
noteſcere nobis poſſunt, qui intimas rerum naturas nequaquam
<
lb
/>
inſpicimus, ſed externas tantummodo proprietates quaſdam a-
<
lb
/>
gnoſcimus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">fines omnes, quos Naturæ Auctor ſibi </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>