Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004702
">
<
pb
pagenum
="
459
"
xlink:href
="
016/01/108.jpg
"/>
extat, ſic chalybs immodicè ſiccus, duruſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg658
"/>
<
lb
/>
que ac tenuis, eo medicamento reddatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004703
">Quodcunque tale eſt, ferrum vt lignum ſe
<
lb
/>
care poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004704
">Vtilius multò quod inuenit Ga
<
lb
/>
leaz Rubeus amicus meus, vt ferrus thorax
<
lb
/>
igneum ſuſtineret tormentum. </
s
>
<
s
id
="
s.004705
">Tantum po
<
lb
/>
teſt ars: iam vbi rationem conceperis, deſi
<
lb
/>
nes admirari. </
s
>
<
s
id
="
s.004706
">Eadem eſt durities, vbi eadem
<
lb
/>
materia eſt, & aliquando validior vbi coa
<
lb
/>
cta fuerit hæc,
<
expan
abbr
="
cõduplicata
">conduplicata</
expan
>
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
ſæpius mul
<
lb
/>
tiplicata: velut faſciculus lignorum contu
<
lb
/>
maciſſimum reddit ferrum: longis igitur
<
lb
/>
ictibus ac via aquarum denſum ferrum
<
expan
abbr
="
quã-vis
">quan
<
lb
/>
vis</
expan
>
tenue, eò quòd terreum, aqueumque
<
lb
/>
excrementum per ignes conſumat, neceſſe
<
lb
/>
eſt inuiolatum reddi ad quoſcunque penè
<
lb
/>
ictus, paruarum verò machinarum ſemper.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004707
">Sunt chalybis, ferriue genera nobiliſſima,
<
lb
/>
quæ aurum æquato pondere pretio vincunt,
<
lb
/>
Agiambina, Azimina, Charmanina, Da
<
lb
/>
maſnena, omnia à regionibus quæ nunc
<
lb
/>
ſic materna noſtra lingua vocantur, nomen
<
lb
/>
ſumpſerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.004708
">Suadet mihi regionem etiam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg659
"/>
<
lb
/>
aliquid addere præter artem, quòd cùm
<
lb
/>
Virgilij tempore paſſim in Italia, Germa
<
lb
/>
nia, Hiſpaniaque chalybs haberetur, ille ta
<
lb
/>
men dixerit, At Chalybes nudi ferrum: vt
<
lb
/>
ſuſpicer eos inter ſupradictos populos con
<
lb
/>
tineri. </
s
>
<
s
id
="
s.004709
">Exeditur tam chalybs, quàm ferrum
<
lb
/>
à mari ob ſalis non ſolùm vim, ſed æſtum:
<
lb
/>
atque ventos: vt in Diomedeæ inſulæ cla
<
lb
/>
tratis, tum loricis thoracibus armiſque
<
lb
/>
aliis videre licet, nec eſt remedio locus ni à
<
lb
/>
vapore arceantur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg660
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004710
">
<
margin.target
id
="
marg657
"/>
Chalybs fa
<
lb
/>
ctitius quo
<
lb
/>
modo fiat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004711
">Chalybis op
<
lb
/>
tima cogni
<
lb
/>
tio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004712
">
<
margin.target
id
="
marg658
"/>
Chalybs vt
<
lb
/>
ferrum ſcin
<
lb
/>
dat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004713
">
<
margin.target
id
="
marg659
"/>
Chalybis fer
<
lb
/>
riue genera
<
lb
/>
nobiliſſima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004714
">
<
margin.target
id
="
marg660
"/>
Ferrum quo
<
lb
/>
modo arte
<
lb
/>
repurgetur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004715
">Arte verò ferrum repurgari, & nobile
<
lb
/>
reddi, Ariſtoteles in Meteoris docet, dicens:
<
lb
/>
Ferrum ſæpius excoctum repurgatur: &
<
lb
/>
quod illi ineſt terrei, tranſit in ſquamam,
<
lb
/>
ipſum verò tranſit in chalybem. </
s
>
<
s
id
="
s.004716
">Verùm hoc
<
lb
/>
refugiunt artifices, quòd quantò plus abſce
<
lb
/>
dat ſquamæ, eo ferrum minus reddatur &
<
lb
/>
leuius. </
s
>
<
s
id
="
s.004717
">Conſtat tamen paucis additis in ali
<
lb
/>
quod ex ſupradictis generibus nobiliſſimis
<
lb
/>
hac arte tranſire. </
s
>
<
s
id
="
s.004718
">Nam cùm purius, ac du
<
lb
/>
rius, ac leuius fiat, euadit & ſubtilius, atque
<
lb
/>
ideo denſius. </
s
>
<
s
id
="
s.004719
">Denſum autem dupliciter, aliud
<
lb
/>
vt plumbum, aliud autem vt agallochum,
<
lb
/>
hoc autem vt ferrum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004720
">Sed ſunt præter hæc artificioſa metallo
<
arrow.to.target
n
="
marg661
"/>
<
lb
/>
rum genera, quędam minus vulgata, vt quod
<
lb
/>
ex argenti partibus duabus atque vna plum
<
lb
/>
bi conſtat, ad ſpecula fabricanda optima.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004721
">Sicut ſi in treis aurum ſupponatur, meliora
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg662
"/>
<
lb
/>
in eo genere euadunt. </
s
>
<
s
id
="
s.004722
">Et bracteæ, quæ gem
<
lb
/>
mis ſupponuntur, auro, argento, æreque con
<
lb
/>
ſtant, ſuperponunturque prunis, ſuſpenſæ
<
lb
/>
tamen ne tangant, inde ex varia illorum pro
<
lb
/>
portione diuerſorum colorum ſplendorem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg663
"/>
<
lb
/>
accipiant. </
s
>
<
s
id
="
s.004723
">Quæ carbunculum excipiunt,
<
lb
/>
ære & auri parte vigeſimaquarta conſtant,
<
lb
/>
vnde nullæ minus diuturnæ. </
s
>
<
s
id
="
s.004724
">Aurichalcum
<
lb
/>
etiam fit nobiliſſimum, auro pulchritudine
<
lb
/>
par. </
s
>
<
s
id
="
s.004725
">Calaminaris lapis ſeu magneſia, argen
<
lb
/>
tum, & æs cyprium, vel illius loco æs addito
<
lb
/>
vitro. </
s
>
<
s
id
="
s.004726
">Superponitur vitrum, ne magneſia
<
lb
/>
euaneſcat: nec ſemel addidiſſe contentus
<
lb
/>
eris vitrum atque magneſiam. </
s
>
<
s
id
="
s.004727
">Hîc argen
<
lb
/>
tum pro albo plumbo, magneſiam pro cad
<
lb
/>
mia, cyprium æs pro communi ære ſubii
<
lb
/>
cimus, repetimuſque magneſiam ac vitrum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004728
">Fiunt ex his vaſa præcipui vſus, ſed & ex
<
lb
/>
metallis omnibus, quæ in cuſtodita parum
<
lb
/>
durant. </
s
>
<
s
id
="
s.004729
">Tribus modis franguntur: ignis ea
<
lb
/>
colliquat, terebrat & fragilia reddit argen
<
lb
/>
tum viuum. </
s
>
<
s
id
="
s.004730
">Percuſſa aut pondere preſſa fle
<
lb
/>
ctuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.004731
">Flexa rimam ducunt, aut rumpun
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.004732
">Ne flectantur dum lauantur, curæ ſit vt
<
lb
/>
terna, quaternave ſimul lauentur: primoque
<
lb
/>
purgato, poſtremum anteponatur: atque ita
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg664
"/>
<
lb
/>
mutata vice, & omnibus ex æquo ſimul
<
lb
/>
compreſſionem ſuſtinentibus, omnia deter
<
lb
/>
guntur abſque vitio flexuræ. </
s
>
<
s
id
="
s.004733
">Quòd ſi flexu
<
lb
/>
ram duxerint, illicò malleolo ſenſim emen
<
lb
/>
dentur: ſicque æterna manent. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004734
">
<
margin.target
id
="
marg661
"/>
Specula ex
<
lb
/>
argento opti
<
lb
/>
ma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004735
">
<
margin.target
id
="
marg662
"/>
Bractearum
<
lb
/>
quæ gemmis
<
lb
/>
ſupponuntur
<
lb
/>
ratio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004736
">
<
margin.target
id
="
marg663
"/>
Aurichal
<
lb
/>
cum nobiliſ
<
lb
/>
ſimum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004737
">
<
margin.target
id
="
marg664
"/>
Metallica
<
lb
/>
vaſa vt diu
<
lb
/>
ſeruentur il
<
lb
/>
læſa.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.108.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/108/1.jpg
"
number
="
65
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004738
">
<
emph
type
="
center
"/>
LIBER SEPTIMVS,
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004739
">
<
emph
type
="
center
"/>
De Lapidibus.
<
emph.end
type
="
center
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg665
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004740
">
<
margin.target
id
="
marg665
"/>
Lapidum ge
<
lb
/>
nera omnia
<
lb
/>
quinque.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004741
">ABSOLVTA metallorum ratio
<
lb
/>
ne, ſupereſt vt de Lapidibus
<
lb
/>
loquamur. </
s
>
<
s
id
="
s.004742
">Sunt autem omnia
<
lb
/>
illorum genera quinque nu
<
lb
/>
mero, gemma, marmor, eos, ſi
<
lb
/>
lex, & ſaxum. </
s
>
<
s
id
="
s.004743
">Præter hæc ſunt factitij lapi
<
arrow.to.target
n
="
marg666
"/>
<
lb
/>
des, de quibus naturalium ſermone abſoluto
<
lb
/>
dicemus. </
s
>
<
s
id
="
s.004744
">Gemmam vulgi more nunc appel
<
lb
/>
lamus, lapidem omnem nitentem, natura
<
lb
/>
rarum atque paruum. </
s
>
<
s
id
="
s.004745
">Raritate lapilli om
<
lb
/>
nes littoris excluduntur: paruitate marmora
<
lb
/>
quæ nitent, & quorum genera quædam ra
<
lb
/>
ra ſunt inuentu, quæ tamen non ſunt gem
<
lb
/>
mæ, quia parua non ſunt, ſed in vnoquoque
<
lb
/>
genere eximiæ magnitudinis quædam in
<
lb
/>
ueniuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.004746
">Nitere etiam diximus: nam lima
<
lb
/>
cius ac borax parui lapilli ſunt, & rari non
<
lb
/>
tamen gemmæ,
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
nitent: aut ſi
<
expan
abbr
="
nitẽt
">nitent</
expan
>
<
expan
abbr
="
parũ
">parum</
expan
>
<
lb
/>
nitent. </
s
>
<
s
id
="
s.004747
">Hoc igitur modo margaritæ etiam,
<
lb
/>
& coralli, & turcheſiæ, & lapides om
<
lb
/>
nes non in Oriente nati, vt carbunculus
<
lb
/>
& chryſolithus Germanicus, tum etiam to
<
lb
/>
pazius Orientalis, cerulæuſque lapis, de quo
<
lb
/>
ſuprà loquuti ſumus, necnon & ſmarag
<
lb
/>
dus, tum etiam cryſtallus, quamvis li
<
lb
/>
mam vix ſentiant, gemmæ veræ non ſunt:
<
lb
/>
nam veræ dicuntur hæ ſolùm quæ eam pe
<
lb
/>
nitus non ſentiunt: atque ea de cauſa omnes
<
lb
/>
quas nuper adiecimus
<
expan
abbr
="
gẽmas
">gemmas</
expan
>
verè nominare
<
lb
/>
non liceat Dicantur igitur hæ ſimilitudine
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
gẽmæ
">gemmæ</
expan
>
: quæ verò nitent, &
<
expan
abbr
="
limã
">limam</
expan
>
non
<
expan
abbr
="
ſentiũt
">ſentiunt</
expan
>
,
<
lb
/>
gemmæ: quæ autem ſentiunt & nitent, non </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>