Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15 (III)
16
16 (IV)
17
17 (V)
18
18 (VI)
19
19 (VII)
20
20 (VIII)
< >
page |< < (56) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="56" file="0108" n="108" rhead="THEORIÆ"/>
            pro ipſa penitus accurata ratione reciproca duplicata diſtantia-
              <lb/>
            rum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">123. </s>
            <s xml:space="preserve">Clairautius quidem in ſchediaſmate ante aliquot annos
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0108-01" xlink:href="note-0108-01a" xml:space="preserve">Idem ex reli-
                <lb/>
              qua Aſtronomia:
                <lb/>
              poſſe autemhanc
                <lb/>
              legem accedere
                <lb/>
              ad illam quan-
                <lb/>
              tum libuerit.</note>
            impreſſo, crediderat, ex ipſis motibus lineæ apſidum Lunæ col-
              <lb/>
            ligi ſenſibilem receſſum a ratione reciproca duplicata diſtantiæ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">Eulerus in diſſertatione De Aberrationibus Jovis, & </s>
            <s xml:space="preserve">Satur-
              <lb/>
            ni, quæ præmium retulit ab Academia Pariſienſi an. </s>
            <s xml:space="preserve">1748,
              <lb/>
            cenſuit, in ipſo Jove, & </s>
            <s xml:space="preserve">Saturno haberi receſſum admodum
              <lb/>
            ſenſibilem ab illa ratione; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed id quidem ex calculi defectu non
              <lb/>
            ſatis producti ſibi accidiſſe Clairautius ipſe agnovit, ac edidit;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">Eulero aliquid ſimile ſortaſſe accidit: </s>
            <s xml:space="preserve">nec ullum habetur
              <lb/>
            poſitivum argumentum pro ingenti receſſu gravitatis genera-
              <lb/>
            lis a ratione duplicata diſtantiarum in diſtantia Lunæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">mul-
              <lb/>
            to magis in diſtantia planetarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum nec ullum habe-
              <lb/>
            tur argumentum poſitivum pro ratione ita penitus accurata,
              <lb/>
            ut diſcrimen ſenſum omnem prorſus effugiat. </s>
            <s xml:space="preserve">At & </s>
            <s xml:space="preserve">ſi id
              <lb/>
            haberetur; </s>
            <s xml:space="preserve">nihil tamen pati poſſet inde Theoria mea; </s>
            <s xml:space="preserve">cum
              <lb/>
            arcus ille meæ curvæ poſtremus V T poſſit accedere, quantum
              <lb/>
            libuerit, ad arcum illius hyperbolæ, quæ exhibet legem gra-
              <lb/>
            vitatis reciprocam quadratorum diſtantiæ, ipſam tangendo,
              <lb/>
            vel oſculando in punctis quotcunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">quibuſcunque; </s>
            <s xml:space="preserve">a-
              <lb/>
            deoque ita poſſit accedere, ut diſcrimen in iis majoribus di-
              <lb/>
            ſtantiis ſenſum omnem effugiat, & </s>
            <s xml:space="preserve">effectus nullum habeat
              <lb/>
            ſenſibile diſcrimen ab effectu, qui reſponderet ipſi legi gravita-
              <lb/>
            tis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi ea accurate ſervaret proportionem cum quadratis diſtan-
              <lb/>
            tiarum reciproce ſumptis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">124. </s>
            <s xml:space="preserve">Nec vero quidquam ipſi meæ virium Theoriæ obſunt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0108-02" xlink:href="note-0108-02a" xml:space="preserve">Difficultas a
                <lb/>
              Maupertuiſiana
                <lb/>
              perfectione ma-
                <lb/>
              xima Newto-
                <lb/>
              nianæ legis.</note>
            meditationes Maupertuiſii, ingenioſæ illæ quidem, ſed meo
              <lb/>
            judicio nequaquam ſatis conformes Naturæ legibus circa le-
              <lb/>
            gem virium decreſcentium in ratione reciproca duplicata di-
              <lb/>
            ſtantiarum, cujus ille perfectiones quaſdam perſequitur, ut
              <lb/>
            illam, quod in hac una integri globi habeant eandem vi-
              <lb/>
            rium legem, quam ſingulæ particulæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Demonſtravit enim
              <lb/>
            Newtonus, globos, quorum ſinguli paribus a centro diſtantiis
              <lb/>
            homogenei ſint, & </s>
            <s xml:space="preserve">quorum particulæ minimæ ſe attrahant in
              <lb/>
            ratione reciproca duplicata diſtantiarum, ſe itidem attrahere
              <lb/>
            in eadem ratione diſtantiarum reciproca duplicata. </s>
            <s xml:space="preserve">Ob haſce
              <lb/>
            perfectiones hujus Theoriæ virium ipſe cenſuit hanc legem re-
              <lb/>
            ciprocam duplicatam diſtantiarum ab Auctore Naturæ ſelectam
              <lb/>
            fuiſſe, quam in Natura eſſe vellet.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">125. </s>
            <s xml:space="preserve">At mihi quidem inprimis nec unquam placuit, nec
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0108-03" xlink:href="note-0108-03a" xml:space="preserve">Prima reſpon-
                <lb/>
              ſio: nec cogno-
                <lb/>
              ſci fines omnes,
                <lb/>
              & perfectiones,
                <lb/>
              ac ſeligi etiam
                <lb/>
              minus perfecta
                <lb/>
              in gratiam per-
                <lb/>
              fectiorum.</note>
            placebit ſane unquam in inveſtigatione Naturæ cauſarum
              <lb/>
            finalium uſus, quas tantummodo ad meditationem quandam,
              <lb/>
            contemplationemque, uſui eſſe poſſe arbitror, ubi leges Natu-
              <lb/>
            ræ aliunde innotuerint. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam nec perfectiones omnes in-
              <lb/>
            noteſcere nobis poſſunt, qui intimas rerum naturas nequaquam
              <lb/>
            inſpicimus, ſed externas tantummodo proprietates quaſdam a-
              <lb/>
            gnoſcimus, & </s>
            <s xml:space="preserve">fines omnes, quos Naturæ Auctor ſibi </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>