Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004747
">
<
pb
pagenum
="
460
"
xlink:href
="
016/01/109.jpg
"/>
tamen paruæ ſunt, toto genere marmora. </
s
>
<
s
id
="
s.004748
">Si
<
lb
/>
autem ſquamis conſtent, ſilices: ſi granulis,
<
lb
/>
cotes: ſi nihil horum adſit, ſaxa vocentur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg667
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004749
">
<
margin.target
id
="
marg666
"/>
Gemma quæ
<
lb
/>
vocetur, &
<
lb
/>
quæ verè ſit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004750
">
<
margin.target
id
="
marg667
"/>
Gemmarum
<
lb
/>
genera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004751
">Gemmarum genera tria: perſpicuum vt
<
lb
/>
adamas, opacum vt onyx plerunque, mi
<
lb
/>
ſtum vt ſardonyx & iaſpis: quorum par
<
lb
/>
tes quædam perſpicuæ, quædam verò opa
<
lb
/>
cæ. </
s
>
<
s
id
="
s.004752
">Aliæ etiam reddunt imaginem vt Sap
<
lb
/>
phirus quem ego habeo, & ſmaragdus,
<
lb
/>
tum carbunculus illo in Orchomeno Arca
<
arrow.to.target
n
="
marg668
"/>
<
lb
/>
diæ inuentus. </
s
>
<
s
id
="
s.004753
">Cauſa cur reddant gemmæ
<
lb
/>
imaginem, eſt nitor primum, inde duri
<
lb
/>
ties, tertiò opacitas, quartò color dilutus:
<
lb
/>
vix enim cum calore perfecto poteſt imago
<
lb
/>
reddi. </
s
>
<
s
id
="
s.004754
">Inter ſaxa plerunque generantur
<
lb
/>
gemmæ, deſtillante è lapidibus ſucco in con
<
lb
/>
caua, velut infans materno ſanguine. </
s
>
<
s
id
="
s.004755
">Vi
<
lb
/>
dimus in lapidibus ferreis, quos ad confi
<
lb
/>
cienda metallica vaſa conterebant, ame
<
lb
/>
thyſtos & carbunculos eius generis, quos
<
lb
/>
vocant granatos, ſed minimè duros, quòd
<
lb
/>
è Germania deferrentur: vt appareret gem
<
lb
/>
mas è ſucco metallico inter lapides puriore
<
lb
/>
generari. </
s
>
<
s
id
="
s.004756
">Pretioſiores quidem ex auro &
<
lb
/>
argento, ignobiles ex ære & ferro, at
<
lb
/>
que plumbo. </
s
>
<
s
id
="
s.004757
">In noſtris igitur regionibus
<
lb
/>
gemmæ nobiles non fiunt, quia auro non
<
lb
/>
abundant: & ſi auro abundare poſſent, ob
<
lb
/>
ſtat cœli frigus. </
s
>
<
s
id
="
s.004758
">Pro natura igitur metal
<
lb
/>
lorum differentiæ fiunt lapidum atque gem
<
lb
/>
marum. </
s
>
<
s
id
="
s.004759
">Auri quidem adamas, carbuncu
<
lb
/>
lus, ſmaragdus, opalus, ſapphirus autem
<
lb
/>
argenti, ferri verò carbunculus, granatus
<
lb
/>
& amethyſtus: hos cùm duri non fuerint
<
lb
/>
inferius, ſuccos potius quàm gemmas ap
<
lb
/>
pellabimus. </
s
>
<
s
id
="
s.004760
">Chryſtallus cùm magnitudi
<
lb
/>
ne, & mollitie multum abſit à gemmarum
<
lb
/>
natura, illud quoque habet quòd abſque
<
lb
/>
metallica natura oriatur. </
s
>
<
s
id
="
s.004761
">Viſne exemplum
<
lb
/>
gemmarum ortus? </
s
>
<
s
id
="
s.004762
">Vt nodi in lignis, vt in
<
lb
/>
hominibus glandulæ: vt in herbis ſemina
<
lb
/>
quædam, imò verius vt fungi in arboribus,
<
lb
/>
& qui pertioſiores ſunt in roſarum truncis:
<
lb
/>
quod enim liquidum eſt, cogitur: quod te
<
lb
/>
nue & purum, ſplendet: quod impurum,
<
lb
/>
tantùm nitet: quod longo tempore inter
<
lb
/>
ſaxa duratur, in lapidis etiam duritiem tran
<
lb
/>
ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.004763
">Tranſit & in gemmæ duritiem, quòd te
<
lb
/>
nue ſit admodum: nam id nitet, quia æqua
<
lb
/>
le eſt & ſolidum: parum enim abeſt, præcipuè
<
lb
/>
ſi poliatur, quod tenuiſſimum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.004764
">
<
expan
abbr
="
Gemmarũ
">Gemmarum</
expan
>
<
lb
/>
igitur ortus talis eſt, atque
<
expan
abbr
="
pretioſiorũ
">pretioſiorum</
expan
>
in ca
<
lb
/>
lidis regionibus quòd ſuccus ille ſit tenuiſſi
<
lb
/>
mus. </
s
>
<
s
id
="
s.004765
">Ob id igitur gemmæ omnes tantum ha
<
lb
/>
bent duritiei, quantum & nitoris. </
s
>
<
s
id
="
s.004766
">Aliæ verò
<
lb
/>
in animalibus generantur, vt ſuo loco ex
<
lb
/>
plicabitur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg669
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004767
">
<
margin.target
id
="
marg668
"/>
Cauſa cur
<
lb
/>
gemmæ red
<
lb
/>
dunt imagi
<
lb
/>
nem.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004768
">Gemmarum
<
lb
/>
ortus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004769
">
<
margin.target
id
="
marg669
"/>
Gemmarum
<
lb
/>
matrices.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004770
">Cæterùm quæ inter lapides generan
<
lb
/>
tur, non paſſim, ſed habet vnaquæque
<
lb
/>
gemma ſuam matricem. </
s
>
<
s
id
="
s.004771
">Smaragdus praſ
<
lb
/>
ſio innaſcitur, & iaſpidi quandoque, ſi
<
lb
/>
lici, iaſpis. </
s
>
<
s
id
="
s.004772
">Carbunculum ferunt balaſſio,
<
lb
/>
cryſtallus marmori, onychi ſarda, qua
<
lb
/>
lis apud me eſt, vbi in imo videas ony
<
lb
/>
chem expreſſam, Sardam in ſupremo.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004773
">Cognoſcuntur gemmæ, tactu, viſu, li
<
arrow.to.target
n
="
marg670
"/>
<
lb
/>
ma, ſubſtantia. </
s
>
<
s
id
="
s.004774
">Tactu, quia grauiores
<
lb
/>
vitro ſunt ac frigidiores. </
s
>
<
s
id
="
s.004775
">Vnde Indi gens
<
lb
/>
hoc in genere ſolertiſſima, linguæ conta
<
lb
/>
ctu eas probare ſolent. </
s
>
<
s
id
="
s.004776
">Sunt autem optimæ,
<
lb
/>
quæ frigidiſſimæ. </
s
>
<
s
id
="
s.004777
">Viſu, quòd ſplendor niti
<
lb
/>
dior ſit, conſtantior, ac magis oculos im
<
lb
/>
plens, nec lucernæ lumine adeò vt vitrum
<
lb
/>
hebetatur. </
s
>
<
s
id
="
s.004778
">Subſtantia verò viuacior ac ma
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg671
"/>
<
lb
/>
gis leuis. </
s
>
<
s
id
="
s.004779
">Lima, quia (vt dixi) non atte
<
lb
/>
runtur. </
s
>
<
s
id
="
s.004780
">Inde factum eſt vt gemmæ pleræque
<
lb
/>
interdiu locis in quibus naſci ſolent, ſolis
<
lb
/>
ſplendore detegantur: nocte Lunæ, vel ſy
<
lb
/>
derum: aliæ caſu, aliæ effoſſis locis certis ar
<
lb
/>
gumentis quæruntur, inueniuntúrque. </
s
>
<
s
id
="
s.004781
">Gem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg672
"/>
<
lb
/>
marum vitia plurima: alia tamen coloris, vt
<
lb
/>
fumus, vmbra, nubecula: alia corporis, vt
<
lb
/>
ſcabrities, capillus, ſal, punctum, ſcobs,
<
lb
/>
plumbago, ferrugo, rubigo, vomica. </
s
>
<
s
id
="
s.004782
">Fu
<
lb
/>
mus obſcurior, nubecula candidior, vm
<
lb
/>
bra tenuior ac nigrior. </
s
>
<
s
id
="
s.004783
">Capillus in ſuper
<
lb
/>
ficie quaſi exeſus, vt lima tactus lapis vi
<
lb
/>
deatur. </
s
>
<
s
id
="
s.004784
">Sal obſcurum intus, glaciem vo
<
lb
/>
cant, Scabrities aſperitas quædam, quæ
<
lb
/>
tamen à profundo originem ducit. </
s
>
<
s
id
="
s.004785
">Pun
<
lb
/>
ctum eſt, vt bulla parua in corpore gem
<
lb
/>
mæ. </
s
>
<
s
id
="
s.004786
">Scobs velut fragmenta ſparſa. </
s
>
<
s
id
="
s.004787
">Plum
<
lb
/>
bagine obtuſus ſplendor redditur, ferru
<
lb
/>
gine etiam cum colore obſcuro. </
s
>
<
s
id
="
s.004788
">Vomica
<
lb
/>
puſtula videtur profunda, denſa. </
s
>
<
s
id
="
s.004789
">Nuper
<
lb
/>
vidi tuberculo ſimilem, cum exterior ſuper
<
lb
/>
ficies leuis eſſet, & tuber in ſolido. </
s
>
<
s
id
="
s.004790
">Id ve
<
lb
/>
rò admirabile quod intus prominere vide
<
lb
/>
retur. </
s
>
<
s
id
="
s.004791
">Vt quòd erat, eſſe vix poſſe cre
<
lb
/>
das, nec vlla arte poſſe imitari. </
s
>
<
s
id
="
s.004792
">Vitian
<
lb
/>
tur gemmæ non plus animalibus, plantiſ
<
lb
/>
ve, imò minus: ſed tamen rariores ſine
<
lb
/>
vitio videntur eſſe gemmæ animalibus &
<
lb
/>
plantis, quòd in gemmis ob ſplendorem,
<
lb
/>
& paruitatem vitia magis conſpicua ſint,
<
lb
/>
& animaduerſione digna. </
s
>
<
s
id
="
s.004793
">Ob id pleroſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg673
"/>
<
lb
/>
que eruditos magis vitiis grauioribus ob
<
lb
/>
noxios exiſtimamus, fallente ſenſu: nam
<
lb
/>
non ſic eſt, ſed ob ſplendorem nominis
<
lb
/>
& formæ humilitatem magis ſunt in illis
<
lb
/>
conſpicua, & magis animaduertuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.004794
">At
<
lb
/>
plebeios homines obſcuritas tegit: non enim
<
lb
/>
tot hominum oculos habent in ſe conuer
<
lb
/>
ſos, vt ſapientes. </
s
>
<
s
id
="
s.004795
">Magnitudo autem in
<
lb
/>
Principibus facit, vt non animaduerta
<
lb
/>
tur vitium, velut nec in ampla veſte exi
<
lb
/>
gua macula: eò factum eſt, vt anſa præ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg674
"/>
<
lb
/>
beretur populis maledicendi de ſapienti
<
lb
/>
bus: tum verò viciſſim illis irritatis, in
<
lb
/>
uidia non leuis patriæ conflata eſt, à qua
<
lb
/>
nonnunquam excidium & calamitates in
<
lb
/>
gentes prouenêre. </
s
>
<
s
id
="
s.004796
">Quantum obfuit etiam
<
lb
/>
citra diuinum iudicium Iudæis, quòd
<
lb
/>
Chriſtum & Iacobum occiderint? </
s
>
<
s
id
="
s.004797
">Athe
<
lb
/>
nienſibus, quòd Socratem? </
s
>
<
s
id
="
s.004798
">Romanis,
<
lb
/>
quòd Scipionem Africanum in exilium
<
lb
/>
ſpontaneum coëgerint? </
s
>
<
s
id
="
s.004799
">Sed omittamus
<
lb
/>
obſcuriora: ab euidentibus ſumamus
<
lb
/>
exemplum. </
s
>
<
s
id
="
s.004800
">Pericles vir maximi inge
<
lb
/>
nij, inſimulatus ab æmulis quòd pe
<
lb
/>
cuniam publicam apud ſe repoſitam con
<
lb
/>
ſumpſiſſet, ne apud iudices infenſos ca
<
lb
/>
lumniæ rationem reddere cogeretur, ſua
<
lb
/>
dendo & impellendo, populum Athenien
<
lb
/>
ſem bello Peloponenſi implicuit, in quo
<
lb
/>
pecuniæ omnes tam publicæ, quam pri
<
lb
/>
uatæ abſumptæ ſunt: iuuentus tota par
<
lb
/>
tim bello, partim cum toto populo pe
<
lb
/>
ſte ſublata eſt: agri vaſtati: vrbes Athe
<
lb
/>
narum imperio ſubiectæ, exciſæ euerſæ, ac in </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>