Secundò hic motus non eſt ab aëre ambiente;
probatur, ruderet aër
deorſum corpus graue, quia leuior eſt, id eſt ne ſuprà ſe corpus grauius
haberet; ſed eâdem ratione corpus graue debet remouere ſurſum aëra,
id eſt corpus leue, ne infrà ſe habeat corpus leuius; eſt enim par omni
nò ratio: Præterea ſi aër trudit deorſinn corpus graue, quia ipſi loco
cedit; certè ipſe aër mouetur, igitur ab intrinſeco; ſi enim vna pars aë
ris pellit aliam, & hæc aliam, tandem ad aliquam peruenitur, quæ ſe ip
ſam mouet; igitur motus illius eſt ab intrinſeco; igitur motus natura
lis; deinde non modò lapis deſcendit per aëra, ſed per mediam aquam;
igitur ſi ab aëre truditur deorſum, idem dicendum eſt de aquâ, a qui
haud dubiè maiore vi truderetur; nam corpus denſum maiore vi pellit,
quàm rarum, vt conſtat exprientiâ; cum tamen corpus graue per me
dium denſius difficiliùs decendat; igitur medium ipſum reſiſtit motui,
quis hoc neget? igitur non eſt cauſa motus, quem impedit.
deorſum corpus graue, quia leuior eſt, id eſt ne ſuprà ſe corpus grauius
haberet; ſed eâdem ratione corpus graue debet remouere ſurſum aëra,
id eſt corpus leue, ne infrà ſe habeat corpus leuius; eſt enim par omni
nò ratio: Præterea ſi aër trudit deorſinn corpus graue, quia ipſi loco
cedit; certè ipſe aër mouetur, igitur ab intrinſeco; ſi enim vna pars aë
ris pellit aliam, & hæc aliam, tandem ad aliquam peruenitur, quæ ſe ip
ſam mouet; igitur motus illius eſt ab intrinſeco; igitur motus natura
lis; deinde non modò lapis deſcendit per aëra, ſed per mediam aquam;
igitur ſi ab aëre truditur deorſum, idem dicendum eſt de aquâ, a qui
haud dubiè maiore vi truderetur; nam corpus denſum maiore vi pellit,
quàm rarum, vt conſtat exprientiâ; cum tamen corpus graue per me
dium denſius difficiliùs decendat; igitur medium ipſum reſiſtit motui,
quis hoc neget? igitur non eſt cauſa motus, quem impedit.
Denique ſi corpus graue non tendit, fertur que deorſum ſuá ſponte,
ſed ab aëre extruſum; igitur dum vix ſuſtineo manu; o. libras ferri, ſeu
plumbi; hæc vis illata manui, quam probè ſentio, eſt ab aëre impel
lente plumbum, quod eſt ridiculum, cum eadem quantitas aëris incu
ber, & ſubſit manui, ſiue ſuſtineat plumbum, ſiue ſit vacua; ex hoc, ni
fallor, euincitur pondus ipſum ſui ſponte deorſum tendere.
ſed ab aëre extruſum; igitur dum vix ſuſtineo manu; o. libras ferri, ſeu
plumbi; hæc vis illata manui, quam probè ſentio, eſt ab aëre impel
lente plumbum, quod eſt ridiculum, cum eadem quantitas aëris incu
ber, & ſubſit manui, ſiue ſuſtineat plumbum, ſiue ſit vacua; ex hoc, ni
fallor, euincitur pondus ipſum ſui ſponte deorſum tendere.
Tertiò non deſunt, qui dicant corpus graue trahi ab ipſa vi quadam
magneticâ, quod triplici modo fieri poteſt; Primò per qualitatem
quamdam diffuſam, quod dici non poteſt; quia capillus traheretur faci
liùs, quàm ingens ſaxum, quàm maſſa, ſeu lamina; & faciliùs eadem po
tentia motrix minus pondus moueret quàm maius, cæteris paribus; præ
terea manum meam æqualiter traheret, ſiue ſit cum aliquo pondere con
iuncta, ſiue ſit nuda ſine pondere; deinde illa virtus tractrix ita diffun
ditur, vt in maiori diſtantia ſit infirmior, fortior in minori; alioqui
diffunderetur in infinitum, quod dici non poteſt; igitur ſi idem lapis
demittatur ex maiore altitudine, tum ex minore; haud dubiè morus ille
primus initio eſſet tardior iſto contra experientiam; deinde in ſpecu al
tiſſima ſubterranea trahi poſſet corpus vndequaque, ſicut in magnete;
quæ omnia intelligi non poſſunt; denique virtutes illas ſeu qualitates
tractrices refellemus ſuo loco.
magneticâ, quod triplici modo fieri poteſt; Primò per qualitatem
quamdam diffuſam, quod dici non poteſt; quia capillus traheretur faci
liùs, quàm ingens ſaxum, quàm maſſa, ſeu lamina; & faciliùs eadem po
tentia motrix minus pondus moueret quàm maius, cæteris paribus; præ
terea manum meam æqualiter traheret, ſiue ſit cum aliquo pondere con
iuncta, ſiue ſit nuda ſine pondere; deinde illa virtus tractrix ita diffun
ditur, vt in maiori diſtantia ſit infirmior, fortior in minori; alioqui
diffunderetur in infinitum, quod dici non poteſt; igitur ſi idem lapis
demittatur ex maiore altitudine, tum ex minore; haud dubiè morus ille
primus initio eſſet tardior iſto contra experientiam; deinde in ſpecu al
tiſſima ſubterranea trahi poſſet corpus vndequaque, ſicut in magnete;
quæ omnia intelligi non poſſunt; denique virtutes illas ſeu qualitates
tractrices refellemus ſuo loco.
Secundò, aliqui dicunt hoc totum fieri per vim quamdam ſympathi
cam, quod etiam falſiſſimum eſt; tùm quia hæc ſympathia explicari
non poteſt; tùm quia vel terra ipſa producit aliquid in corpore graui,
quod in aëre libratur; vel corpus in ſe ipſo; ſi primum; refellitur iiſ
dem omninò rationibus, quibus ipſam vim terræ tractricem ſuprà expu
gnauimus; ſi verò ſecundum, hoc ipſum eſt, quod ſuprà diximus.
cam, quod etiam falſiſſimum eſt; tùm quia hæc ſympathia explicari
non poteſt; tùm quia vel terra ipſa producit aliquid in corpore graui,
quod in aëre libratur; vel corpus in ſe ipſo; ſi primum; refellitur iiſ
dem omninò rationibus, quibus ipſam vim terræ tractricem ſuprà expu
gnauimus; ſi verò ſecundum, hoc ipſum eſt, quod ſuprà diximus.
Tertiò, Dixere aliqui ſubtiliùs profectò quàm veriùs, corpus graue
trahi deorſum, non vi quadam occultâ, vt ſuprà dictum eſt; ſed filamen
tis quibuſdam, ſeu ductili terræ profluuio, quod illius capillitium vo
cant; idque tantùm fieri probant ducta ab electro analogiâ, quod pa
leam & minutiora corpuſcula hac eâdem arte trahit; ſed profectò gra-
trahi deorſum, non vi quadam occultâ, vt ſuprà dictum eſt; ſed filamen
tis quibuſdam, ſeu ductili terræ profluuio, quod illius capillitium vo
cant; idque tantùm fieri probant ducta ab electro analogiâ, quod pa
leam & minutiora corpuſcula hac eâdem arte trahit; ſed profectò gra-