Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (57) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="57" file="0109" n="109" rhead="PARS PRIMA."/>
            proponere, ac propoſuit, dum Mundum conderet, videre, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            noſſe omnino non poſſumus. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo cum juxta ipſos Leib-
              <lb/>
            nitianos inprimis, alioſque omnes defenſores acerrimos principii
              <lb/>
            rationis ſufficientis, & </s>
            <s xml:space="preserve">Mundi perfectiſſimi, qui inde conſequi-
              <lb/>
            tur, multa quidem in ipſo Mundo ſint mala, ſed Mundus ipſe
              <lb/>
            idcirco ſit optimus, quod ratio boni ad malum in hoc, qui ele-
              <lb/>
            ctus eſt, omnium eſt maxima; </s>
            <s xml:space="preserve">fieri utique poterit, ut in ea
              <lb/>
            ipſius Mundi parte, quam hic, & </s>
            <s xml:space="preserve">nunc contemplamur, id, quod
              <lb/>
            electum fuit, debuerit eſſe non illud bonum, in cujus gratiam
              <lb/>
            tolerantur alia mala, ſed illud malum, quod in aliorum bono-
              <lb/>
            rum gratiam toleratur. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem ſi ratio reciproca duplica-
              <lb/>
            ta diſtantiarum eſſet omnium perfectiſſima pro viribus mutuis
              <lb/>
            particularum, non inde utique ſequeretur, eam pro Natura
              <lb/>
            fuiſſe electam, & </s>
            <s xml:space="preserve">conſtitutam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">126. </s>
            <s xml:space="preserve">At nec revera perfectiſſima eſt, quin immo meo qui-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0109-01" xlink:href="note-0109-01a" xml:space="preserve">Eandem legem
                <lb/>
              nec perſectam
                <lb/>
              eſſe, n
                <gap/>
              cin cor-
                <lb/>
              poribus, non u-
                <lb/>
              tique accurate
                <lb/>
              ſphæricis habe-
                <lb/>
              re locum.</note>
            dem judicio eſt omnino imperfecta, & </s>
            <s xml:space="preserve">tam ipſa, quam aliæ
              <lb/>
            plurimæ leges, quæ requirunt attractionem imminutis diſtantiis
              <lb/>
            creſcentem in ratione reciproca duplicata diſtantiarum, ad ab-
              <lb/>
            ſurda deducunt plurima, vel ſaltem ad inextricabiles difficul-
              <lb/>
            tates, quod ego quidem tum alibi etiam, tum inprimis de-
              <lb/>
            monſtravi in diſſertatione De Lege Virium in Natura exiſten-
              <lb/>
            tium a num. </s>
            <s xml:space="preserve">59. </s>
            <s xml:space="preserve"> Accedit autem illud, quod illa, quæ vi- detur ipſi eſſe perfectio maxima, quod nimirum eandem ſe-
              <lb/>
            quantur legem globi integri, quam particulæ minimæ, nul-
              <lb/>
            li fere uſui eſt in Natura; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi res accurate ad exactitudinem
              <lb/>
            abſolutam exigatur; </s>
            <s xml:space="preserve">cum nulli in Natura ſint accurate perfecti
              <lb/>
            globi paribus a centro diſtantiis homogenei, nam præter non
              <lb/>
            exiguam inæqualitatem interioris textus, & </s>
            <s xml:space="preserve">irregularitatem,
              <lb/>
            quam ego quidem in Tellure noſtra demonſtravi in Opere,
              <lb/>
            quod de Litteraria Expeditione per Pontificiam ditionem inſcri-
              <lb/>
            pſi, in reliquis autem planetis, & </s>
            <s xml:space="preserve">cometis ſuſpicari poſſumus
              <lb/>
            ex ipſa ſaltem analogia, præter ſcabritiem ſuperficiei, quæ uti-
              <lb/>
            que eſt aliqua, ſatis patet, ipſa rotatione circa proprium axem
              <lb/>
            induci in omnibus compreſſionem aliquam, quæ ut ut exigua,
              <lb/>
            exactam globoſitatem impedit, adeoque illam aſſumptam perfe-
              <lb/>
            ctionem maximam corrumpit. </s>
            <s xml:space="preserve">Accedit autem & </s>
            <s xml:space="preserve">illud, quod
              <lb/>
            Newtoniana determinatio rationis reciprocæ duplicatæ diſtan-
              <lb/>
            tiarum locum habet tantummodo in globis materia continua
              <lb/>
            conſtantibus ſine ullis vacuolis, qui globi in Natura non exi-
              <lb/>
            ſtunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">multo minus a me admittì poſſunt, qui non vacuum
              <lb/>
            tantummodo admitto diſſeminatum in materia, ut Philoſophi
              <lb/>
            jam ſane paſſim, ſed materiam in immenſo vacuo innatantem,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">punctula a ſe invicem remota, ex quibus, qui apparentes
              <lb/>
            globi fiant, illam habere proprietatem non poſſunt rationis re-
              <lb/>
            ciprocæ duplicatæ diſtantiarum, adeoque nec illius perfectionis
              <lb/>
            creditæ maxime perſectam, abſolutamque applicationem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note symbol="(g)" position="foot" xml:space="preserve">Quæ buc pertinent, & continentur novem numeris ejus Diſſerta-
            <lb/>
          tionis incipiendo a 59, babentur in fine Supplem. §. 4.</note>
        </div>
      </text>
    </echo>