Cardano, Geronimo
,
Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 997
>
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 997
>
page
|<
<
(liij)
of 997
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
de
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div89
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
14
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2047
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
liij
"
file
="
0109
"
n
="
109
"
rhead
="
ſachen/ Das erſt bůch.
"/>
ſonder das ſich ein gröſſerer hauffen waſſer/ ſo es auff gehalten würt zůſam
<
lb
/>
men ſammlet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2048
"
xml:space
="
preserve
">welches ſo es eng zůſammen getrucket/ wie ein eyſſen das ge-
<
lb
/>
bogen iſt harfür ſpringet/ vnnd alſo mit groſſem gewalt haranß lauffet/
<
lb
/>
vnnd die grundueſte zertheilet.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2049
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2050
"
xml:space
="
preserve
">Der waſſeren natur ſeind mancherley/ welches aber kein geſchmack noch
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0109-01
"
xlink:href
="
note-0109-01a
"
xml:space
="
preserve
">waſſeren vn-
<
lb
/>
derſcheid.</
note
>
geruch hatt/ vnd nitt faſt kalt/ iſt das aller beſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2051
"
xml:space
="
preserve
">die überigen ſeind böß. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2052
"
xml:space
="
preserve
">die
<
lb
/>
aller böſten aber ſeind/ die einẽ bößen geſchmack oder geruch haben. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2053
"
xml:space
="
preserve
">wölche
<
lb
/>
warm ſeind/ die ſeind ſchedlich. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2054
"
xml:space
="
preserve
">welche einen böſtẽ geruch/ oder geſchmack/
<
lb
/>
oder trüeb/ ſo nit lauter werden/ ſeind die böſten vnd verderblich. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2055
"
xml:space
="
preserve
">Welche
<
lb
/>
einen lieblichen geruch oder geſchmack habend/ die ſeind nutzlich/ aber nit
<
lb
/>
in der ſpeys. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2056
"
xml:space
="
preserve
">Die flüß ſo in Oceanum oder das groß meer lauffend/ die ha-
<
lb
/>
bend biß in die fünff vnnd zwentzig tauſent ſchritt ein böß waſſer. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2057
"
xml:space
="
preserve
">ettwan
<
lb
/>
auch biß in die hundert tauſent ſchrit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2058
"
xml:space
="
preserve
">welche aber in die anderen meer lauf-
<
lb
/>
fend/ allein by den vier oder fünfftauſent ſchritt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2059
"
xml:space
="
preserve
">Die vrſach iſt daß {der} Ocea
<
lb
/>
nus vnnd gros meer wider hinderſich lauffet/ vnnd in dem hinderſich lauf-
<
lb
/>
fen/ verderbet er die flüß mehr by dem außgang/ dann die anderen meer.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2060
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2061
"
xml:space
="
preserve
">Man hat vnderſtanden das waſſer/ fürnemmlichen das ſüeß/ vylerlei
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0109-02
"
xlink:href
="
note-0109-02a
"
xml:space
="
preserve
">Geſaltzẽ waſ
<
lb
/>
ſer ſüſs züma
<
lb
/>
chen.</
note
>
geſtalt zůwegen zebringen/ an denẽ orthen do man es nitt hatt/ als auff dẽ
<
lb
/>
bergen/ oder felſen/ im meer/ oder an den dürrẽ orthẽ/ als in den wüſtenen
<
lb
/>
in Affrica/ o{der} an den orthen da man nur böſes hatt/ als an ettlichen orthen
<
lb
/>
in Italien/ wie auch zů Rom. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2062
"
xml:space
="
preserve
">Deßhalben habend wir in den bücheren von
<
lb
/>
den Subtilitetẽ angezeigt/ wie man das geſaltzẽ waſſer ſüß machen ſoll. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2063
"
xml:space
="
preserve
">wöl
<
lb
/>
che bü cher ein gemeine leer habend/ zů welchen/ als zů dem rechten grũd/
<
lb
/>
alles das ſo hie geſagt/ ſoll gerichtet werdẽ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2064
"
xml:space
="
preserve
">Dañ man laßt ein wächſen ge-
<
lb
/>
ſchirr ſo zimlich dick vnnd allenthalben wol beſchloſſen/ in das meer/ wañ
<
lb
/>
nun das ein gůte weil da beliben/ laſſet es waſſer hinein/ vñ kein ſaltz/ dan
<
lb
/>
nethar wirt das waſſer ſüß/ vnnd wirt gůt zů trincken. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2065
"
xml:space
="
preserve
">dañ weil das waſſer
<
lb
/>
ſubteil/ ſo tringet es hinein/ weil aber das ſaltz irrdiſch/ mag es nitt durch
<
lb
/>
das wachs kommẽ/ etc. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2066
"
xml:space
="
preserve
">in ſonderheit aber beſchicht diſes durch das diſtillie
<
lb
/>
ren vnnd ſechten/ als vor geſagt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2067
"
xml:space
="
preserve
">deßhalben mag man das geſaltzen vnnd
<
lb
/>
verdorben waſſer durch ſechtẽ/ ſo wirt es gar gůt werden. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2068
"
xml:space
="
preserve
">wo mã aber auch
<
lb
/>
keines hatt/ mag man es alſo durch das ſechten bekommen.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2069
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2070
"
xml:space
="
preserve
">Man nem̃e ein irrdin geſchirr/ das zů nidereſt rõd
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0109-01
"
xlink:href
="
fig-0109-01a
"
number
="
16
">
<
variables
xml:id
="
echoid-variables14
"
xml:space
="
preserve
">A C D B</
variables
>
</
figure
>
vnnd drey ſchů weit ſeye/ alſo auch zů obereſt/ in mit-
<
lb
/>
ten aber C D ongefaht ſibẽ/ oder nach mehr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2071
"
xml:space
="
preserve
">vnnd ſey
<
lb
/>
mehr dann zwölff ſchů hoch/ vnnd allenthalben mitt
<
lb
/>
rören vm̃geben/ alſo daß eine die andere nitt verhin-
<
lb
/>
dere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2072
"
xml:space
="
preserve
">Die auſſereſte beide theil A vnd B ſeye offen/ al-
<
lb
/>
ſo dz man die möge auff vñ zů ſchlieſſen. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2073
"
xml:space
="
preserve
">zůnidereſt ha
<
lb
/>
be dz ein eyſen blech/ zů obereſt ein irrdenẽ deckel/ vñ
<
lb
/>
ſoll allenthalben inwendig wol mit ſalpeter vermacht
<
lb
/>
ſein. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2074
"
xml:space
="
preserve
">Das A wirt der mehrentheil mit kreüteren erfüllet/ auch mit dẽ holtz
<
lb
/>
ſo zů ſtücklinẽ geſchnittẽ iſt/ auch mitt harn o{der} waſſer ſo auß den heimlichẽ
<
lb
/>
gemachen/ oder weyeren genom̃en iſt/ oder wañ man die nitt haben mag/
<
lb
/>
mit erden/ ob es wol vor anffgang der Sonnen vn{der} dem heiteren him̃el ge
<
lb
/>
nom̃en iſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2075
"
xml:space
="
preserve
">daů alſo iſt es feüchter von dem tauw oder regen/ oder dz tieff in
<
lb
/>
den heüſſeren außgegraben iſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2076
"
xml:space
="
preserve
">dann weil allenthalben waſſer vnder der er-
<
lb
/>
den/ iſt das vmb ſo vyl feüchter/ ye tieffer es iſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s2077
"
xml:space
="
preserve
">darnach machet man ein
<
lb
/>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>