Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <pb pagenum="77" xlink:href="026/01/109.jpg"/>
            <p id="N15D7F" type="main">
              <s id="N15D81">Secundò hic motus non eſt ab aëre ambiente; </s>
              <s id="N15D85">probatur, ruderet aër
                <lb/>
              deorſum corpus graue, quia leuior eſt, id eſt ne ſuprà ſe corpus grauius
                <lb/>
              haberet; </s>
              <s id="N15D8D">ſed eâdem ratione corpus graue debet remouere ſurſum aëra,
                <lb/>
              id eſt corpus leue, ne infrà ſe habeat corpus leuius; </s>
              <s id="N15D93">eſt enim par omni­
                <lb/>
              nò ratio: </s>
              <s id="N15D99">Præterea ſi aër trudit deorſinn corpus graue, quia ipſi loco
                <lb/>
              cedit; </s>
              <s id="N15D9F">certè ipſe aër mouetur, igitur ab intrinſeco; </s>
              <s id="N15DA3">ſi enim vna pars aë­
                <lb/>
              ris pellit aliam, & hæc aliam, tandem ad aliquam peruenitur, quæ ſe ip­
                <lb/>
              ſam mouet; </s>
              <s id="N15DAB">igitur motus illius eſt ab intrinſeco; </s>
              <s id="N15DAF">igitur motus natura­
                <lb/>
              lis; </s>
              <s id="N15DB5">deinde non modò lapis deſcendit per aëra, ſed per mediam aquam; </s>
              <s id="N15DB9">
                <lb/>
              igitur ſi ab aëre truditur deorſum, idem dicendum eſt de aquâ, a qui
                <lb/>
              haud dubiè maiore vi truderetur; </s>
              <s id="N15DC0">nam corpus denſum maiore vi pellit,
                <lb/>
              quàm rarum, vt conſtat exprientiâ; </s>
              <s id="N15DC6">cum tamen corpus graue per me­
                <lb/>
              dium denſius difficiliùs decendat; igitur medium ipſum reſiſtit motui,
                <lb/>
              quis hoc neget? </s>
              <s id="N15DCE">igitur non eſt cauſa motus, quem impedit. </s>
            </p>
            <p id="N15DD1" type="main">
              <s id="N15DD3">Denique ſi corpus graue non tendit, fertur que deorſum ſuá ſponte,
                <lb/>
              ſed ab aëre extruſum; </s>
              <s id="N15DD9">igitur dum vix ſuſtineo manu; o. </s>
              <s id="N15DDD">libras ferri, ſeu
                <lb/>
              plumbi; </s>
              <s id="N15DE2">hæc vis illata manui, quam probè ſentio, eſt ab aëre impel­
                <lb/>
              lente plumbum, quod eſt ridiculum, cum eadem quantitas aëris incu­
                <lb/>
              ber, & ſubſit manui, ſiue ſuſtineat plumbum, ſiue ſit vacua; ex hoc, ni
                <lb/>
              fallor, euincitur pondus ipſum ſui ſponte deorſum tendere. </s>
            </p>
            <p id="N15DEC" type="main">
              <s id="N15DEE">Tertiò non deſunt, qui dicant corpus graue trahi ab ipſa vi quadam
                <lb/>
              magneticâ, quod triplici modo fieri poteſt; </s>
              <s id="N15DF4">Primò per qualitatem
                <lb/>
              quamdam diffuſam, quod dici non poteſt; </s>
              <s id="N15DFA">quia capillus traheretur faci­
                <lb/>
              liùs, quàm ingens ſaxum, quàm maſſa, ſeu lamina; </s>
              <s id="N15E00">& faciliùs eadem po­
                <lb/>
              tentia motrix minus pondus moueret quàm maius, cæteris paribus; </s>
              <s id="N15E06">præ­
                <lb/>
              terea manum meam æqualiter traheret, ſiue ſit cum aliquo pondere con­
                <lb/>
              iuncta, ſiue ſit nuda ſine pondere; </s>
              <s id="N15E0E">deinde illa virtus tractrix ita diffun­
                <lb/>
              ditur, vt in maiori diſtantia ſit infirmior, fortior in minori; </s>
              <s id="N15E14">alioqui
                <lb/>
              diffunderetur in infinitum, quod dici non poteſt; </s>
              <s id="N15E1A">igitur ſi idem lapis
                <lb/>
              demittatur ex maiore altitudine, tum ex minore; </s>
              <s id="N15E20">haud dubiè morus ille
                <lb/>
              primus initio eſſet tardior iſto contra experientiam; </s>
              <s id="N15E26">deinde in ſpecu al­
                <lb/>
              tiſſima ſubterranea trahi poſſet corpus vndequaque, ſicut in magnete; </s>
              <s id="N15E2C">
                <lb/>
              quæ omnia intelligi non poſſunt; denique virtutes illas ſeu qualitates
                <lb/>
              tractrices refellemus ſuo loco. </s>
            </p>
            <p id="N15E33" type="main">
              <s id="N15E35">Secundò, aliqui dicunt hoc totum fieri per vim quamdam ſympathi­
                <lb/>
              cam, quod etiam falſiſſimum eſt; </s>
              <s id="N15E3B">tùm quia hæc ſympathia explicari
                <lb/>
              non poteſt; </s>
              <s id="N15E41">tùm quia vel terra ipſa producit aliquid in corpore graui,
                <lb/>
              quod in aëre libratur; </s>
              <s id="N15E47">vel corpus in ſe ipſo; ſi primum; </s>
              <s id="N15E4B">refellitur iiſ­
                <lb/>
              dem omninò rationibus, quibus ipſam vim terræ tractricem ſuprà expu­
                <lb/>
              gnauimus; ſi verò ſecundum, hoc ipſum eſt, quod ſuprà diximus. </s>
            </p>
            <p id="N15E53" type="main">
              <s id="N15E55">Tertiò, Dixere aliqui ſubtiliùs profectò quàm veriùs, corpus graue
                <lb/>
              trahi deorſum, non vi quadam occultâ, vt ſuprà dictum eſt; </s>
              <s id="N15E5B">ſed filamen­
                <lb/>
              tis quibuſdam, ſeu ductili terræ profluuio, quod illius capillitium vo­
                <lb/>
              cant; </s>
              <s id="N15E63">idque tantùm fieri probant ducta ab electro analogiâ, quod pa­
                <lb/>
              leam & minutiora corpuſcula hac eâdem arte trahit; </s>
              <s id="N15E69">ſed profectò gra-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>