Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
91 39
92 40
93 41
94 42
95 43
96 44
97 45
98 46
99 47
100 48
101 49
102 50
103 51
104 52
105 53
106 54
107 55
108 56
109 57
110 58
111 59
112 60
113 61
114 62
115 63
116 64
117 65
118 66
119 67
120 68
< >
page |< < (57) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="57" file="0109" n="109" rhead="PARS PRIMA."/>
            proponere, ac propoſuit, dum Mundum conderet, videre, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            noſſe omnino non poſſumus. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo cum juxta ipſos Leib-
              <lb/>
            nitianos inprimis, alioſque omnes defenſores acerrimos principii
              <lb/>
            rationis ſufficientis, & </s>
            <s xml:space="preserve">Mundi perfectiſſimi, qui inde conſequi-
              <lb/>
            tur, multa quidem in ipſo Mundo ſint mala, ſed Mundus ipſe
              <lb/>
            idcirco ſit optimus, quod ratio boni ad malum in hoc, qui ele-
              <lb/>
            ctus eſt, omnium eſt maxima; </s>
            <s xml:space="preserve">fieri utique poterit, ut in ea
              <lb/>
            ipſius Mundi parte, quam hic, & </s>
            <s xml:space="preserve">nunc contemplamur, id, quod
              <lb/>
            electum fuit, debuerit eſſe non illud bonum, in cujus gratiam
              <lb/>
            tolerantur alia mala, ſed illud malum, quod in aliorum bono-
              <lb/>
            rum gratiam toleratur. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem ſi ratio reciproca duplica-
              <lb/>
            ta diſtantiarum eſſet omnium perfectiſſima pro viribus mutuis
              <lb/>
            particularum, non inde utique ſequeretur, eam pro Natura
              <lb/>
            fuiſſe electam, & </s>
            <s xml:space="preserve">conſtitutam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">126. </s>
            <s xml:space="preserve">At nec revera perfectiſſima eſt, quin immo meo qui-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0109-01" xlink:href="note-0109-01a" xml:space="preserve">Eandem legem
                <lb/>
              nec perſectam
                <lb/>
              eſſe, n
                <gap/>
              cin cor-
                <lb/>
              poribus, non u-
                <lb/>
              tique accurate
                <lb/>
              ſphæricis habe-
                <lb/>
              re locum.</note>
            dem judicio eſt omnino imperfecta, & </s>
            <s xml:space="preserve">tam ipſa, quam aliæ
              <lb/>
            plurimæ leges, quæ requirunt attractionem imminutis diſtantiis
              <lb/>
            creſcentem in ratione reciproca duplicata diſtantiarum, ad ab-
              <lb/>
            ſurda deducunt plurima, vel ſaltem ad inextricabiles difficul-
              <lb/>
            tates, quod ego quidem tum alibi etiam, tum inprimis de-
              <lb/>
            monſtravi in diſſertatione De Lege Virium in Natura exiſten-
              <lb/>
            tium a num. </s>
            <s xml:space="preserve">59. </s>
            <s xml:space="preserve"> Accedit autem illud, quod illa, quæ vi- detur ipſi eſſe perfectio maxima, quod nimirum eandem ſe-
              <lb/>
            quantur legem globi integri, quam particulæ minimæ, nul-
              <lb/>
            li fere uſui eſt in Natura; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi res accurate ad exactitudinem
              <lb/>
            abſolutam exigatur; </s>
            <s xml:space="preserve">cum nulli in Natura ſint accurate perfecti
              <lb/>
            globi paribus a centro diſtantiis homogenei, nam præter non
              <lb/>
            exiguam inæqualitatem interioris textus, & </s>
            <s xml:space="preserve">irregularitatem,
              <lb/>
            quam ego quidem in Tellure noſtra demonſtravi in Opere,
              <lb/>
            quod de Litteraria Expeditione per Pontificiam ditionem inſcri-
              <lb/>
            pſi, in reliquis autem planetis, & </s>
            <s xml:space="preserve">cometis ſuſpicari poſſumus
              <lb/>
            ex ipſa ſaltem analogia, præter ſcabritiem ſuperficiei, quæ uti-
              <lb/>
            que eſt aliqua, ſatis patet, ipſa rotatione circa proprium axem
              <lb/>
            induci in omnibus compreſſionem aliquam, quæ ut ut exigua,
              <lb/>
            exactam globoſitatem impedit, adeoque illam aſſumptam perfe-
              <lb/>
            ctionem maximam corrumpit. </s>
            <s xml:space="preserve">Accedit autem & </s>
            <s xml:space="preserve">illud, quod
              <lb/>
            Newtoniana determinatio rationis reciprocæ duplicatæ diſtan-
              <lb/>
            tiarum locum habet tantummodo in globis materia continua
              <lb/>
            conſtantibus ſine ullis vacuolis, qui globi in Natura non exi-
              <lb/>
            ſtunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">multo minus a me admittì poſſunt, qui non vacuum
              <lb/>
            tantummodo admitto diſſeminatum in materia, ut Philoſophi
              <lb/>
            jam ſane paſſim, ſed materiam in immenſo vacuo innatantem,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">punctula a ſe invicem remota, ex quibus, qui apparentes
              <lb/>
            globi fiant, illam habere proprietatem non poſſunt rationis re-
              <lb/>
            ciprocæ duplicatæ diſtantiarum, adeoque nec illius perfectionis
              <lb/>
            creditæ maxime perſectam, abſolutamque applicationem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note symbol="(g)" position="foot" xml:space="preserve">Quæ buc pertinent, & continentur novem numeris ejus Diſſerta-
            <lb/>
          tionis incipiendo a 59, babentur in fine Supplem. §. 4.</note>
        </div>
      </text>
    </echo>