Musschenbroek, Petrus van, Physicae experimentales, et geometricae de magnete, tuborum capillarium vitreorumque speculorum attractione, magnitudine terrae, cohaerentia corporum firmorum dissertationes: ut et ephemerides meteorologicae ultraiectinae
page |< < (95) of 795 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div50" type="section" level="1" n="50">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2293" xml:space="preserve">
              <pb o="95" file="0109" n="109" rhead="DE MAGNETE"/>
            tur, meliorique ordine diſponi poterunt, nam nunc modo
              <lb/>
            Hoc genus in rebus firmandum eſt, multa priuſquam
              <lb/>
            Ipſius rei rationem reddere poſſis:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2294" xml:space="preserve">Et nimium longis ambagibus eſt adeundum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2295" xml:space="preserve">
              <lb/>
            teſtante Lucretio Lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2296" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s2297" xml:space="preserve">dolendum vero eſt plurima ab autoribus,
              <lb/>
            qui de Magnete egerunt, commemorari, quæ dubiæ ſunt fidei,
              <lb/>
            ſaltem quæ noſtra ætate, hac in regione, noſtrisque in Magneti-
              <lb/>
            bus nequaquam deprehenduntur, quia non cum ſufficienti cura ob-
              <lb/>
            fervationes inſtituerunt Philoſophi; </s>
            <s xml:id="echoid-s2298" xml:space="preserve">aut quædam audita, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2299" xml:space="preserve">male
              <lb/>
            intellecta, ſuis inſeruerunt ſcriptis, quod etiam conqueſtus fuit
              <lb/>
            quondam Cabbeus in præfatione Philofophiæ Magneticæ præfixa: </s>
            <s xml:id="echoid-s2300" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Certius ſcio, inquit, multos ſcriptores, etiam non infimæ notæ,
              <lb/>
            ſpecioſa quædam de Magnete commenta ex aliis tranſcripſiſſe, quæ
              <lb/>
            re ipſa vera non ſunt, ſi Experimenti ſubeant examen. </s>
            <s xml:id="echoid-s2301" xml:space="preserve">Non ta-
              <lb/>
            men erroris illico accuſare aliquem licet, qui obſervationem mul-
              <lb/>
            tum a noſtra diſcrepantem adnotavit: </s>
            <s xml:id="echoid-s2302" xml:space="preserve">Experientiâ enim frequenti
              <lb/>
            didici, quantum interſe differant phænomena Magnetica variis anni
              <lb/>
            temporibus, aut quæ eodem die cum diverſis Magnetibus excitan-
              <lb/>
            tur & </s>
            <s xml:id="echoid-s2303" xml:space="preserve">obſervantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s2304" xml:space="preserve">Verum multa ex cerebello protruſerunt ficta ex-
              <lb/>
            perimenta Philoſophi, ut hypotheſin, ſemel ſtabilitam, tuerentur,
              <lb/>
            vel melioribus quaſi confirmarent argumentis, aut in Experimentis
              <lb/>
            ea, quæ hypotheſi favebant, viderunt, omiſſis aliis, quæ ſimul
              <lb/>
            concurrebant: </s>
            <s xml:id="echoid-s2305" xml:space="preserve">tantâ enim abripiuntur plurimi mortales philautiâ,
              <lb/>
            ut modo videant, quæ videre volunt, quæ præjudiciis conveniunt,
              <lb/>
            in reliquis cæcutiant.</s>
            <s xml:id="echoid-s2306" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2307" xml:space="preserve">Ut igitur fabulas & </s>
            <s xml:id="echoid-s2308" xml:space="preserve">figmenta a veritate ſegregarem, omnia re-
              <lb/>
            petenda erant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2309" xml:space="preserve">ad novum examen vocanda Experimenta, quæ un-
              <lb/>
            quam ab Autoribus memoriæ ſunt prodita; </s>
            <s xml:id="echoid-s2310" xml:space="preserve">quo modo nonnun-
              <lb/>
            quam errorum cauſam detexi, haud raro ortam, quod concluſio
              <lb/>
            univerſalis ex particulari obſervatione deducta eſt, ſæpe inter ex-
              <lb/>
            plorandum in nova incidi tentamina, eaque, quæ alii inchoave-
              <lb/>
            runt, ulterius produxi; </s>
            <s xml:id="echoid-s2311" xml:space="preserve">quidnam actum fuerit ex ipſis tentamini-
              <lb/>
            bus intelligetur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2312" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>