Buonamici, Francesco, De motu libri X

Page concordance

< >
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="90"/>
              quæ eſt cum modo quo ipſa exiſtit, concipiat; per id quod eſt eſſe, aut non eſſe in ſubiecto, rei
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg785"/>
                <lb/>
              modum comprehendat, & modum hìc à re ſeparet qui idem eſt cum reipſa, ratione tantum ſe­
                <lb/>
              cretus. </s>
              <s>Commune item ad vnum, quia natura poſterius, nec accipitur in definitionibus; nec à ſuis
                <lb/>
              partibus aut re, aut cogitatione ſegregatur: verùm partes cogitatione anticipari ſemper oportet.
                <lb/>
              </s>
              <s>Cùm verò inter partes vna prima ſit, reliquæ pendeant ab illa, à prima ſumitur nomen quod cę­
                <lb/>
              teris ordine quodam communicatur. </s>
              <s>Ita fit, vt nomen ad vnum plura quidem ſignificet, ſed eiuſ­
                <lb/>
              modi quæ
                <expan abbr="ordinẽ">ordinem</expan>
              inter ſe habeant. </s>
              <s>quo item ab vniuoco ſimul & ab ambiguo ſeparatur. </s>
              <s>Etenim
                <lb/>
              in eorum partibus ordo nullus exiſtit. </s>
              <s>atque in vniuocis quidem, quia ſunt omnes eius partes na­
                <lb/>
              tura ſimul pariter ab eodem principio fluentes; in ambiguis verò, quòd neceſſariò nullam
                <expan abbr="habẽt">habent</expan>
                <lb/>
              communionem: ordo verò aliquam communionem
                <expan abbr="conuenientiamq́">conuenientiamque</expan>
              . </s>
              <s>poſtulat, vnde prius & po­
                <lb/>
              ſterius extet. </s>
              <s>quid enim vermi cum eruca, aut gladiolo ferreo cum herba? </s>
              <s>Veruntamen ſic ab ip­
                <lb/>
              ſis commune ad vnum ſecernitur, vt vtraque ſimul imitari videatur, &
                <expan abbr="vtrorũque">vtrorunque</expan>
              ingenium par­
                <lb/>
              ticipare, & quaſi medium quid eſſe, dum eo quòd rationem
                <expan abbr="cõmunem">communem</expan>
              & eandem non obtinuere
                <lb/>
              partes eius, ambiguorum naturam ſapiat: dum verò primi cuiuſdam poteſtas cęteris communi­
                <lb/>
              cetur, non admodum diſtet ab vniuoco, adeſt enim quædam participatio rationis eiuſdem in
                <expan abbr="cõ-muni">con­
                  <lb/>
                muni</expan>
              ad vnum. </s>
              <s>Nec quicquam me illa deterrent quæ nonnulli ſolent obiicere. </s>
              <s>vel quòd de illis
                <lb/>
              mentionem
                <expan abbr="">non</expan>
              fecerit Ariſtoteles in Prędicamentis, vbi
                <expan abbr="vniuocorũ">vniuocorum</expan>
                <expan abbr="ambiguorumq́">ambiguorumque</expan>
              . </s>
              <s>naturas euol­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg786"/>
                <lb/>
              uit, vel quòd inter vniuoca & ambigua medium eſſe nequeat. </s>
              <s>quoniam hæc tanquam contradi­
                <lb/>
              centia ſe habeant; itaque alterum ex his neceſſariò ſemper exiſtat, quicquid voce exprimitur. </s>
              <s>Illa
                <lb/>
              etenim contradicentia ſunt quorum definitiones ſunt contradicentes. </s>
              <s>In his autem ſunt huiuſ­
                <lb/>
              modi. </s>
              <s>quippe quòd horum ratio ſit eadem, illorum verò minimè. </s>
              <s>Nanque omiſſa fuiſſe dicimus,
                <lb/>
              vel more veteribus conſueto, vt ſæpe in Hippocrate nos admonuit Galenus; quòd ex extremis
                <lb/>
              media quoque intelligi poſſent, vel quòd rerum ipſarum diligentiorem explicationem require­
                <lb/>
              rent, & quæ vim ſuperaret inſtitutionis quam in eo libro tenuiſſe Ariſtotelem perpetuò fatemur.
                <lb/>
              </s>
              <s>Idcirco in prędicamentis inuoluta ſilentio fuere,
                <expan abbr="ſolumq́">ſolumque</expan>
              . </s>
              <s>in prima philoſophia primùm tractata.
                <lb/>
              </s>
              <s>Neque nobis illa ratio vim vllam afferat, qui norimus idem & non idem eſſe, vel ſimpliciter, vel
                <lb/>
              ſummè, ac ſimpliciter quidem, vbi excluditur, cùm id quod ſummè eſt, tùm id quod eſt aliquo
                <lb/>
              modo. </s>
              <s>& vbi ſine vlla conditione altera pars oppoſitionis eſt vera, & ſic contradicentia ſunt, ne­
                <lb/>
              que medium habent. </s>
              <s>ſummè verò, cùm in extremo ſunt: & hîc datur medium quod ſcilicet, aut
                <lb/>
              idem eſt, aut non idem, ſed non in extremo, verùm partim idem, partim non idem. </s>
              <s>Nunc vniuoca
                <lb/>
              & ambigua diſtinguuntur, quòd abſolutè illorum ratio eſt eadem, aut non eſt. </s>
              <s>& cum hac condi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg787"/>
                <lb/>
              tione abſolutè eadem, aut non eadem eſt ratio. </s>
              <s>Atqui conditio partibus contradictionis accedens
                <lb/>
              eius minuit vires. </s>
              <s>Itaque medium recipiuntur cuius neque ratio prorſus eadem ſit, neque prorſus
                <lb/>
              non eadem. </s>
              <s>Quapropter illa item quæ ſunt ad vnum, ad vniuoca & ambigua, tanquam media ad
                <lb/>
              extrema quodam ordine referuntur. </s>
              <s>veniamus ad alia.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg779"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg780"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg781"/>
              a Alex. 2.
                <lb/>
              de An. c. 9.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg782"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg783"/>
              b 2. de An.
                <lb/>
              T. 9.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg784"/>
              c 10. Met.
                <lb/>
              T. 14.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg785"/>
              E</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg786"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg787"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              De ordine partium communis ad vnum. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>XXIII
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>QVONIAM verò de ordine qui intercedit inter eas partes quæ ſunt ad vnum, poſſet eſſe
                <lb/>
              dubitatio; quandoquidem ordo ſignificat prius & poſterius, atque hæc multis dicuntur
                <lb/>
              modis, & ſecundum naturam & ad nos; atque itidem quod ſecundum naturam eſt, ab
                <lb/>
              omni genere cauſſę duci poteſt: haud erit ab re, ſi viam quandam in hac re explicanda nunc ſub­
                <lb/>
              iecero, necnon breuiter docuero, vt tale communium genus vſurpare liceat in definitionibus; ac
                <lb/>
              poſtremò demonſtrem, vt partes quæ ſubiiciuntur, ſint prædicato priores. </s>
              <s>Nam quod ad primum
                <lb/>
              attinet, generalem hanc ego credo regulam tradi poſſe: à primo illo nuncupari poſteriora, quod
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg788"/>
                <lb/>
              ſit notius nobis. </s>
              <s>Nanque & eſſe ſubſtantia primùm dicitur quæ modis omnibus prior eſt, ac no­
                <lb/>
              tior accidente. </s>
              <s>Item ſubſtantia primùm dicitur ea quæ compoſita eſt, & natura poſterior, & ab ea
                <lb/>
              reliquæ ſubſtantiæ ſimplices & natura priores. </s>
              <s>
                <expan abbr="Cumq́ue">Cumque</expan>
              nil prohibeat quominus id quod nobis
                <lb/>
              notius eſt, ſit etiam natura prius & notius; quemadmodum anteà de ſubſtantia dictum eſt; & ab
                <lb/>
              eo quoque, quod ita primum eſt, rationem peti nominationis aſſero. </s>
              <s>Sic à diuerſo cauſſarum ge­
                <lb/>
              nere deriuari tale nominum genus; ſiquidem & cibus & medicamentum ſana dicuntur an vna
                <lb/>
              ſanitate cuius gratia ſunt. </s>
              <s>Ita inſtrumentum medicum à medico qui ipſo vtitur, & quo facit me­
                <lb/>
              dicinam. </s>
              <s>Neque vereor item concedere nominationem à materia
                <expan abbr="formaq́">formaque</expan>
              . </s>
              <s>deduci. </s>
              <s>ac de nomi­
                <lb/>
              natione ſimpliciter quòd à forma ſumatur, anteà longo ſermone declaratum eſt. </s>
              <s>Sed quòd ea
                <lb/>
              quę ſunt ad vnum, ſic nominentur, à materia mox indicabimus ſolum, poſtea pluribus oſtenturi.
                <lb/>
              </s>
              <s>Nam ſi accidens eſt ens, quia pendeat à ſubſtantia; poſthàc verò docebimus accidens ad ſubſtan­
                <lb/>
              tiam referri, tanquam ad tale genus cauſſarum; certè etiam nominatio illorum quæ ſunt ad
                <expan abbr="vnũ">vnum</expan>
              ,
                <lb/>
              à materia
                <expan abbr="formaq́">formaque</expan>
              . </s>
              <s>ducetur. </s>
              <s>Inualuit item conſuetudo, vt ſiqua ſpecies proprio nomine careat,
                <lb/>
              atque altera ſimilis illi nomen habeat, ab hac illa nomen mutuetur, veluti pes ſcamni à pede </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>