Clavius, Christoph - In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Scan	Original
101	64
102	65
103	66
104	67
105	68
106	69
107	70
108	71
109	72
110	73
111	74
112	75
113	76
114	77
115	78
116	79
117	80
118	81
119	82
120	83
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93

11073Ioan. de Sacro Boſco.

COMMENTARIVS.

Haec eſt quarta, ac poſtrema pars huius primi capitis, in qua auctor ſex
11Quid in re-
liqua parte
huius cap.
agatur. propoſitiones de æthera, acelementari regione oſtendit, quas quidem in pręce
denti parte, tanquam certas & indubitatas aſſumere uiſus eſt. Prima eſt, cęlum
moueri ab oriente in occidentem. Secunda, cęlum eſſe rotundum. Tertia, tam
terra, quàm aquam rotundam eſſe. Quarta, terram eſſe centrum mundi: Quin-
ta, terram eſſe immobilẽ. Sexta, & vltima, terrã habere quantitatem abſolutam
ac finitam, at que adeo cognitam, quamuis vulgo immenſa uideatur. Neceſſc
enim eſt, Aſtronomo terræ magnitudinem exploratam eſſe, cum per eam ma-
gnitudines cęlorum, & ſiderum cognoſcantur.

Qvod igitur ad primam propoſitionem attinet, quoniam poſſet quis ne-
gare, cęlum moueri ab oriente in occidentem, ſed potius ſtellas per ſeſe moue-
ri, ceu piſces in mari, uel ut aues in aere, cęlum autem prorſus quieſcere, ut mul
ti auſi ſunt aſſerere, probat duplici argumento, hoc uerum non eſſe; quorum
unum ſumitur ex ſtellis, quæ nobis oriuntur & occidunt; alterũ à ſtellis, quę
nunquam nobis oriuntur, occiduntve, ſed perpetuo apparent: Quæ quidem ar
gumenta deſumpta ſunt ex Ptolemęo Dict. 1. cap. 3. & Ioan. de Regiom. lib. 1.
concluſ. 1. Eſt autem primum argumentũ huiuſmodi. Omnes ſtellæ, quæ no-
bis oriuntur & occidunt, in eadem ſemper diſtantia, codemq́ ſitu inter ſe mo-
uentur paulatim ab orcu per meridiem in occaſum. Ergo ſtellæ infixę cęlo mo-
uentur ad motum cęli, tanquam clauus ad motum rotæ, uel nodus ad motum
tabulæ. A ntecedens experientia quotidiana eſt manifeſtum: Conſequentia pa-
tet, quia ſi mouerentur ſtellæ per ſe, non eſſent ſemper in eadem diſtantia, &
ordine inter ſeſe, neque vniformiter ſemper procederent, ſed aliquando una
alteram præcederet, præſertim cum ipſæ inter ſe ſint inęquales, & circulos inæ
quales deſcribant. Temerè enim nidemur aſſerere, minores ſtellas eandem vim
motricem habere, quam maiores.

Est & aliud ſignum. Stellæ, quæ ſunt iuxta polum arcticum, quæ
22Cęlũ moue
ri ab ortu
in occasũ,
ꝓbatur ex
ſtellis neq;
orientibus
neque occi-
dentibus. nunquam nobis occidunt, mouentur continue, & uniformiter circa polum
deſcribendo circulos ſuos, & ſemper ſunt in æquali diſtantia ad inuicem,
& propinquitate. Vnde per iſtos duos motus continuos ſtellarum, tam
tendentium ad occaſum, quàm non, patet, quod Firmamentum mouet@r
ab oriente in occidentem.

COMMENTARIVS.

Proponit ſecundum argumentum in hunc fere ſenſum. Stellæ exi-
ſtentes iuxta polum arcticum, quæ nunquam nobis occidunt, deſcribunt ſuo
motu ſemper uniformi in eodem tempore diuerſos circulos, aliæ maiores, quę
nimirum remotiores ſunt à polo, alię minores, quę uidelicet propinquiores
polo exiſtunt, ſemperque in eadem propinquitate inter ſe conſpiciuntur. Non
igitur per ſeſe, ſed ad motum orbis, cuius ſunt partes, mouentur. Nam ſi pro-
prijs uiribus, ac per ſeſe in cęlo incederent, utique quę maiores circulos de-
ſcribunt, longiori tempore, quæ uero minores, breuiori tempore moueren-
tur; immo ſtellæ inæquales in eodem circulo poſitę inæqualiter mouerentur;
quæ omnia ſenſui repugnant, & experientiæ.

Non minorem uim habent ad perſuadendum, cęlum ab ortu in

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
101	64
102	65
103	66
104	67
105	68
106	69
107	70
108	71
109	72
110	73
111	74
112	75
113	76
114	77
115	78
116	79
117	80
118	81
119	82
120	83
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93

Scan	Original
101	64
102	65
103	66
104	67
105	68
106	69
107	70
108	71
109	72
110	73
111	74
112	75
113	76
114	77
115	78
116	79
117	80
118	81
119	82
120	83
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93

Scan	Original
101	64
102	65
103	66
104	67
105	68
106	69
107	70
108	71
109	72
110	73
111	74
112	75
113	76
114	77
115	78
116	79
117	80
118	81
119	82
120	83
121	84
122	85
123	86
124	87
125	88
126	89
127	90
128	91
129	92
130	93