111105OPTICAE LIBER IIII.
nes ſemicirculi protractas, id eſt ad lineas tales ſemidiametro propinquiores.
Pòſt ſecetur tabula
circa ſemicirculum maiorem, ut ſolum remaneat ſemicirculus: & ſecetur tabula ſub centro, ut cen-
tri locus acuatur quaſi punctum: hoc tamen modo, ut in eadem ſuperficie remaneat cum ſemicir-
culo & alijs lineis. Pòſt ſumatur tabula lignea plana excedens æneam in longitudine duobus digi-
tis: & ſit quadrata: & eius altitudo fiue ſpiſsitudo ſeptem digitorum. Signetur ergo in hac tabula
punctum medium: & ſuper ipſum fiat circulus excedens maiorem circulum tabulę æneæ, quanti-
tate digiti magni: & fiat ſuper idem centrum circulus, æqualis circulo minori tabulę æneę: & diui-
datur circulus maior in partes, in æqualitate reſpondentes partibus ſemicirculi tabulæ æneę: ut
ſcilicet prima reſpondeat primæ, ſecunda ſecundæ, & ſic de alijs: & circumquaque ſecetur ta-
bula lignea, ut ſolum remaneat maior circulus: & fiet hæc ſectio uſitato ſecandi modo. Secetur e-
tiam pars tabulæ minore circulo contenta: & modus ſectionis erit: uthuic tabulæ aſſocietur alia
tabula, ita ut linea à centro huius ad centrum illius tranſiens, ſit perpendicularis ſuper illam: & ad-
hibito tornatili inſtrumento centris earum, fiat ſectio partis circularis iam dictæ: (eſt autem alte-
rius tabulæ aſſociatio, ut fixa ſtet in ſectione) igitur reſtabit tabula quaſi annulus circularis, cuius
latitudo erit duorum digitorum: longitudo quatuordecim: altitudo ſeptem. Et ſit hæc altitudo
20[Figure 20]
optimè circula-
ta ad modum, co
lumnę: remanẽt
autẽ in latitudi
ne huius annuli
lineę diuidentes
circulũ eius ſe
cundum diuiſio
nẽ ſemicirculi ta
bulæ æneę. À ca
pitibus autem li
nearum harũ ꝓ-
ducantur lineæ
in ſuperficie al
titudinis exteri
oris, perpẽdicu
lares ſuper ſu-
perficiem latitu
dinis: & poterit
hoc modo fieri.
Quæratur regu-
la bene aeuta, cu
ius capiti linéæ
adhibeantur, &
regula mouea-
tur, donec tran
ſeat ſuperficiẽ al
titudinis, in qua
libet parte acu-
minis: Signa e-
ius capita, & fac
lineam, quoniam illa erit perpendicularis, quam quæris. Aliter poterit hoc idem fieri. Ponatur pes
circini ſuper terminũ lineæ diuidentis circulũ, & fiat ſemicirculus ſecũdũ altitudinẽ annuli, qui di
uidatur per æqualia, & protrahatur à puncto in punctũ linea, & ita de ſingulis. Pari modo à termi-
nis illarum diuidentium protrahantur perpẽdiculares ex parte interioris altitudinis. Amplius: ſu
matur in altitudine interiori ex parte faciei non diuiſę, altitudo duorum digitorum: & in perpen-
dicularibus fiat ſignum, & in ſignis illis fiat circulus, æquidiſtans faciei annuli hoc modo. Tabula
aliqua plana fiat circularis, æqualis circulo minori tabulę æneę: & ſecetur ex ea pars aliqua uſque
ad centrum, quaſitriangulum ex duabus ſemidiametris & arcu circuli, ſecundum quod libuerit,
ut poſsis tabulam cum manu imponere, & locis aſsignatis aptare. Apta ergo locis illis, ut ſit æqui-
diſtans faciei annuli, & fac circulum ſecundum ipſam. Sumatur etiam infra hunc circulum altitu-
do medietatis grani hordei, & fiant ſigna, & in punctis aſsignatis fiat circulus per aptationem ta-
bulę. Et in hoc poſtremo circulo fiat circularis concauitas, & ſit unius digiti eius profunditas, &
altitudo tanquam altitudo tabulę æneę: & ſit hęc altitudo intra altitudinem duorum digitorum, ut
eadem ſit poſtremi circuli & cõcauitatis ſpecies. Aptetur autem huic concauitati tabula ęnea, quę
quidem intret concauitatem uſq; ad circulum minorem. Et cum diſtantia minoris à maiori ſit uni-
us digiti, & concauitas ſimiliter: igitur circulo poſtremo & tabulę ęneę communis erit ſuperficies:
& line æ perpendiculares in altitudine annuli, tangent lineas diuiſionis tabulæ æneæ, & cadent
perpendiculariter ſuper tabulam ęneam. Sit autem ſuperficies tabulę ęneę diuiſa ex parte faciei
circa ſemicirculum maiorem, ut ſolum remaneat ſemicirculus: & ſecetur tabula ſub centro, ut cen-
tri locus acuatur quaſi punctum: hoc tamen modo, ut in eadem ſuperficie remaneat cum ſemicir-
culo & alijs lineis. Pòſt ſumatur tabula lignea plana excedens æneam in longitudine duobus digi-
tis: & ſit quadrata: & eius altitudo fiue ſpiſsitudo ſeptem digitorum. Signetur ergo in hac tabula
punctum medium: & ſuper ipſum fiat circulus excedens maiorem circulum tabulę æneæ, quanti-
tate digiti magni: & fiat ſuper idem centrum circulus, æqualis circulo minori tabulę æneę: & diui-
datur circulus maior in partes, in æqualitate reſpondentes partibus ſemicirculi tabulæ æneę: ut
ſcilicet prima reſpondeat primæ, ſecunda ſecundæ, & ſic de alijs: & circumquaque ſecetur ta-
bula lignea, ut ſolum remaneat maior circulus: & fiet hæc ſectio uſitato ſecandi modo. Secetur e-
tiam pars tabulæ minore circulo contenta: & modus ſectionis erit: uthuic tabulæ aſſocietur alia
tabula, ita ut linea à centro huius ad centrum illius tranſiens, ſit perpendicularis ſuper illam: & ad-
hibito tornatili inſtrumento centris earum, fiat ſectio partis circularis iam dictæ: (eſt autem alte-
rius tabulæ aſſociatio, ut fixa ſtet in ſectione) igitur reſtabit tabula quaſi annulus circularis, cuius
latitudo erit duorum digitorum: longitudo quatuordecim: altitudo ſeptem. Et ſit hæc altitudo
ta ad modum, co
lumnę: remanẽt
autẽ in latitudi
ne huius annuli
lineę diuidentes
circulũ eius ſe
cundum diuiſio
nẽ ſemicirculi ta
bulæ æneę. À ca
pitibus autem li
nearum harũ ꝓ-
ducantur lineæ
in ſuperficie al
titudinis exteri
oris, perpẽdicu
lares ſuper ſu-
perficiem latitu
dinis: & poterit
hoc modo fieri.
Quæratur regu-
la bene aeuta, cu
ius capiti linéæ
adhibeantur, &
regula mouea-
tur, donec tran
ſeat ſuperficiẽ al
titudinis, in qua
libet parte acu-
minis: Signa e-
ius capita, & fac
lineam, quoniam illa erit perpendicularis, quam quæris. Aliter poterit hoc idem fieri. Ponatur pes
circini ſuper terminũ lineæ diuidentis circulũ, & fiat ſemicirculus ſecũdũ altitudinẽ annuli, qui di
uidatur per æqualia, & protrahatur à puncto in punctũ linea, & ita de ſingulis. Pari modo à termi-
nis illarum diuidentium protrahantur perpẽdiculares ex parte interioris altitudinis. Amplius: ſu
matur in altitudine interiori ex parte faciei non diuiſę, altitudo duorum digitorum: & in perpen-
dicularibus fiat ſignum, & in ſignis illis fiat circulus, æquidiſtans faciei annuli hoc modo. Tabula
aliqua plana fiat circularis, æqualis circulo minori tabulę æneę: & ſecetur ex ea pars aliqua uſque
ad centrum, quaſitriangulum ex duabus ſemidiametris & arcu circuli, ſecundum quod libuerit,
ut poſsis tabulam cum manu imponere, & locis aſsignatis aptare. Apta ergo locis illis, ut ſit æqui-
diſtans faciei annuli, & fac circulum ſecundum ipſam. Sumatur etiam infra hunc circulum altitu-
do medietatis grani hordei, & fiant ſigna, & in punctis aſsignatis fiat circulus per aptationem ta-
bulę. Et in hoc poſtremo circulo fiat circularis concauitas, & ſit unius digiti eius profunditas, &
altitudo tanquam altitudo tabulę æneę: & ſit hęc altitudo intra altitudinem duorum digitorum, ut
eadem ſit poſtremi circuli & cõcauitatis ſpecies. Aptetur autem huic concauitati tabula ęnea, quę
quidem intret concauitatem uſq; ad circulum minorem. Et cum diſtantia minoris à maiori ſit uni-
us digiti, & concauitas ſimiliter: igitur circulo poſtremo & tabulę ęneę communis erit ſuperficies:
& line æ perpendiculares in altitudine annuli, tangent lineas diuiſionis tabulæ æneæ, & cadent
perpendiculariter ſuper tabulam ęneam. Sit autem ſuperficies tabulę ęneę diuiſa ex parte faciei