Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
101
101 (49)
102
102 (50)
103
103 (51)
104
104 (52)
105
105 (53)
106
106 (54)
107
107 (55)
108
108 (56)
109
109 (57)
110
110 (58)
< >
page |< < (59) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="59" file="0111" n="111" rhead="PARS PRIMA."/>
            bero gravium deſcenſu, ac de projectis, quæ de centralibus in
              <lb/>
            circulo viribus, & </s>
            <s xml:space="preserve">oſcillationis centro Hugenius, quæ Newto-
              <lb/>
            nus generaliter de motibus in trajectoriis quibuſcunque, utique
              <lb/>
            ad Mechanicam pertinent, & </s>
            <s xml:space="preserve">Wolfiana, & </s>
            <s xml:space="preserve">Euleriana, & </s>
            <s xml:space="preserve">a-
              <lb/>
            liorum Scriptorum Mechanica paſſim utique hujuſmodi vi-
              <lb/>
            res, & </s>
            <s xml:space="preserve">motus inde ortos contemplatur, qui fiant impulſione
              <lb/>
            vel excluſa penitus, vel ſaltem mente ſecluſa. </s>
            <s xml:space="preserve">Ubicunque vi-
              <lb/>
            res agant , quæ motum materiæ gignant, vel immutent , & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            leges expendantur, ſecundum quas velocitas oriatur, mute-
              <lb/>
            tur motus, ac motus ipſe determinetur; </s>
            <s xml:space="preserve">id omne inprimis ad
              <lb/>
            Mechanicam pertinet in admodum propria ſignificatione acce-
              <lb/>
            ptam. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem ii maxime ea ipſa propria vocum ſignifi-
              <lb/>
            catione abutuntur, qui impulſionem unicam ad Mechaniſmum
              <lb/>
            pertinere arbitrantur, ad quem hæc virium genera pertinent
              <lb/>
            inulto magis, quæ idcirco appellari jure poſſunt vires Mecha-
              <lb/>
            nicæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">quidquid per illas fit, jure affirmari poteſt fieri
              <lb/>
            per Mechaniſmum, nec vero incognitum, & </s>
            <s xml:space="preserve">occultum, ſed uti
              <lb/>
            ſupra demonſtravimus, admodum patentem, & </s>
            <s xml:space="preserve">manifeſtum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">130. </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem etiam pacto in omnino propria ſignificatione
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0111-01" xlink:href="note-0111-01a" xml:space="preserve">Diſcrimen in-
                <lb/>
              ter contactum
                <lb/>
              mathematicum,
                <lb/>
              & phyſicum :
                <lb/>
              hunc dici pro
                <lb/>
              prie conta
                <gap/>
              tum.</note>
            uſurpare licebit vocem contactus; </s>
            <s xml:space="preserve">licet intervallum ſemper re-
              <lb/>
            maneat aliquod; </s>
            <s xml:space="preserve">quanquam ego ad æquivocationes evitandas
              <lb/>
            ſoleo diſtinguere inter contactum Mathematicum, in quo di-
              <lb/>
            ſtantia ſit prorſus nulla, & </s>
            <s xml:space="preserve">contactum phyſicum, in quo diſtan-
              <lb/>
            tia ſenſus effugit omnes, & </s>
            <s xml:space="preserve">vis repulſiva ſatis magna ulterio-
              <lb/>
            rem acceſſum per noſtras vires inducendum impedit. </s>
            <s xml:space="preserve">Voces ab
              <lb/>
            hominibus inſtitutæ ſunt ad ſignificandas res corporeas, & </s>
            <s xml:space="preserve">cor-
              <lb/>
            porum proprietates, prout noſtris ſenſibus ſubſunt , iis , quæ
              <lb/>
            continentur infra ipſos, nihil omnino curatis . </s>
            <s xml:space="preserve">Sic planum ,
              <lb/>
            ſic læve proprie dicitur id, in quo nihil , quod fenſu percipi
              <lb/>
            poſſit, ſinuetur, nihil promineat ; </s>
            <s xml:space="preserve">quanquam in communi et-
              <lb/>
            iam ſententia nihil ſit in Natura mathematice planum , vel
              <lb/>
            læve. </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem pacto & </s>
            <s xml:space="preserve">nomen contactus ab hominibus inſtitu-
              <lb/>
            tum eſt , ad exprimendum phyſicum illum contactum tantum-
              <lb/>
            modo, fine ulla cura contactus mathematici, de quo noſtri ſen-
              <lb/>
            ſus ſententiam ferre non poſſunt . </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hoc quidem pacto
              <lb/>
            ſi adhibeantur voces in propria ſignificatione illa, quæ ipſa-
              <lb/>
            rum inſtitutioni reſpondeat ; </s>
            <s xml:space="preserve">ne a vocibus quidem ipſis huic
              <lb/>
            Theoriæ virium invidiam creare poterunt ii, quibus ipſa non
              <lb/>
            placet.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">131. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hæc de iis, quæ contra ipſam virium legem a
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0111-02" xlink:href="note-0111-02a" xml:space="preserve">Tranſitus ab
                <lb/>
              ob
                <gap/>
              ectionibus
                <lb/>
              contra Theo-
                <lb/>
              riam virium
                <lb/>
              ad objectiones
                <lb/>
              contra puncta.</note>
            me propoſitam vel objecta ſunt hactenus, vel objici poſſent,
              <lb/>
            ſint ſatis, ne res in infinitum excreſcat. </s>
            <s xml:space="preserve">Nunc ad illa tranſi-
              <lb/>
            bimus, quæ contra conſtitutionem elementorum materiæ inde
              <lb/>
            deductam ſe menti offerunt, in quibus itidem , quæ maxime
              <lb/>
            notatu digna ſunt, perſequar.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">132. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis quod pertinet ad hanc conſtitutionem ele-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0111-03" xlink:href="note-0111-03a" xml:space="preserve">Objectio ab i
                <lb/>
              dea puncti in-
                <lb/>
              extenſi , qua
                <lb/>
              caremus : re.
                <lb/>
              ſponſio : unde</note>
            mentorum materiæ, ſunt ſane multi, qui nullo pacto in ani-
              <lb/>
            mum ſibi poſſint inducere, ut admittant puncta prorſus </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>