Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <p id="N15EEB" type="main">
              <s id="N15F2C">
                <pb pagenum="79" xlink:href="026/01/111.jpg"/>
              ſeu vitri, maiore vi corpora deorſum truderet; </s>
              <s id="N15F35">quia maior cauſa maio­
                <lb/>
              rem effectum producit per Ax.2. Sextò poſt refractionem lineam mutat
                <lb/>
              radius luminis; igitur deorſum rectà non pelleret. </s>
              <s id="N15F3D">Septimò radij traie­
                <lb/>
              cti per vitrum maiore vi deorſum pellerent quàm per lignum, vel ſpon­
                <lb/>
              giam; quippè per hæc corpora traiecti ſecundum authores huius ſenten­
                <lb/>
              tiæ diſtrahuntur propter obliquitatem pororum. </s>
              <s id="N15F47">Octauò denique radij
                <lb/>
              profecti à Sole iuxta ortum, vel occaſum ſunt valdè obliqui; igitur non
                <lb/>
              truderent deorſum rectà. </s>
            </p>
            <p id="N15F4F" type="main">
              <s id="N15F51">Nec eſt quod prædicti àuthores confugiant ad experientiam, qua
                <lb/>
              ſcilicet videmus tripudiantes atomos in radio ſolari immerſas; igitur
                <lb/>
              agitantur ab ipſo radio, quod maximè accidit in linea vſtoria, cuius
                <lb/>
              effectus veriſſimam rationem ſuo loco afferemus, cum de lumine. </s>
            </p>
            <p id="N15F5B" type="main">
              <s id="N15F5D">Sextò, ſunt denique multi,
                <expan abbr="iiq́ue">iique</expan>
              ex ſeuerioribus Peripateticis, qui
                <lb/>
              exiſtimant grauia moueri deorſum à generante, quod expreſſis verbis
                <lb/>
              traditum eſt ab
                <emph type="italics"/>
              Ariſtotele l.
                <emph.end type="italics"/>
              8.
                <emph type="italics"/>
              phyſ. cap.
                <emph.end type="italics"/>
              4.
                <emph type="italics"/>
              iuxta
                <emph.end type="italics"/>
              principium illud vniuer­
                <lb/>
              ſaliſſimum;
                <emph type="italics"/>
              Quidquid mouetur; </s>
              <s id="N15F80">ab alio mouetur
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N15F87">ſed profectò ij ipſi, qui
                <lb/>
              motum grauium generanti tribuunt, tanquam principi cauſæ, non ne­
                <lb/>
              gant ineſſe grauibus grauitatem, quæ ſit principium actiuum minus
                <lb/>
              principale motus; </s>
              <s id="N15F91">ad quem etiam, vt ipſi exiſtimant, forma ſubſtantialis
                <lb/>
              concurrit; </s>
              <s id="N15F97">In hoc quippe conueniunt omnes tùm ſectarum Principes,
                <lb/>
              tùm recentiores: </s>
              <s id="N15F9D">quidquid ſit etiam ex iis ipſis datur motus naturalis,
                <lb/>
              qui eſt à virtute proxima intrinſeca; hoc ipſum etiam ſenſit Ariſtoteles
                <lb/>
              lib.4. de cælo cap. 3. t. </s>
              <s id="N15FA5">25. vbi ait grauibus & leuibus ineſſe principium
                <lb/>
              actiuum ſuorum motuum; </s>
              <s id="N15FAB">immò ſi totum cap.4. l.8. phyſ. attentè lega­
                <lb/>
              tur, vbi dicit moueri à generante, haud dubiè intelligetur nihil aliud in­
                <lb/>
              tendiſſe Ariſtotelem quàm grauia à generante, inſtanti, quo generan­
                <lb/>
              tur, accipere actum primum huius motus; id eſt virtutem, à qua poſ­
                <lb/>
              ſint reduci ad actum ſecundum, id eſt ad ipſum motum, de cuius rei ve­
                <lb/>
              ritate iam mihi non eſt laborandum. </s>
            </p>
            <p id="N15FB9" type="main">
              <s id="N15FBB">Igitur non mouetur corpus graue à cauſa primâ, licèt hæc concurrat
                <lb/>
              cum aliâ ad eius motum, nec ab aëre, nec à virtute magnetica, quæ in­
                <lb/>
              ſit terræ, nec adductis, reductiſque filamentis, nec à cælo pellente, nec
                <lb/>
              à vi ſympathicâ, nec à generante proximè & immediatè; </s>
              <s id="N15FC5">quia fortè iam
                <lb/>
              interiit, nec ab vllo alio extrinſeco, vt conſtat inductione; </s>
              <s id="N15FCB">igitur ab ali­
                <lb/>
              quâ vi intrinſecâ, quidquid ſit, de qua alibi: hæc omnia paulò fuſiùs
                <lb/>
              tractauimus, quia in hoc vno Theoremate totam motus naturalis rem
                <lb/>
              verti iudicamus. </s>
            </p>
            <p id="N15FD5" type="main">
              <s id="N15FD7">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              2.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15FE4" type="main">
              <s id="N15FE6">
                <emph type="italics"/>
              Motus naturalis est aliquid distinctum realiter à mobili:
                <emph.end type="italics"/>
              Probatur; </s>
              <s id="N15FEF">
                <lb/>
              mobile ipſum aliquando quieſcit per hypoth.4.lib.1. igitur eſt ſine mo­
                <lb/>
              tu; </s>
              <s id="N15FF6">igitur ſeparatum à motu; </s>
              <s id="N15FFA">igitur realiter diſtinctum per Ax.2. lib.1.
                <lb/>
              hoc etiam probatus per Th. 1.lib. 1. Et certè mirari ſatis non poſſum
                <lb/>
              aliquos recentiores non poſſe concipere, vt ipſi aiunt, motum eſſe ali­
                <lb/>
              quid ab ipſo mobili diſtinctum; </s>
              <s id="N16004">nam quotieſcunque duo prædicata, vel </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>