111105OPTICAE LIBER IIII.
nes ſemicirculi protractas, id eſt ad lineas tales ſemidiametro propinquiores.
Pòſt ſecetur tabula
circa ſemicirculum maiorem, ut ſolum remaneat ſemicirculus: & ſecetur tabula ſub centro, ut cen-
tri locus acuatur quaſi punctum: hoc tamen modo, ut in eadem ſuperficie remaneat cum ſemicir-
culo & alijs lineis. Pòſt ſumatur tabula lignea plana excedens æneam in longitudine duobus digi-
tis: & ſit quadrata: & eius altitudo fiue ſpiſsitudo ſeptem digitorum. Signetur ergo in hac tabula
punctum medium: & ſuper ipſum fiat circulus excedens maiorem circulum tabulę æneæ, quanti-
tate digiti magni: & fiat ſuper idem centrum circulus, æqualis circulo minori tabulę æneę: & diui-
datur circulus maior in partes, in æqualitate reſpondentes partibus ſemicirculi tabulæ æneę: ut
ſcilicet prima reſpondeat primæ, ſecunda ſecundæ, & ſic de alijs: & circumquaque ſecetur ta-
bula lignea, ut ſolum remaneat maior circulus: & fiet hæc ſectio uſitato ſecandi modo. Secetur e-
tiam pars tabulæ minore circulo contenta: & modus ſectionis erit: uthuic tabulæ aſſocietur alia
tabula, ita ut linea à centro huius ad centrum illius tranſiens, ſit perpendicularis ſuper illam: & ad-
hibito tornatili inſtrumento centris earum, fiat ſectio partis circularis iam dictæ: (eſt autem alte-
rius tabulæ aſſociatio, ut fixa ſtet in ſectione) igitur reſtabit tabula quaſi annulus circularis, cuius
latitudo erit duorum digitorum: longitudo quatuordecim: altitudo ſeptem. Et ſit hæc altitudo
20[Figure 20]
optimè circula-
ta ad modum, co
lumnę: remanẽt
autẽ in latitudi
ne huius annuli
lineę diuidentes
circulũ eius ſe
cundum diuiſio
nẽ ſemicirculi ta
bulæ æneę. À ca
pitibus autem li
nearum harũ ꝓ-
ducantur lineæ
in ſuperficie al
titudinis exteri
oris, perpẽdicu
lares ſuper ſu-
perficiem latitu
dinis: & poterit
hoc modo fieri.
Quæratur regu-
la bene aeuta, cu
ius capiti linéæ
adhibeantur, &
regula mouea-
tur, donec tran
ſeat ſuperficiẽ al
titudinis, in qua
libet parte acu-
minis: Signa e-
ius capita, & fac
lineam, quoniam illa erit perpendicularis, quam quæris. Aliter poterit hoc idem fieri. Ponatur pes
circini ſuper terminũ lineæ diuidentis circulũ, & fiat ſemicirculus ſecũdũ altitudinẽ annuli, qui di
uidatur per æqualia, & protrahatur à puncto in punctũ linea, & ita de ſingulis. Pari modo à termi-
nis illarum diuidentium protrahantur perpẽdiculares ex parte interioris altitudinis. Amplius: ſu
matur in altitudine interiori ex parte faciei non diuiſę, altitudo duorum digitorum: & in perpen-
dicularibus fiat ſignum, & in ſignis illis fiat circulus, æquidiſtans faciei annuli hoc modo. Tabula
aliqua plana fiat circularis, æqualis circulo minori tabulę æneę: & ſecetur ex ea pars aliqua uſque
ad centrum, quaſitriangulum ex duabus ſemidiametris & arcu circuli, ſecundum quod libuerit,
ut poſsis tabulam cum manu imponere, & locis aſsignatis aptare. Apta ergo locis illis, ut ſit æqui-
diſtans faciei annuli, & fac circulum ſecundum ipſam. Sumatur etiam infra hunc circulum altitu-
do medietatis grani hordei, & fiant ſigna, & in punctis aſsignatis fiat circulus per aptationem ta-
bulę. Et in hoc poſtremo circulo fiat circularis concauitas, & ſit unius digiti eius profunditas, &
altitudo tanquam altitudo tabulę æneę: & ſit hęc altitudo intra altitudinem duorum digitorum, ut
eadem ſit poſtremi circuli & cõcauitatis ſpecies. Aptetur autem huic concauitati tabula ęnea, quę
quidem intret concauitatem uſq; ad circulum minorem. Et cum diſtantia minoris à maiori ſit uni-
us digiti, & concauitas ſimiliter: igitur circulo poſtremo & tabulę ęneę communis erit ſuperficies:
& line æ perpendiculares in altitudine annuli, tangent lineas diuiſionis tabulæ æneæ, & cadent
perpendiculariter ſuper tabulam ęneam. Sit autem ſuperficies tabulę ęneę diuiſa ex parte faciei
circa ſemicirculum maiorem, ut ſolum remaneat ſemicirculus: & ſecetur tabula ſub centro, ut cen-
tri locus acuatur quaſi punctum: hoc tamen modo, ut in eadem ſuperficie remaneat cum ſemicir-
culo & alijs lineis. Pòſt ſumatur tabula lignea plana excedens æneam in longitudine duobus digi-
tis: & ſit quadrata: & eius altitudo fiue ſpiſsitudo ſeptem digitorum. Signetur ergo in hac tabula
punctum medium: & ſuper ipſum fiat circulus excedens maiorem circulum tabulę æneæ, quanti-
tate digiti magni: & fiat ſuper idem centrum circulus, æqualis circulo minori tabulę æneę: & diui-
datur circulus maior in partes, in æqualitate reſpondentes partibus ſemicirculi tabulæ æneę: ut
ſcilicet prima reſpondeat primæ, ſecunda ſecundæ, & ſic de alijs: & circumquaque ſecetur ta-
bula lignea, ut ſolum remaneat maior circulus: & fiet hæc ſectio uſitato ſecandi modo. Secetur e-
tiam pars tabulæ minore circulo contenta: & modus ſectionis erit: uthuic tabulæ aſſocietur alia
tabula, ita ut linea à centro huius ad centrum illius tranſiens, ſit perpendicularis ſuper illam: & ad-
hibito tornatili inſtrumento centris earum, fiat ſectio partis circularis iam dictæ: (eſt autem alte-
rius tabulæ aſſociatio, ut fixa ſtet in ſectione) igitur reſtabit tabula quaſi annulus circularis, cuius
latitudo erit duorum digitorum: longitudo quatuordecim: altitudo ſeptem. Et ſit hæc altitudo
ta ad modum, co
lumnę: remanẽt
autẽ in latitudi
ne huius annuli
lineę diuidentes
circulũ eius ſe
cundum diuiſio
nẽ ſemicirculi ta
bulæ æneę. À ca
pitibus autem li
nearum harũ ꝓ-
ducantur lineæ
in ſuperficie al
titudinis exteri
oris, perpẽdicu
lares ſuper ſu-
perficiem latitu
dinis: & poterit
hoc modo fieri.
Quæratur regu-
la bene aeuta, cu
ius capiti linéæ
adhibeantur, &
regula mouea-
tur, donec tran
ſeat ſuperficiẽ al
titudinis, in qua
libet parte acu-
minis: Signa e-
ius capita, & fac
lineam, quoniam illa erit perpendicularis, quam quæris. Aliter poterit hoc idem fieri. Ponatur pes
circini ſuper terminũ lineæ diuidentis circulũ, & fiat ſemicirculus ſecũdũ altitudinẽ annuli, qui di
uidatur per æqualia, & protrahatur à puncto in punctũ linea, & ita de ſingulis. Pari modo à termi-
nis illarum diuidentium protrahantur perpẽdiculares ex parte interioris altitudinis. Amplius: ſu
matur in altitudine interiori ex parte faciei non diuiſę, altitudo duorum digitorum: & in perpen-
dicularibus fiat ſignum, & in ſignis illis fiat circulus, æquidiſtans faciei annuli hoc modo. Tabula
aliqua plana fiat circularis, æqualis circulo minori tabulę æneę: & ſecetur ex ea pars aliqua uſque
ad centrum, quaſitriangulum ex duabus ſemidiametris & arcu circuli, ſecundum quod libuerit,
ut poſsis tabulam cum manu imponere, & locis aſsignatis aptare. Apta ergo locis illis, ut ſit æqui-
diſtans faciei annuli, & fac circulum ſecundum ipſam. Sumatur etiam infra hunc circulum altitu-
do medietatis grani hordei, & fiant ſigna, & in punctis aſsignatis fiat circulus per aptationem ta-
bulę. Et in hoc poſtremo circulo fiat circularis concauitas, & ſit unius digiti eius profunditas, &
altitudo tanquam altitudo tabulę æneę: & ſit hęc altitudo intra altitudinem duorum digitorum, ut
eadem ſit poſtremi circuli & cõcauitatis ſpecies. Aptetur autem huic concauitati tabula ęnea, quę
quidem intret concauitatem uſq; ad circulum minorem. Et cum diſtantia minoris à maiori ſit uni-
us digiti, & concauitas ſimiliter: igitur circulo poſtremo & tabulę ęneę communis erit ſuperficies:
& line æ perpendiculares in altitudine annuli, tangent lineas diuiſionis tabulæ æneæ, & cadent
perpendiculariter ſuper tabulam ęneam. Sit autem ſuperficies tabulę ęneę diuiſa ex parte faciei
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib