Cardano, Geronimo - Opvs novvm de proportionibvs nvmerorvm, motvvm, pondervm, sonorvm, aliarvmqv'e rervm mensurandarum, non solùm geometrico more stabilitum, sed etiam uarijs experimentis & observationibus rerum in natura, solerti demonstratione illustratum, ad multiplices usus accommodatum, & in V libros digestum. Praeterea Artis Magnae, sive de regvlis algebraicis, liber vnvs abstrvsissimvs & inexhaustus planetotius Ariothmeticae thesaurus ... Item De Aliza Regvla Liber, hoc est, algebraicae logisticae suae, numeros recondita numerandi subtilitate, secundum Geometricas quantitates inquirentis ...

1quadraginta erit in c d triginta unius cum quarta, ſed proportionis
ratione eſſet uiginti octo cum tertia.

Per Cor^{m}. 2.
45. Propoſ.

Per 86.
Propoſ.

Propoſ. 99.

Propoſ. 97.

Propoſ. 98.

Propoſitio nonageſima nona.

Proportionem grauitatum per multitudinem ſuppoſitorum or
bium oſtendere.

Co^{m}.

Omne, quod mouetur, mouetur ſecundum naturam ponderis,
quæ in attractione, ut demonſtratum eſt, æqualis eſt dimidio ſu
ſpenſi, cum ergo diuidatur in multiplices partes motus uniuſcuiuſ
que, eſt ſecundum dimidium illius partis, ut, ſi ſint ſex rotæ in cur
ru det, quod uehitur, ſit pondus ſexaginta librarum, unaquæque

rota habet pondus quinque librarum, ſcilicet diuiſo triginta per
ſex, & quia quod cunque mouetur ſphæricè non habet pondus,
niſi quantum premitur axis, ideò pondus ſexaginta librarum in
uehendo redditur læſus, quanto proportio producta minor eſt
additione. Exemplum, ſit deductum pondus ſexaginta librarum
per ſex rotas ad uiginti quatuor, quia ſi rotæ poſſent circumduci,
ut in inuerſione dictum eſt, & eſſent æquales, & in ſolido æquali,
ac duro, nulla ui mouerentur, ſed quaſi per ſe, ergo ſuppoſito pon
dere uiginti quatuor librarum aſſumemus unamquamque partem,
& ducemus eam in ſe ipſam, ſcilicet detraham quintam partem ex
toto 30, fit 24, duc 30 in ſe, fit 900, duc 24 in ſe, fit 576, proportio ut
25 ad 16, at diuiſo 30 in ſex partes, fit 5, detrahe quintam partem, fit
4, duc in ſe, fit 16, duc in ſex, fit 96, igitur proportio 900 ad 96 eſt ut
25 ad 2 2/3, quod ergo erat 16 factum eſt 2 2/3, proportio ergo de
creſcentis maior eſt diuiſo per plura. Sed plerunque additis ro
tis creſcit pondus nihilo ſecius, redditur etiam leuius. Sed & de
hoc in ſequenti.

Per 40.

Propoſitio centeſima.

Proportionem grauitatis ponderum attractorum per trochlea
rum numerum inueſtigare.

Com.

Ariſtoteles in Mechanicis cenſet cauſam leuitatis trochlearum

eſſe in pondere eleuando, quòd pondera auxilio uectium facilius
mouentur, quàm manibus. Rotulæ uerò in trochleis uectes ſunt,
& axis miſta hypomochlij, ergo facilius pondus trahitur per u
nam rotulam, quàm ſi manu traheretur, at uerò per duas tres,
unde tris paſſus longe facilius, & etiam facilius per quinque, unde
pentas paſſus, nam quinque orbiculis, quaſi totidem uectibus
diuiſum pondus manifeſtè fit leuius, & ut dictum eſt, tanquam
totidem uectibus pondus eleuatur, eſtqúe proportio

Table of figures

Text layer

Text normalization

Search