Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
111 91
112 92
113 93
114 94
115 95
116 96
117 97
118 98
119 99
120 100
121 101
122 102
123 103
124 104
125 105
126 106
127 107
128 108
129 109
130 110
131 111
132 112
133 113
134 114
135 115
136 116
137 117
138 118
139 119
140 120
< >
page |< < (92) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div317" type="section" level="1" n="120">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5101" xml:space="preserve">
              <pb o="92" file="0112" n="112" rhead="GNOMONICES"/>
            lis ponitur arcui E L; </s>
            <s xml:id="echoid-s5102" xml:space="preserve">crit quoque G O, ipſi k T, æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5103" xml:space="preserve">Cum ergo G O, K T, ſint etiam paral-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-01" xlink:href="note-0112-01a" xml:space="preserve">28. primi.</note>
            lelæ, propterea quòd anguli O G T, k T G, recti ſint, ex conſtructione; </s>
            <s xml:id="echoid-s5104" xml:space="preserve">erunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s5105" xml:space="preserve">G T, O K, æqua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-02" xlink:href="note-0112-02a" xml:space="preserve">33. primi.</note>
            les, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5106" xml:space="preserve">parallelæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5107" xml:space="preserve">Quare cum angulus A G O, rectus ſit, erit & </s>
            <s xml:id="echoid-s5108" xml:space="preserve">angulus G O k, rectus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5109" xml:space="preserve">Quoniam igi
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-03" xlink:href="note-0112-03a" xml:space="preserve">29. primi.</note>
              <figure xlink:label="fig-0112-01" xlink:href="fig-0112-01a" number="75">
                <image file="0112-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0112-01"/>
              </figure>
            tur recta G O, ad rectas O L, O k, perpendicula-
              <lb/>
            ris eſt, erit eadem G O, ad planum per O L, O k, du-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-04" xlink:href="note-0112-04a" xml:space="preserve">4. vndec.</note>
              <figure xlink:label="fig-0112-02" xlink:href="fig-0112-02a" number="76">
                <image file="0112-02" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0112-02"/>
              </figure>
            ctum perpendicularis: </s>
            <s xml:id="echoid-s5110" xml:space="preserve">ac propterea & </s>
            <s xml:id="echoid-s5111" xml:space="preserve">planum cir-
              <lb/>
            culi D E B F, per G O, ductum, ad idem planum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-05" xlink:href="note-0112-05a" xml:space="preserve">38. vndec.</note>
            per O L, O K, ductum erit rectum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5112" xml:space="preserve">Quare perpen-
              <lb/>
            dicularis ex k, in planum D E B F, demiſſa cidet
              <lb/>
            in rectam L N, communem ſectionem plani DE-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-06" xlink:href="note-0112-06a" xml:space="preserve">38. vndec.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-07" xlink:href="note-0112-07a" xml:space="preserve">10</note>
            B F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5113" xml:space="preserve">eius, quod per O L, O k, ducitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5114" xml:space="preserve">Quòd au-
              <lb/>
            tem in Q, cadat, ita demonſtrabitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5115" xml:space="preserve">Cadat, ſi he-
              <lb/>
            ri poteſt, in aliud punctum, vt in R. </s>
            <s xml:id="echoid-s5116" xml:space="preserve">Quoniam igi
              <lb/>
            tur L S, M P, parallelæ ſunt, erit vt L M, ad M G,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-08" xlink:href="note-0112-08a" xml:space="preserve">@. ſe@t@.</note>
            ita S P, ad P G; </s>
            <s xml:id="echoid-s5117" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s5118" xml:space="preserve">componendo, vt L G, ad M G, ita
              <lb/>
            S G, ad P G: </s>
            <s xml:id="echoid-s5119" xml:space="preserve">Sed L G, M G, ipſis E G, H G, æqua-
              <lb/>
            les ſunt, per definitionem circuli; </s>
            <s xml:id="echoid-s5120" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s5121" xml:space="preserve">S G, P G, ipſis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-09" xlink:href="note-0112-09a" xml:space="preserve">34. primi.</note>
            L O, Q O, æquales, ob rectangula S O, P O. </s>
            <s xml:id="echoid-s5122" xml:space="preserve">Ergo
              <lb/>
            erit quoque, vt E G, ad H G, ita L O, ad Q O; </s>
            <s xml:id="echoid-s5123" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s5124" xml:space="preserve">
              <lb/>
            permutando, vt E G, ad L O, ita H G, ad Q O; </s>
            <s xml:id="echoid-s5125" xml:space="preserve">atq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5126" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0112-10" xlink:href="note-0112-10a" xml:space="preserve">20</note>
            adeò vt quadratum ex E G, ad quadratum ex L O, ita quadratum ex H G, ad quadratum ex Q O:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5127" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0112-11" xlink:href="note-0112-11a" xml:space="preserve">@@. ſex@@.</note>
            Sed eſt, ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5128" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s5129" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5130" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s5131" xml:space="preserve">Apollonij, vt quadratum ex E G, ad quadratum ex L O, ita rectangu-
              <lb/>
            gulum ſub B G, GD, ad rectangulum ſub B O, O D, quòd E G, L O, ſint ordinatim ductæ ad B D,
              <lb/>
            diametrum circuli D E B F, nempe perpendiculares. </s>
            <s xml:id="echoid-s5132" xml:space="preserve">Erit ergo quoque vt rectangulum ſub B G,
              <lb/>
            G D, ad rectangulum ſub B O, O D, ita quadratum ex H G, ad quadratum ex Q O. </s>
            <s xml:id="echoid-s5133" xml:space="preserve">Et quoniam, cũ
              <lb/>
            Ellipſis diametrorum D B, HI, ponatur tranſire per R, (eò quod in R, dicatur cadere perpendicu
              <lb/>
            laris ex K, demiſſa,) eſt quoque, per eandem propoſitionem 21. </s>
            <s xml:id="echoid-s5134" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5135" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s5136" xml:space="preserve">Apollonii, vt rectangulum
              <lb/>
            ſub B G, G D, ad rectangulum ſub B O, O D, ita quadratum ex H G, ad quadratum ex R O, quòd
              <lb/>
            H G, R O, ſint ordinatim applicatę ad diametrum BD. </s>
            <s xml:id="echoid-s5137" xml:space="preserve">Erit igitur vt quadratum ex H G, ad qua-
              <lb/>
            dratum ex Q O, ita idem quadratum ex H G, ad quadratum ex R O. </s>
            <s xml:id="echoid-s5138" xml:space="preserve">Quare quadrata ex Q O,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-12" xlink:href="note-0112-12a" xml:space="preserve">9. quar@@.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-13" xlink:href="note-0112-13a" xml:space="preserve">30</note>
            R O, ęqualia ſunt, ac propterea & </s>
            <s xml:id="echoid-s5139" xml:space="preserve">lineę Q O, R O, ęquales, totum & </s>
            <s xml:id="echoid-s5140" xml:space="preserve">pars. </s>
            <s xml:id="echoid-s5141" xml:space="preserve">Quod eſt abſurdum.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5142" xml:space="preserve">Perpendicularis ergo à k, demiſſa non cadit in aliud punctum, quàm in Q. </s>
            <s xml:id="echoid-s5143" xml:space="preserve">Eodem modo ſum-
              <lb/>
            ptis alijs punctis in circunferentia circuli A B C D, inueniemus, quo loco perpendicutares ab ip-
              <lb/>
            ſis ductę in planum circuli D E B F, cadant. </s>
            <s xml:id="echoid-s5144" xml:space="preserve">Quapropter in circunferentia circuli maximi in ſphę
              <lb/>
            ra ad alium circulum, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5145" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5146" xml:space="preserve">Quod faciendum erat.</s>
            <s xml:id="echoid-s5147" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div319" type="section" level="1" n="121">
          <head xml:id="echoid-head124" xml:space="preserve">COROLLARIVM.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5148" xml:space="preserve">EX his manifeſtè patet modus deſcribendæ Ellipſis, cuius diametri datæ ſint. </s>
            <s xml:id="echoid-s5149" xml:space="preserve">Si enim duę diametri
              <lb/>
            D B, H I, ita aptentur, vt ſeſe bifariam in G, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5150" xml:space="preserve">ad angulos rectos ſecent; </s>
            <s xml:id="echoid-s5151" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s5152" xml:space="preserve">ex centro G, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5153" xml:space="preserve">interuallis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-14" xlink:href="note-0112-14a" xml:space="preserve">Quo mode de-
                <lb/>
              ſcribenda fit El
                <lb/>
              lipſis, cuius dia-
                <lb/>
              @@etri datæ ſint@</note>
              <figure xlink:label="fig-0112-03" xlink:href="fig-0112-03a" number="77">
                <image file="0112-03" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0112-03"/>
              </figure>
            G D, G H, circuli deſcribantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5154" xml:space="preserve">producta autem H I,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-15" xlink:href="note-0112-15a" xml:space="preserve">40</note>
            vtrinque, ſumantur arcus ęquales E L, L A, A B, B C,
              <lb/>
            quotcunque, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5155" xml:space="preserve">his æquales F N, N k, k P, P R; </s>
            <s xml:id="echoid-s5156" xml:space="preserve">idemq́
              <lb/>
            @@
              <unsure/>
            at in altero ſemicirculo E B F; </s>
            <s xml:id="echoid-s5157" xml:space="preserve">iunganturq́ue puncta
              <lb/>
            L, A, B, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5158" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5159" xml:space="preserve">cum centro G, rectis ſecantibus circulum
              <lb/>
            H M I, in partes, quæ ſimiles erunt partibus E L, L A,
              <lb/>
            &</s>
            <s xml:id="echoid-s5160" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5161" xml:space="preserve">exijs, quę in commentarijs in ſphæram ad finem
              <lb/>
            capitis 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s5162" xml:space="preserve">ſcripſimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5163" xml:space="preserve">Deinde bina quælibet puncta cir
              <lb/>
            culi maioris à D, vel B, hinc inde remota æqualiter
              <lb/>
            connectantur lineis rectis; </s>
            <s xml:id="echoid-s5164" xml:space="preserve">itemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5165" xml:space="preserve">bina quælibet pun-
              <lb/>
            cta circuli minoris ab H, vel I, hinc inde ęqualiter quo-
              <lb/>
            que remota alijs lineis rectis; </s>
            <s xml:id="echoid-s5166" xml:space="preserve">ac poſtremo puncta, vbi
              <lb/>
            coierint quęque duæ lineæ, quę per diuiſiones ſibi re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0112-16" xlink:href="note-0112-16a" xml:space="preserve">50</note>
            ſpondentes tranſeunt, notentur, cadẽt ea omnia in El-
              <lb/>
            lipſim, cuius diametri D B, H I, vt demonſtratum eſt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5167" xml:space="preserve">Nam in ſuperiori figura oſtendimus punctum Q, vbi
              <lb/>
            coeuntrectæ L N, P M, quarum illa minori diametro
              <lb/>
            H I, hæc verò maiori D B, parallela eſt, cadere in El-
              <lb/>
            lipſim, quæ quidem parallelæ ducuntur per puncta L,
              <lb/>
            M, interſe reſpondentia, hoc eſt, auferentia arcus ſimiles E L, H M. </s>
            <s xml:id="echoid-s5168" xml:space="preserve">Cum ergo hic idem fiat, propterea
              <lb/>
            quòd lineę omnes puncta correſpondentia connectentes parallelæ ſunt diametris H I, D B, ex ijs, quę in
              <lb/>
            ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5169" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s5170" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5171" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s5172" xml:space="preserve">Euclidis demonſtrauimus, perſpicuum eſt, omnia illa puncta in Ellipſim cadere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5173" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Idẽ fiet, etiã ſi arcus E L, L A, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5174" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5175" xml:space="preserve">nõ fint æquales, dummodo per puncta reſpondentia L, M, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5176" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5177" xml:space="preserve">ducant@r
              <lb/>
            parallelæ diametris Ellipſis, &</s>
            <s xml:id="echoid-s5178" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s5179" xml:space="preserve">Quare ſi lineam appoſitè, congruenterq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s5180" xml:space="preserve">eiu@modi puncta
              <unsure/>
            coniungentem
              <lb/>
            duxerimus, Ellipſis deſcripta erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s5181" xml:space="preserve">Quod erat faciendum.</s>
            <s xml:id="echoid-s5182" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>