Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
111
111 (59)
112
112 (60)
113
113 (61)
114
114 (62)
115
115 (63)
116
116 (64)
117
117 (65)
118
118 (66)
119
119 (67)
120
120 (68)
< >
page |< < (61) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="61" file="0113" n="113" rhead="PARS PRIMA."/>
            tus indiviſibile, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſum, quod quidem punctum, trans-
              <lb/>
            lato plano, movebitur, & </s>
            <s xml:space="preserve">motu ſuo lineam deſcribet, longam
              <lb/>
            quidem, ſed latitudinis expertem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">135. </s>
            <s xml:space="preserve">Quo autem melius ipſius indiviſibilis natura concipi
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0113-01" xlink:href="note-0113-01a" xml:space="preserve">Natura inex-
                <lb/>
              tenſi, quod non
                <lb/>
              poteſt eſſe in-
                <lb/>
              extenſo conti-
                <lb/>
              guum in lineis.</note>
            poſſit; </s>
            <s xml:space="preserve">quærat a nobis quispiam, ut aliam faciamus ejus pla-
              <lb/>
            næ maſſæ ſectionem, quæ priori ita ſit proxima, ut nihil
              <lb/>
            prorſus inter utramque interſit. </s>
            <s xml:space="preserve">Reſpondebimus ſane, id fieri
              <lb/>
            non poffe: </s>
            <s xml:space="preserve">vel enim inter novam ſectionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">veterem in-
              <lb/>
            tercedet aliquid ejus materiæ, ex qua planum continuum con-
              <lb/>
            ſtare concipimus, vel nova ſectio congruet penitus cum præce-
              <lb/>
            dente. </s>
            <s xml:space="preserve">En quomodo ideam acquiremus etiam ejus naturæ in-
              <lb/>
            diviſibilis illius, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſi, ut aliud indiviſibile, & </s>
            <s xml:space="preserve">inexten-
              <lb/>
            ſum ipſi proximum ſine medio intervallo non admittat, ſed
              <lb/>
            vel cum eo congruat, vel aliquod intervallum relinquat inter
              <lb/>
            ſe, & </s>
            <s xml:space="preserve">ipſum. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hinc patebit etiam illud, non poſſe pro-
              <lb/>
            moveri planum ipſum ita, ut illa ſectio promoveatur tantum-
              <lb/>
            modo per ſpatium latitudinis ſibi æqualis. </s>
            <s xml:space="preserve">Utcunque exiguus
              <lb/>
            fuerit motus, jam ille novus ſectionis locus diſtabit a præce-
              <lb/>
            dente per aliquod intervallum, cum ſectio ſectioni contigua
              <lb/>
            eſſe non poſſit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">136. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc ſi ad concurſum ſectionum transferamus , habebi-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0113-02" xlink:href="note-0113-02a" xml:space="preserve">Eadem in pun-
                <lb/>
              ctis : idea pun-
                <lb/>
              cti geometrici
                <lb/>
              translata ad
                <lb/>
              phyſicum, &
                <lb/>
              materiale.</note>
            mus utique non ſolum ideam puncti indiviſibilis, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſi,
              <lb/>
            ſed ejuſmodi naturæ puncti ipſius, ut aliud punctum ſibi con-
              <lb/>
            tiguum habere non poſſit, ſed vel congruant, vel aliquo a ſe
              <lb/>
            invicem intervallo diſtent. </s>
            <s xml:space="preserve">Et hoc pacto ſibi & </s>
            <s xml:space="preserve">Geometræ
              <lb/>
            ideam ſui puncti indiviſibilis, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſi, facile efformare poſ-
              <lb/>
            ſunt, quam quidem etiam efformant ſibi ita, ut prima Eucli-
              <lb/>
            dis definitio jam inde incipiat: </s>
            <s xml:space="preserve">punctum eſt, cujus nulla pars
              <lb/>
            eſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſt hujuſmodi ideam acquiſitam illud unum intererit in-
              <lb/>
            ter geometricum punctum, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctum phyſicum materiæ,
              <lb/>
            quod hoc ſecundum habebit proprietates reales vis inertiæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            virium illarum activarum, quæ cogent duo puncta ad ſe in-
              <lb/>
            vicem accedere, vel a ſe invicem recedere, unde fiet, ut ubi
              <lb/>
            ſatis acceſſerint ad organa noſtrorum ſenſuum, poſſint in iis ex-
              <lb/>
            citare motus, qui propagati ad cerebrum, perceptiones ibi e-
              <lb/>
            liciant in anima, quo pacto ſenſibilia erunt, adeoque materia-
              <lb/>
            lia, & </s>
            <s xml:space="preserve">realia, non pure imaginaria.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">137. </s>
            <s xml:space="preserve">En igitur per reflexionem acquiſitam ideam puncto-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0113-03" xlink:href="note-0113-03a" xml:space="preserve">Punctorum
                <gap/>
              e-
                <lb/>
              xiſtentiam ali-
                <lb/>
              unde demon-
                <lb/>
              ſtrari : per i-
                <lb/>
              deam acquiſi-
                <lb/>
              tam ea tantum
                <lb/>
              concipi.</note>
            rum realium, materialium, indiviſibilium, inextenſorum, quam
              <lb/>
            inter ideas ab infantia acquiſitas per ſenſus incaſſum quærimus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Idea ejuſmodi non evincit eorum exiſtentiam. </s>
            <s xml:space="preserve">Ipſam quam
              <lb/>
            nobis exhibent poſitiva argumenta ſuperius facta , quod ni-
              <lb/>
            mirum, ne admittatur in colliſione corporum ſaltus, quem & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            inductio, & </s>
            <s xml:space="preserve">impofſibilitas binarum velocitatum diverſarum ha-
              <lb/>
            bendarum omnino ipſo momento, quo ſaltus fieret, exclu. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            dunt, oportet admittere in materia vires, quæ repulſivæ ſint
              <lb/>
            in minimis diſtantiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">iis in infinitum imminutis augean-
              <lb/>
            tur in infinitum; </s>
            <s xml:space="preserve">unde fit, ut duæ particulæ materiæ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>