113 gere.
opus ē ſic argumentari a. poña in certa ꝓpor
tione adequate vel inadequate velociꝰ continuo mo
uetur ꝙ̄ b. poña precedens / igitur a. poña tandeꝫ b.
poñam attinget (eſto / ꝑpetuo motus eius dura-
ret) Patet hoc correlarium ex ſe. ¶ Plura alia ar
gumenta contra pleraſ duorum precedentiuꝫ ca-
pitum concluſiones adducit calculator in ſecundo
capite de medio non reſiſtente: ſed ea omnia intelle
ctis his / que dicta ſunt facile diſſoluuntur. Poſſet
hic etiam plures induci concluſiones de velocitate
motus in medio vniformiter difformi vtrī ad gra
dum terminato et de diuerſarum poñarum motuuꝫ
comparatione in huiuſcemodi medio: ſed ex predi-
ctis a perpſicaciuſculo ingenio aliquali tamen la-
bore comprehendi valent Ideo ſuperſedeo et hec de
his dixiſſe ſufficiat.
tione adequate vel inadequate velociꝰ continuo mo
uetur ꝙ̄ b. poña precedens / igitur a. poña tandeꝫ b.
poñam attinget (eſto / ꝑpetuo motus eius dura-
ret) Patet hoc correlarium ex ſe. ¶ Plura alia ar
gumenta contra pleraſ duorum precedentiuꝫ ca-
pitum concluſiones adducit calculator in ſecundo
capite de medio non reſiſtente: ſed ea omnia intelle
ctis his / que dicta ſunt facile diſſoluuntur. Poſſet
hic etiam plures induci concluſiones de velocitate
motus in medio vniformiter difformi vtrī ad gra
dum terminato et de diuerſarum poñarum motuuꝫ
comparatione in huiuſcemodi medio: ſed ex predi-
ctis a perpſicaciuſculo ingenio aliquali tamen la-
bore comprehendi valent Ideo ſuperſedeo et hec de
his dixiſſe ſufficiat.
Capitulum tridecimum / in quo ponū
tur alique concluſiones velocitatē mo
tus penes cauſam declarãtes in medio
non reſiſtente in quo eſt progreſſio la-
titudinis reſiſtentie vniformiter diffor
mis: gradu intenſiori quieſcente.
tur alique concluſiones velocitatē mo
tus penes cauſam declarãtes in medio
non reſiſtente in quo eſt progreſſio la-
titudinis reſiſtentie vniformiter diffor
mis: gradu intenſiori quieſcente.
QUoniam iam ſupereſt ponere
aliquas concluſiones de velocitate et tar
ditate motus penes cauſam in medio nõ
reſiſtente in quo eſt progreſſio, generatio, ſiue extē
ſio latitudinis reſiſteutie partibiliter quo ad ſubie
ctum. Ideo pro hiis concluſionibus īducendis ma
thematico ordine aliquas ſuppoſitiones per mo-
dum terminorum declarationis duximus premit-
tendas.
aliquas concluſiones de velocitate et tar
ditate motus penes cauſam in medio nõ
reſiſtente in quo eſt progreſſio, generatio, ſiue extē
ſio latitudinis reſiſteutie partibiliter quo ad ſubie
ctum. Ideo pro hiis concluſionibus īducendis ma
thematico ordine aliquas ſuppoſitiones per mo-
dum terminorum declarationis duximus premit-
tendas.
Prima ſuppoſitio
Reſiſtentia in pro-
poſito accipitur pro quadam qualitate diſtincta a
ſuo ſubiecto cõnotando ipſam natam eſſe impedi-
re velocitatem motus: ne mobile ita cito pertranſe
at ſpacium in quo ipſa eſt: ſicut pertranſiret ſi ipſa
non eſſet: et loquor de reſiſtentia motus localis.
poſito accipitur pro quadam qualitate diſtincta a
ſuo ſubiecto cõnotando ipſam natam eſſe impedi-
re velocitatem motus: ne mobile ita cito pertranſe
at ſpacium in quo ipſa eſt: ſicut pertranſiret ſi ipſa
non eſſet: et loquor de reſiſtentia motus localis.
Secunda ſuppoſitio
Per medium nõ
reſiſtens in propoſito intelligendum eſt ſpacium ſe
paratum a tali qualitate id eſt carens reſiſtentia
inſtar vacui quod antiqui philoſophãtes ponebãt
cuius vacui philoſophus quarto de phiſico auditu
tractatu ſecundo capitibus ſecundo et tertio memi
nit. 11phūs .4.
phi.
cal. ḋ me:
nõ reſiſ. Quare non ī merito Calcu. in concluſionibꝰ de
medio non reſiſtente nonnū̄ tale ſpacium vacuuꝫ
appellat: ſepius vero medium non reſiſtens.
reſiſtens in propoſito intelligendum eſt ſpacium ſe
paratum a tali qualitate id eſt carens reſiſtentia
inſtar vacui quod antiqui philoſophãtes ponebãt
cuius vacui philoſophus quarto de phiſico auditu
tractatu ſecundo capitibus ſecundo et tertio memi
nit. 11phūs .4.
phi.
cal. ḋ me:
nõ reſiſ. Quare non ī merito Calcu. in concluſionibꝰ de
medio non reſiſtente nonnū̄ tale ſpacium vacuuꝫ
appellat: ſepius vero medium non reſiſtens.
Tertia ſuppoſitio.
Qualitas que par
tibiliter alicui ſubiecto acquiritur: tripliciter põt
acquiri: Uno modo partibiliter quo ad intenſionē
tantum. Alio modo partibiliter quo ad intenſionē
et extenſionem ſimul: Et tertio modo partibiliter
ſiue ſucceſſiue quo ad extenſionem tãtū ſiue quo ad
ſubiectum tantum (quod idem eſt in propoſito) pri
mi duo modi declarabuntur inferius in quarto tra
ctatu. Sed tertius modus nunc venit declarandus
Pro quo aduertendum eſt / tunc qualitas dicitur
acquiri: ſiue progredi: ſiue generari: (quod idem ē)
partibiliter quo ad ſubiectum tantum quando ip-
ſã continuo efficitur maior: et continuo magis extē
ditur per ſubiectum: et nullo pacto efficitur intēſior
et talis acquiſitio quo ad partes ſubiecti ſit per ac-
quiſitionem raritatis ipſi qualitati. Hoc autem fa
miliari exemplo poteſt ſic declarari. Nam capto
pedali albo per totum volo / pedali manente nec
rarefacto nec condenſato. et diuiſa hora preſenti ꝑ
partes proportionales proportione dupla maio-
ribus terminatis verſus inſtans initiatiuum in pri
ma parte proportionali illa albedo cõdenſetur ad
ſubduplum relinquendo primam partem ꝓportio
nalem pedalis ꝓportione dupla: et maneat preciſe
in reſiduis partibus ꝓportionalibus: et in ſecunda
parte temporis relinquat ſecundam partem ꝓpor
portionalem pedalis cõdenſando adhuc ad ſubdu
plum: Et in tertia iterum ad ſubduplum / et ſic conſe
quenter. Et maneat in fine hore illa albedo nõ quã-
ta in illo ſubiecto indiuiſibiliter in eo exiſtens: dein
de diuiſa hora futura per partes proportionales
ordine prepoſtero puta minoribus verſus initiati-
uum inſtans terminatis: incipiat illa albedo exten
di partibiliter per illud ſubiectum ita rarefiendo ſi
cut condēſabatur: ita in qualibet ꝓportio
nali ſequenti efficiatur ī duplo maior / ꝙ̄ fuit in par
te proportionali īmediate precedenti. Tunc in tali
caſu illa albedo dicitur in illa ſecunda hora gene-
rari partibiliter / quo ad ſubiectum tantuꝫ. Et de ta
li modo ꝓgreſſionis ſiue generationis latitudinis
reſiſtentie loquendum eſt in propoſito. Et hoc mo-
do intelligit Calcu. caſum prime concluſionis in ca
pitulo de medio non reſiſtente.
tibiliter alicui ſubiecto acquiritur: tripliciter põt
acquiri: Uno modo partibiliter quo ad intenſionē
tantum. Alio modo partibiliter quo ad intenſionē
et extenſionem ſimul: Et tertio modo partibiliter
ſiue ſucceſſiue quo ad extenſionem tãtū ſiue quo ad
ſubiectum tantum (quod idem eſt in propoſito) pri
mi duo modi declarabuntur inferius in quarto tra
ctatu. Sed tertius modus nunc venit declarandus
Pro quo aduertendum eſt / tunc qualitas dicitur
acquiri: ſiue progredi: ſiue generari: (quod idem ē)
partibiliter quo ad ſubiectum tantum quando ip-
ſã continuo efficitur maior: et continuo magis extē
ditur per ſubiectum: et nullo pacto efficitur intēſior
et talis acquiſitio quo ad partes ſubiecti ſit per ac-
quiſitionem raritatis ipſi qualitati. Hoc autem fa
miliari exemplo poteſt ſic declarari. Nam capto
pedali albo per totum volo / pedali manente nec
rarefacto nec condenſato. et diuiſa hora preſenti ꝑ
partes proportionales proportione dupla maio-
ribus terminatis verſus inſtans initiatiuum in pri
ma parte proportionali illa albedo cõdenſetur ad
ſubduplum relinquendo primam partem ꝓportio
nalem pedalis ꝓportione dupla: et maneat preciſe
in reſiduis partibus ꝓportionalibus: et in ſecunda
parte temporis relinquat ſecundam partem ꝓpor
portionalem pedalis cõdenſando adhuc ad ſubdu
plum: Et in tertia iterum ad ſubduplum / et ſic conſe
quenter. Et maneat in fine hore illa albedo nõ quã-
ta in illo ſubiecto indiuiſibiliter in eo exiſtens: dein
de diuiſa hora futura per partes proportionales
ordine prepoſtero puta minoribus verſus initiati-
uum inſtans terminatis: incipiat illa albedo exten
di partibiliter per illud ſubiectum ita rarefiendo ſi
cut condēſabatur: ita in qualibet ꝓportio
nali ſequenti efficiatur ī duplo maior / ꝙ̄ fuit in par
te proportionali īmediate precedenti. Tunc in tali
caſu illa albedo dicitur in illa ſecunda hora gene-
rari partibiliter / quo ad ſubiectum tantuꝫ. Et de ta
li modo ꝓgreſſionis ſiue generationis latitudinis
reſiſtentie loquendum eſt in propoſito. Et hoc mo-
do intelligit Calcu. caſum prime concluſionis in ca
pitulo de medio non reſiſtente.
Quarta ſuppoſitio
Latitudo reſiſten
tia vniformiter difformis tripliciter valet progre-
di ſiue extendi continuo manens vniformiter dif-
formis ſub eadem intenſione in medio non reſiſten
te. Uno modo quieſcente extremo remiſſiori ſiue nõ
gradu: ceteriſ punctis mouentibus. Secundo mo
do quieſcente extremo remiſſiori: ceteriſ punctis
mouentibus. Tertio modo neutro extremo totali-
ter quieſcente: ſed latitudine reſiſtentie a latere ī la
tus mouente: vel vna parte extremi mouente: et alte
ra quieſcente et ſic mille aliis modis poteſt imagina
ri talis reſiſtentie progreſſio. Sed duo primi modi
duntaxat preſenti conſiderationi deſeruiunt.
tia vniformiter difformis tripliciter valet progre-
di ſiue extendi continuo manens vniformiter dif-
formis ſub eadem intenſione in medio non reſiſten
te. Uno modo quieſcente extremo remiſſiori ſiue nõ
gradu: ceteriſ punctis mouentibus. Secundo mo
do quieſcente extremo remiſſiori: ceteriſ punctis
mouentibus. Tertio modo neutro extremo totali-
ter quieſcente: ſed latitudine reſiſtentie a latere ī la
tus mouente: vel vna parte extremi mouente: et alte
ra quieſcente et ſic mille aliis modis poteſt imagina
ri talis reſiſtentie progreſſio. Sed duo primi modi
duntaxat preſenti conſiderationi deſeruiunt.
Quinta ſuppoſitio
Latitudine reſiſtē
tie manente vniformiter difformi ſic mouente vt di
ctum eſt: neceſſe eſt puncta extremo quieſcenti ꝓpin
quior a tardius moueri. Patet / quia alias reſiſten-
tia non maneret vniformiter difformis / vt patet ex
diffinitione qualitatis vniformiter difformis.
tie manente vniformiter difformi ſic mouente vt di
ctum eſt: neceſſe eſt puncta extremo quieſcenti ꝓpin
quior a tardius moueri. Patet / quia alias reſiſten-
tia non maneret vniformiter difformis / vt patet ex
diffinitione qualitatis vniformiter difformis.
¶ His adde / cum dicimus potentiam moueri cum
huiuſcemodi reſiſtētia progrediente: intelligimus
ipſam per lineam breuiſſimam moueri ab extremo
in extremum.
huiuſcemodi reſiſtētia progrediente: intelligimus
ipſam per lineam breuiſſimam moueri ab extremo
in extremum.
His poſitis ſit prima concluſio
Dato
medio non reſiſtente a cuius vno extremo incipiat
progredi partibiliter latitudo reſiſtentie vniformi
ter difformis altero extremorum ſiue intenſiori ſi-
ue remiſſiori quieſcente / vt declaratum eſt in tertia
ſuppoſitione: ipſa latitudine cõtinuo manēte vni
formiter difformiter extenſa: omni gradu eius cõ
tinuo vniformiter mouente: ſi aliquod mobile ali-
quando cum tali reſiſtentia mouetur vniformiter
ipſum in eo tempore continuo eſt ad idem punctum
illius reſiſtentie dummodo mobile nõ varietur nec
reſiſtentia quo ad intenſionem aut remiſſionem.
medio non reſiſtente a cuius vno extremo incipiat
progredi partibiliter latitudo reſiſtentie vniformi
ter difformis altero extremorum ſiue intenſiori ſi-
ue remiſſiori quieſcente / vt declaratum eſt in tertia
ſuppoſitione: ipſa latitudine cõtinuo manēte vni
formiter difformiter extenſa: omni gradu eius cõ
tinuo vniformiter mouente: ſi aliquod mobile ali-
quando cum tali reſiſtentia mouetur vniformiter
ipſum in eo tempore continuo eſt ad idem punctum
illius reſiſtentie dummodo mobile nõ varietur nec
reſiſtentia quo ad intenſionem aut remiſſionem.