Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N15C22" level="3" n="1" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N1A8D1" level="4" n="12" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N1AE78">
                  <s xml:id="N1AF36" xml:space="preserve">
                    <pb chead="Primi tractatus" file="0113" n="113"/>
                  gere. </s>
                  <s xml:id="N1AF42" xml:space="preserve">opus ē ſic argumentari a. poña in certa ꝓpor­
                    <lb/>
                  tione adequate vel inadequate velociꝰ continuo mo­
                    <lb/>
                  uetur ꝙ̄ b. poña precedens / igitur a. poña tandeꝫ b.
                    <lb/>
                  poñam attinget (eſto /  ꝑpetuo motus eius dura-
                    <lb/>
                  ret) </s>
                  <s xml:id="N1AF4D" xml:space="preserve">Patet hoc correlarium ex ſe. </s>
                  <s xml:id="N1AF50" xml:space="preserve">¶ Plura alia ar­
                    <lb/>
                  gumenta contra pleraſ duorum precedentiuꝫ ca-
                    <lb/>
                  pitum concluſiones adducit calculator in ſecundo
                    <lb/>
                  capite de medio non reſiſtente: ſed ea omnia intelle­
                    <lb/>
                  ctis his / que dicta ſunt facile diſſoluuntur. </s>
                  <s xml:id="N1AF5B" xml:space="preserve">Poſſet
                    <lb/>
                  hic etiam plures induci concluſiones de velocitate
                    <lb/>
                  motus in medio vniformiter difformi vtrī ad gra­
                    <lb/>
                  dum terminato et de diuerſarum poñarum motuuꝫ
                    <lb/>
                  comparatione in huiuſcemodi medio: ſed ex predi-
                    <lb/>
                  ctis a perpſicaciuſculo ingenio aliquali tamen la-
                    <lb/>
                  bore comprehendi valent </s>
                  <s xml:id="N1AF6A" xml:space="preserve">Ideo ſuperſedeo et hec de
                    <lb/>
                  his dixiſſe ſufficiat.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1AF85">
                  <s xml:id="N1AF86" xml:space="preserve">¶De motu penes cauſam in medio vni-
                    <lb/>
                  formiter difformi non variato finis.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1AF8B">
                  <s xml:id="N1AF8C" xml:space="preserve">¶ Sequitur de motu penes cauſam
                    <lb/>
                  in medio non reſiſtente.</s>
                </p>
              </div>
              <div xml:id="N1AF91" level="4" n="13" type="chapter" type-free="capitulum">
                <head xml:id="N1AF96" xml:space="preserve">Capitulum tridecimum / in quo ponū­
                  <lb/>
                tur alique concluſiones velocitatē mo­
                  <lb/>
                tus penes cauſam declarãtes in medio
                  <lb/>
                non reſiſtente in quo eſt progreſſio la-
                  <lb/>
                titudinis reſiſtentie vniformiter diffor­
                  <lb/>
                mis: gradu intenſiori quieſcente.</head>
                <p xml:id="N1AFA3">
                  <s xml:id="N1AFA4" xml:space="preserve">QUoniam iam ſupereſt ponere
                    <lb/>
                  aliquas concluſiones de velocitate et tar­
                    <lb/>
                  ditate motus penes cauſam in medio nõ
                    <lb/>
                  reſiſtente in quo eſt progreſſio, generatio, ſiue extē­
                    <lb/>
                  ſio latitudinis reſiſteutie partibiliter quo ad ſubie­
                    <lb/>
                  ctum. </s>
                  <s xml:id="N1AFB1" xml:space="preserve">Ideo pro hiis concluſionibus īducendis ma­
                    <lb/>
                  thematico ordine aliquas ſuppoſitiones per mo-
                    <lb/>
                  dum terminorum declarationis duximus premit-
                    <lb/>
                  tendas.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1AFBA">
                  <s xml:id="N1AFBB" xml:space="preserve">Prima ſuppoſitio </s>
                  <s xml:id="N1AFBE" xml:space="preserve">Reſiſtentia in pro-
                    <lb/>
                  poſito accipitur pro quadam qualitate diſtincta a
                    <lb/>
                  ſuo ſubiecto cõnotando ipſam natam eſſe impedi-
                    <lb/>
                  re velocitatem motus: ne mobile ita cito pertranſe­
                    <lb/>
                  at ſpacium in quo ipſa eſt: ſicut pertranſiret ſi ipſa
                    <lb/>
                  non eſſet: et loquor de reſiſtentia motus localis.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1AFCB">
                  <s xml:id="N1AFCC" xml:space="preserve">Secunda ſuppoſitio </s>
                  <s xml:id="N1AFCF" xml:space="preserve">Per medium nõ
                    <lb/>
                  reſiſtens in propoſito intelligendum eſt ſpacium ſe­
                    <lb/>
                  paratum a tali qualitate id eſt carens reſiſtentia
                    <lb/>
                  inſtar vacui quod antiqui philoſophãtes ponebãt
                    <lb/>
                  cuius vacui philoſophus quarto de phiſico auditu
                    <lb/>
                  tractatu ſecundo capitibus ſecundo et tertio memi­
                    <lb/>
                  nit.
                    <note position="left" xlink:href="note-0113-01a" xlink:label="note-0113-01" xml:id="N1AFEE" xml:space="preserve">phūs .4.
                      <lb/>
                    phi.
                      <lb/>
                    cal. ḋ me:
                      <lb/>
                    nõ reſiſ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N1AFE3" xml:space="preserve">Quare non ī merito Calcu. in concluſionibꝰ de
                    <lb/>
                  medio non reſiſtente nonnū̄ tale ſpacium vacuuꝫ
                    <lb/>
                  appellat: ſepius vero medium non reſiſtens.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1AFFA">
                  <s xml:id="N1AFFB" xml:space="preserve">Tertia ſuppoſitio. </s>
                  <s xml:id="N1AFFE" xml:space="preserve">Qualitas que par­
                    <lb/>
                  tibiliter alicui ſubiecto acquiritur: tripliciter põt
                    <lb/>
                  acquiri: </s>
                  <s xml:id="N1B005" xml:space="preserve">Uno modo partibiliter quo ad intenſionē
                    <lb/>
                  tantum. </s>
                  <s xml:id="N1B00A" xml:space="preserve">Alio modo partibiliter quo ad intenſionē
                    <lb/>
                  et extenſionem ſimul: </s>
                  <s xml:id="N1B00F" xml:space="preserve">Et tertio modo partibiliter
                    <lb/>
                  ſiue ſucceſſiue quo ad extenſionem tãtū ſiue quo ad
                    <lb/>
                  ſubiectum tantum (quod idem eſt in propoſito) pri­
                    <lb/>
                  mi duo modi declarabuntur inferius in quarto tra­
                    <lb/>
                  ctatu. </s>
                  <s xml:id="N1B01A" xml:space="preserve">Sed tertius modus nunc venit declarandus
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1B01E" xml:space="preserve">Pro quo aduertendum eſt /  tunc qualitas dicitur
                    <lb/>
                  acquiri: ſiue progredi: ſiue generari: (quod idem ē)
                    <lb/>
                  partibiliter quo ad ſubiectum tantum quando ip-
                    <lb/>
                  ſã continuo efficitur maior: et continuo magis extē­
                    <lb/>
                  ditur per ſubiectum: et nullo pacto efficitur intēſior
                    <lb/>
                  et talis acquiſitio quo ad partes ſubiecti ſit per ac-
                    <cb chead="Capitulum tridecimum"/>
                  quiſitionem raritatis ipſi qualitati. </s>
                  <s xml:id="N1B02E" xml:space="preserve">Hoc autem fa­
                    <lb/>
                  miliari exemplo poteſt ſic declarari. </s>
                  <s xml:id="N1B033" xml:space="preserve">Nam capto
                    <lb/>
                  pedali albo per totum volo /  pedali manente nec
                    <lb/>
                  rarefacto nec condenſato. </s>
                  <s xml:id="N1B03A" xml:space="preserve">et diuiſa hora preſenti ꝑ
                    <lb/>
                  partes proportionales proportione dupla maio-
                    <lb/>
                  ribus terminatis verſus inſtans initiatiuum in pri­
                    <lb/>
                  ma parte proportionali illa albedo cõdenſetur ad
                    <lb/>
                  ſubduplum relinquendo primam partem ꝓportio­
                    <lb/>
                  nalem pedalis ꝓportione dupla: et maneat preciſe
                    <lb/>
                  in reſiduis partibus ꝓportionalibus: et in ſecunda
                    <lb/>
                  parte temporis relinquat ſecundam partem ꝓpor­
                    <lb/>
                  portionalem pedalis cõdenſando adhuc ad ſubdu­
                    <lb/>
                  plum: </s>
                  <s xml:id="N1B04F" xml:space="preserve">Et in tertia iterum ad ſubduplum / et ſic conſe­
                    <lb/>
                  quenter. </s>
                  <s xml:id="N1B054" xml:space="preserve">Et maneat in fine hore illa albedo nõ quã-
                    <lb/>
                  ta in illo ſubiecto indiuiſibiliter in eo exiſtens: dein­
                    <lb/>
                  de diuiſa hora futura per partes proportionales
                    <lb/>
                  ordine prepoſtero puta minoribus verſus initiati-
                    <lb/>
                  uum inſtans terminatis: incipiat illa albedo exten­
                    <lb/>
                  di partibiliter per illud ſubiectum ita rarefiendo ſi­
                    <lb/>
                  cut condēſabatur: ita  in qualibet ꝓportio­
                    <lb/>
                  nali ſequenti efficiatur ī duplo maior / ꝙ̄ fuit in par­
                    <lb/>
                  te proportionali īmediate precedenti. </s>
                  <s xml:id="N1B067" xml:space="preserve">Tunc in tali
                    <lb/>
                  caſu illa albedo dicitur in illa ſecunda hora gene-
                    <lb/>
                  rari partibiliter / quo ad ſubiectum tantuꝫ. </s>
                  <s xml:id="N1B06E" xml:space="preserve">Et de ta­
                    <lb/>
                  li modo ꝓgreſſionis ſiue generationis latitudinis
                    <lb/>
                  reſiſtentie loquendum eſt in propoſito. </s>
                  <s xml:id="N1B075" xml:space="preserve">Et hoc mo-
                    <lb/>
                  do intelligit Calcu. caſum prime concluſionis in ca­
                    <lb/>
                  pitulo de medio non reſiſtente.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1B07C">
                  <s xml:id="N1B07D" xml:space="preserve">Quarta ſuppoſitio </s>
                  <s xml:id="N1B080" xml:space="preserve">Latitudo reſiſten­
                    <lb/>
                  tia vniformiter difformis tripliciter valet progre-
                    <lb/>
                  di ſiue extendi continuo manens vniformiter dif-
                    <lb/>
                  formis ſub eadem intenſione in medio non reſiſten­
                    <lb/>
                  te. </s>
                  <s xml:id="N1B08B" xml:space="preserve">Uno modo quieſcente extremo remiſſiori ſiue nõ
                    <lb/>
                  gradu: ceteriſ punctis mouentibus. </s>
                  <s xml:id="N1B090" xml:space="preserve">Secundo mo­
                    <lb/>
                  do quieſcente extremo remiſſiori: ceteriſ punctis
                    <lb/>
                  mouentibus. </s>
                  <s xml:id="N1B097" xml:space="preserve">Tertio modo neutro extremo totali-
                    <lb/>
                  ter quieſcente: ſed latitudine reſiſtentie a latere ī la­
                    <lb/>
                  tus mouente: vel vna parte extremi mouente: et alte­
                    <lb/>
                  ra quieſcente et ſic mille aliis modis poteſt imagina­
                    <lb/>
                  ri talis reſiſtentie progreſſio. </s>
                  <s xml:id="N1B0A2" xml:space="preserve">Sed duo primi modi
                    <lb/>
                  duntaxat preſenti conſiderationi deſeruiunt.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1B0A7">
                  <s xml:id="N1B0A8" xml:space="preserve">Quinta ſuppoſitio </s>
                  <s xml:id="N1B0AB" xml:space="preserve">Latitudine reſiſtē­
                    <lb/>
                  tie manente vniformiter difformi ſic mouente vt di­
                    <lb/>
                  ctum eſt: neceſſe eſt puncta extremo quieſcenti ꝓpin­
                    <lb/>
                  quior a tardius moueri. </s>
                  <s xml:id="N1B0B4" xml:space="preserve">Patet / quia alias reſiſten-
                    <lb/>
                  tia non maneret vniformiter difformis / vt patet ex
                    <lb/>
                  diffinitione qualitatis vniformiter difformis.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1B0BB">
                  <s xml:id="N1B0BC" xml:space="preserve">¶ His adde /  cum dicimus potentiam moueri cum
                    <lb/>
                  huiuſcemodi reſiſtētia progrediente: intelligimus
                    <lb/>
                  ipſam per lineam breuiſſimam moueri ab extremo
                    <lb/>
                  in extremum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1B0C5">
                  <s xml:id="N1B0C6" xml:space="preserve">His poſitis ſit prima concluſio </s>
                  <s xml:id="N1B0C9" xml:space="preserve">Dato
                    <lb/>
                  medio non reſiſtente a cuius vno extremo incipiat
                    <lb/>
                  progredi partibiliter latitudo reſiſtentie vniformi­
                    <lb/>
                  ter difformis altero extremorum ſiue intenſiori ſi-
                    <lb/>
                  ue remiſſiori quieſcente / vt declaratum eſt in tertia
                    <lb/>
                  ſuppoſitione: ipſa latitudine cõtinuo manēte vni­
                    <lb/>
                  formiter difformiter extenſa: omni gradu eius cõ­
                    <lb/>
                  tinuo vniformiter mouente: ſi aliquod mobile ali-
                    <lb/>
                  quando cum tali reſiſtentia mouetur vniformiter
                    <lb/>
                  ipſum in eo tempore continuo eſt ad idem punctum
                    <lb/>
                  illius reſiſtentie dummodo mobile nõ varietur nec
                    <lb/>
                  reſiſtentia quo ad intenſionem aut remiſſionem.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1B0E2">
                  <s xml:id="N1B0E3" xml:space="preserve">Probatur hec concluſio / quoniaꝫ ſi tale mobile ali­
                    <lb/>
                  quando mouetur vniformiter cum tali reſiſtētia / ſe­
                    <lb/>
                  quitur /  in illo tempore continuo mouetur ab ea-
                    <lb/>
                  dem proportione ſed nullam eandem proportionē </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>