Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
[Figure 61]
[Figure 62]
[Figure 63]
[Figure 64]
[Figure 65]
[Figure 66]
[Figure 67]
[Figure 68]
[Figure 69]
[Figure 70]
[Figure 71]
[Figure 72]
[Figure 73]
[Figure 74]
[Figure 75]
[Figure 76]
[Figure 77]
[Figure 78]
[Figure 79]
[Figure 80]
[Figure 81]
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[Figure 87]
[Figure 88]
[Figure 89]
[Figure 90]
< >
page |< < (76) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div197" type="section" level="1" n="64">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3900" xml:space="preserve">
              <pb o="76" file="112" n="113" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            canales illi ſint infixi corpori cæleſti, neceſſario efficeretur, ut planeta qui-
              <lb/>
            cunque in eadẽ ſemper parte cęli maxime à terra diſtaret, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3901" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3902" xml:space="preserve">quod eſt falſisſi-
              <lb/>
            mũ; </s>
            <s xml:id="echoid-s3903" xml:space="preserve">Luna ſiquidẽ in omnibus punctis Zodiaci aliquãdo uiſa fuit remotiſſima @
              <lb/>
            terra, item que propinquiſſima. </s>
            <s xml:id="echoid-s3904" xml:space="preserve">Omitto apparentias de uariatione latitudinum
              <lb/>
            omnium planetarum, uno Sole excepto, nec non de retrogradatione, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3905" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3906" xml:space="preserve">quas
              <lb/>
            nullo pacto prædicta opinio tueri poteſt, ut dilucidius explicari ſolet in pla-
              <lb/>
            netarum Theoricis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3907" xml:space="preserve">Conſtat igitur ſtellas non per ſeſe moueri, ſed ad motum
              <lb/>
            cęlorum, in quibus ſunt infixę: </s>
            <s xml:id="echoid-s3908" xml:space="preserve">Ita enim cęli habere poſſunt plures motus, vnũ
              <lb/>
            quidem proprium, alios uero extrinſecos, nempe ad uehiculum aliorum, ut
              <lb/>
            ſupra declaratum fuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3909" xml:space="preserve">Vnde mirum non eſt, quòd tanta multitudo mor
              <unsure/>
            uum in
              <lb/>
            ſtellis cernatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s3910" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3911" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ptolemaevs</emph>
            Dict. </s>
            <s xml:id="echoid-s3912" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3913" xml:space="preserve">adducit opinionem quorundam, qui dicebant
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-112-01" xlink:href="note-112-01a" xml:space="preserve">Sententia
                <lb/>
              antiquo-
                <lb/>
              rũ, qui ſtel-
                <lb/>
              las motu re
                <lb/>
              cto, non au-
                <lb/>
              tem circula
                <lb/>
              ti dicebant
                <lb/>
              moueri:
                <lb/>
              eiuſque cõ-
                <lb/>
              futatio.</note>
            ſtellas moueri quidem ad motum cęli ab oriente in occidentem, ſed motu re-
              <lb/>
            cto in infinitum, non autem motu circulari. </s>
            <s xml:id="echoid-s3914" xml:space="preserve">Quæ quidem ſententia ridicula
              <lb/>
            prorſus exiſtit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3915" xml:space="preserve">propterea ab Aſtronomis reijcienda. </s>
            <s xml:id="echoid-s3916" xml:space="preserve">Primum, quia hac ratio-
              <lb/>
            ne una, eademque ſtella non apparet nobis in eadem propinquitate, ſed pro-
              <lb/>
            pius ad nos accederet in meridie, quàm in ortu, ſiue occaſu, quod falſum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3917" xml:space="preserve">De
              <lb/>
            inde, quia uidemus quotidie eaſdem ſtellas numero, poſtquam aliquandiu de-
              <lb/>
            lituere ſub terra, redire ad orientem: </s>
            <s xml:id="echoid-s3918" xml:space="preserve">Quod fieri nequaquam poſſet, ſi motu
              <lb/>
            recto veherentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3919" xml:space="preserve">Itaque ex his omnibus perſpicuum cuilibet eſſe poteſt, cęlos
              <lb/>
            ipſos moueri unà cum ſtellis ſibi infixis ab ortu in occaſum motu circulari;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3920" xml:space="preserve">idemq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3921" xml:space="preserve">dicendũ eſt de motu ab occaſu in ortum, quẽ inferiores ſphęrę habẽt.</s>
            <s xml:id="echoid-s3922" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div202" type="section" level="1" n="65">
          <head xml:id="echoid-head69" xml:space="preserve">COELVM ESSE FIGVRÆ SPHÆRICÆ.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3923" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            autem cœlum ſit rotundum, triplex eſt ratio. </s>
            <s xml:id="echoid-s3924" xml:space="preserve">Similitudo,
              <lb/>
            commoditas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3925" xml:space="preserve">neceſſitas. </s>
            <s xml:id="echoid-s3926" xml:space="preserve">Similitudo, quoniam mundus ſenſibilis factus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-112-02" xlink:href="note-112-02a" xml:space="preserve">Cælum eſ-
                <lb/>
              ſe rotun-
                <lb/>
              dum, pro-
                <lb/>
              pter ſimili-
                <lb/>
              tudinẽ mũ-
                <lb/>
              di archety-
                <lb/>
              pi.</note>
            eſt ad ſimilitudinem mundi archetypi, in quo nec eſt principium, nec fi-
              <lb/>
            nis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3927" xml:space="preserve">Vnde ad huius ſimilitudinem factus mundus ſenſibilis habet formam
              <lb/>
            rotundam, in qua non eſt aſſignare principium, neque finem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3928" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div204" type="section" level="1" n="66">
          <head xml:id="echoid-head70" xml:space="preserve">COMMENT ARIVS,</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3929" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Probat</emph>
            hoc loco auctor ſecundam concluſionem, nimirum cœlum eſſe
              <lb/>
            rotundum, tribus medijs, quorum primum deſumitur à ſimilitudine, ſecũdum
              <lb/>
            à commoditate, tertium à neceſſitate. </s>
            <s xml:id="echoid-s3930" xml:space="preserve">A ſimilitudine quidem ſic argumẽtatur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3931" xml:space="preserve">tatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3932" xml:space="preserve">Mundus hic ſenſibilis fabricatus eſt ad ſimilitudinem mundi archetypi,
              <lb/>
            id eſt, Dei Opt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3933" xml:space="preserve">Max. </s>
            <s xml:id="echoid-s3934" xml:space="preserve">in quo nec eſt princi pium nec finem aſſignare, cum ſit in-
              <lb/>
            finitus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3935" xml:space="preserve">Debet igitur eſſe rotundus, ut nõ poſſit aſſignari in eo principiũ neque
              <lb/>
            finis: </s>
            <s xml:id="echoid-s3936" xml:space="preserve">Sic enim ſimilis erit quodammodo mundo illi archetypo, cum ſola figu-
              <lb/>
            ra rotunda inter omnes alias habeat quodammodo infinitatem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3937" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3938" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Caetervm</emph>
            hæc ratio nihil prorſus uidetur concludere. </s>
            <s xml:id="echoid-s3939" xml:space="preserve">Eodem enim
              <lb/>
            pacto probaretur, hominem debuiſſe creari rotundum, ad ſimilitudinẽ mundi
              <lb/>
            archetypi: </s>
            <s xml:id="echoid-s3940" xml:space="preserve">Idem dices de cęteris creaturis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3941" xml:space="preserve">Veruntamen dicendnm eſt cum B.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3942" xml:space="preserve">Aug. </s>
            <s xml:id="echoid-s3943" xml:space="preserve">Deum creaturas condidiſſe ad ſuæ bonitatis, perfectionisq́ue manifeſta-
              <lb/>
            tionem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3944" xml:space="preserve">Cum igitnr una ſola creatura imperfectiſſime Dei perfectionem nobi
              <unsure/>
            s
              <lb/>
            oſtendat, potius uniuerſum mundum, in quo omnes creaturæ continentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3945" xml:space="preserve">
              <lb/>
            qui efficacius, exactiuſque perfectionem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3946" xml:space="preserve">bonitatem Dei manifeſtat, ac decla
              <lb/>
            rat, rotundum effecit Deus, quàm ſingulas creaturas; </s>
            <s xml:id="echoid-s3947" xml:space="preserve">quamuis & </s>
            <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">ſingulæ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>