Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(76)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div197
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
64
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3900
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
76
"
file
="
112
"
n
="
113
"
rhead
="
Comment. in I. Cap. Sphæræ
"/>
canales illi ſint infixi corpori cæleſti, neceſſario efficeretur, ut planeta qui-
<
lb
/>
cunque in eadẽ ſemper parte cęli maxime à terra diſtaret, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3901
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3902
"
xml:space
="
preserve
">quod eſt falſisſi-
<
lb
/>
mũ; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3903
"
xml:space
="
preserve
">Luna ſiquidẽ in omnibus punctis Zodiaci aliquãdo uiſa fuit remotiſſima @
<
lb
/>
terra, item que propinquiſſima. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3904
"
xml:space
="
preserve
">Omitto apparentias de uariatione latitudinum
<
lb
/>
omnium planetarum, uno Sole excepto, nec non de retrogradatione, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3905
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3906
"
xml:space
="
preserve
">quas
<
lb
/>
nullo pacto prædicta opinio tueri poteſt, ut dilucidius explicari ſolet in pla-
<
lb
/>
netarum Theoricis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3907
"
xml:space
="
preserve
">Conſtat igitur ſtellas non per ſeſe moueri, ſed ad motum
<
lb
/>
cęlorum, in quibus ſunt infixę: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3908
"
xml:space
="
preserve
">Ita enim cęli habere poſſunt plures motus, vnũ
<
lb
/>
quidem proprium, alios uero extrinſecos, nempe ad uehiculum aliorum, ut
<
lb
/>
ſupra declaratum fuit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3909
"
xml:space
="
preserve
">Vnde mirum non eſt, quòd tanta multitudo mor
<
unsure
/>
uum in
<
lb
/>
ſtellis cernatur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3910
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3911
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Ptolemaevs</
emph
>
Dict. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3912
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3913
"
xml:space
="
preserve
">adducit opinionem quorundam, qui dicebant
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-112-01
"
xlink:href
="
note-112-01a
"
xml:space
="
preserve
">Sententia
<
lb
/>
antiquo-
<
lb
/>
rũ, qui ſtel-
<
lb
/>
las motu re
<
lb
/>
cto, non au-
<
lb
/>
tem circula
<
lb
/>
ti dicebant
<
lb
/>
moueri:
<
lb
/>
eiuſque cõ-
<
lb
/>
futatio.</
note
>
ſtellas moueri quidem ad motum cęli ab oriente in occidentem, ſed motu re-
<
lb
/>
cto in infinitum, non autem motu circulari. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3914
"
xml:space
="
preserve
">Quæ quidem ſententia ridicula
<
lb
/>
prorſus exiſtit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3915
"
xml:space
="
preserve
">propterea ab Aſtronomis reijcienda. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3916
"
xml:space
="
preserve
">Primum, quia hac ratio-
<
lb
/>
ne una, eademque ſtella non apparet nobis in eadem propinquitate, ſed pro-
<
lb
/>
pius ad nos accederet in meridie, quàm in ortu, ſiue occaſu, quod falſum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3917
"
xml:space
="
preserve
">De
<
lb
/>
inde, quia uidemus quotidie eaſdem ſtellas numero, poſtquam aliquandiu de-
<
lb
/>
lituere ſub terra, redire ad orientem: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3918
"
xml:space
="
preserve
">Quod fieri nequaquam poſſet, ſi motu
<
lb
/>
recto veherentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3919
"
xml:space
="
preserve
">Itaque ex his omnibus perſpicuum cuilibet eſſe poteſt, cęlos
<
lb
/>
ipſos moueri unà cum ſtellis ſibi infixis ab ortu in occaſum motu circulari;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3920
"
xml:space
="
preserve
">idemq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3921
"
xml:space
="
preserve
">dicendũ eſt de motu ab occaſu in ortum, quẽ inferiores ſphęrę habẽt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3922
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div202
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
65
">
<
head
xml:id
="
echoid-head69
"
xml:space
="
preserve
">COELVM ESSE FIGVRÆ SPHÆRICÆ.</
head
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s3923
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvod</
emph
>
autem cœlum ſit rotundum, triplex eſt ratio. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3924
"
xml:space
="
preserve
">Similitudo,
<
lb
/>
commoditas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3925
"
xml:space
="
preserve
">neceſſitas. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3926
"
xml:space
="
preserve
">Similitudo, quoniam mundus ſenſibilis factus
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-112-02
"
xlink:href
="
note-112-02a
"
xml:space
="
preserve
">Cælum eſ-
<
lb
/>
ſe rotun-
<
lb
/>
dum, pro-
<
lb
/>
pter ſimili-
<
lb
/>
tudinẽ mũ-
<
lb
/>
di archety-
<
lb
/>
pi.</
note
>
eſt ad ſimilitudinem mundi archetypi, in quo nec eſt principium, nec fi-
<
lb
/>
nis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3927
"
xml:space
="
preserve
">Vnde ad huius ſimilitudinem factus mundus ſenſibilis habet formam
<
lb
/>
rotundam, in qua non eſt aſſignare principium, neque finem.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3928
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div204
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
66
">
<
head
xml:id
="
echoid-head70
"
xml:space
="
preserve
">COMMENT ARIVS,</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3929
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Probat</
emph
>
hoc loco auctor ſecundam concluſionem, nimirum cœlum eſſe
<
lb
/>
rotundum, tribus medijs, quorum primum deſumitur à ſimilitudine, ſecũdum
<
lb
/>
à commoditate, tertium à neceſſitate. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3930
"
xml:space
="
preserve
">A ſimilitudine quidem ſic argumẽtatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3931
"
xml:space
="
preserve
">tatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3932
"
xml:space
="
preserve
">Mundus hic ſenſibilis fabricatus eſt ad ſimilitudinem mundi archetypi,
<
lb
/>
id eſt, Dei Opt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3933
"
xml:space
="
preserve
">Max. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3934
"
xml:space
="
preserve
">in quo nec eſt princi pium nec finem aſſignare, cum ſit in-
<
lb
/>
finitus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3935
"
xml:space
="
preserve
">Debet igitur eſſe rotundus, ut nõ poſſit aſſignari in eo principiũ neque
<
lb
/>
finis: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3936
"
xml:space
="
preserve
">Sic enim ſimilis erit quodammodo mundo illi archetypo, cum ſola figu-
<
lb
/>
ra rotunda inter omnes alias habeat quodammodo infinitatem.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3937
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3938
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Caetervm</
emph
>
hæc ratio nihil prorſus uidetur concludere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3939
"
xml:space
="
preserve
">Eodem enim
<
lb
/>
pacto probaretur, hominem debuiſſe creari rotundum, ad ſimilitudinẽ mundi
<
lb
/>
archetypi: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3940
"
xml:space
="
preserve
">Idem dices de cęteris creaturis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3941
"
xml:space
="
preserve
">Veruntamen dicendnm eſt cum B.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3942
"
xml:space
="
preserve
">Aug. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3943
"
xml:space
="
preserve
">Deum creaturas condidiſſe ad ſuæ bonitatis, perfectionisq́ue manifeſta-
<
lb
/>
tionem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3944
"
xml:space
="
preserve
">Cum igitnr una ſola creatura imperfectiſſime Dei perfectionem nobi
<
unsure
/>
s
<
lb
/>
oſtendat, potius uniuerſum mundum, in quo omnes creaturæ continentur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3945
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
qui efficacius, exactiuſque perfectionem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3946
"
xml:space
="
preserve
">bonitatem Dei manifeſtat, ac decla
<
lb
/>
rat, rotundum effecit Deus, quàm ſingulas creaturas; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3947
"
xml:space
="
preserve
">quamuis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s3948
"
xml:space
="
preserve
">ſingulæ </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>