Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
91 54
92 55
93 56
94 57
95 58
96 59
97 60
98 61
99 62
100 63
101 64
102 65
103 66
104 67
105 68
106 69
107 70
108 71
109 72
110 73
111 74
112 75
113 76
114 77
115 78
116 79
117 80
118 81
119 82
120 83
< >
page |< < (77) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div204" type="section" level="1" n="66">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">
              <pb o="77" file="113" n="114" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            turæ rotundam figuram, quo ad eius fieri poteſt, vbique imitãtur, ut in truncis
              <lb/>
            arborum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3949" xml:space="preserve">in ramis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3950" xml:space="preserve">in extremitatibus membrorum animalium, atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3951" xml:space="preserve">in fru-
              <lb/>
            ctibus apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3952" xml:space="preserve">Omnia enim hæc rotunda quodammodo ſunt, non tamen om-
              <lb/>
            nino, ut eſſet maior pulchritudo & </s>
            <s xml:id="echoid-s3953" xml:space="preserve">ſplendor in tanta creaturarum varietate. </s>
            <s xml:id="echoid-s3954" xml:space="preserve">Ex
              <lb/>
            hac igitur reſponſione perſpicuum eſt, auctorem noſtrum præcipue probare,
              <lb/>
            mundum ſeu cælum eſſe rotundum, quantum ad ſuperficiem conuexam, quod
              <lb/>
            quidem ſufficit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3955" xml:space="preserve">Ex conuexitate enim figuras corporum iudicare conſueuimus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3956" xml:space="preserve">Nos tamen paulopoſt confirmabimus, omnes cœlos rotundos eſſe, tam ſecun-
              <lb/>
            dum concauum, quam ſecundum conuexum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3957" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Cælum eſſe
            <lb/>
          rotundum
            <lb/>
          propter cõ-
            <lb/>
          moditatẽ.</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3958" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Commoditas</emph>
            , quia omnium corporum iſoperimetrorum ſphæ-
              <lb/>
            ra maximum eſt omnium etiam formarum rotunda capaciſſima eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3959" xml:space="preserve">Quo-
              <lb/>
            niam igitur maximum & </s>
            <s xml:id="echoid-s3960" xml:space="preserve">rotundum, ideo capaciſſimum; </s>
            <s xml:id="echoid-s3961" xml:space="preserve">Vnde cum mun
              <lb/>
            dus omnia contineat, talis forma fuit illi utilis & </s>
            <s xml:id="echoid-s3962" xml:space="preserve">commoda.</s>
            <s xml:id="echoid-s3963" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div205" type="section" level="1" n="67">
          <head xml:id="echoid-head71" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3964" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ratio</emph>
            a commoditate deſ umpta talis fere eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3965" xml:space="preserve">Mundus hic omnia intra ſe
              <lb/>
            continet: </s>
            <s xml:id="echoid-s3966" xml:space="preserve">Debuit igitur illi concedi figura maxime ad hoc utilis & </s>
            <s xml:id="echoid-s3967" xml:space="preserve">commoda,
              <lb/>
            quę uidelicet eſſet oĩum capaciſſima: </s>
            <s xml:id="echoid-s3968" xml:space="preserve">Natura etenim peccatum euitans commo
              <lb/>
            ditatem ꝗ̃ maxime affectat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3969" xml:space="preserve">Atqui ſphæra inter oẽs figuras corporeas iſoperime
              <lb/>
            tras maxima eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3970" xml:space="preserve">capaciſſima. </s>
            <s xml:id="echoid-s3971" xml:space="preserve">Igitur @alis ei figura iure a natura conceſſa fuit.</s>
            <s xml:id="echoid-s3972" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3973" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s3974" xml:space="preserve">hæcratio ſimpliciter nihil uidetur concludere. </s>
            <s xml:id="echoid-s3975" xml:space="preserve">Diceret enim
              <lb/>
            aliquis, quamuis inter iſoperimetra corpora ſphæra ſit maxime capax, ut uult
              <lb/>
            ratio, potuiſſe tamen Deum facere mundum alterius figuræ ampliorem, quam
              <lb/>
            nunc eſt, ut æque bene omnia intra ſe contineret, atque nunc continet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3976" xml:space="preserve">Cæte-
              <lb/>
            rum cum Deus & </s>
            <s xml:id="echoid-s3977" xml:space="preserve">natura nihil fruſtra efficiant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3978" xml:space="preserve">ſemper id, quod melius eſt, p
              <lb/>
            ducant, conſentaneum rationi eſſe uidetur, mundum conditum fuiſſe rotundũ
              <lb/>
            a Deo, quandoquidem rotunda figura capaciſſima, atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3979" xml:space="preserve">nobiliſſima exiſtit, præ
              <lb/>
            ſertim cum exceſſus ille alterius figuræ amplioris ſuperfluus uideatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3980" xml:space="preserve">ſine
              <lb/>
            ulla prorſus ratione, ſeu neceſſitate conſtitutus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3981" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3982" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Possvmvs</emph>
            quoque aliam rationem ſubiungere a commoditate. </s>
            <s xml:id="echoid-s3983" xml:space="preserve">Cum
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-113-02" xlink:href="note-113-02a" xml:space="preserve">Alia ratio
                <lb/>
              a commodi
                <lb/>
              tate ꝓbans
                <lb/>
              cælum eſſe
                <lb/>
              rotundum.</note>
            enim Natura ſemper id, quod melius eſt, conetur efficere, iure optimo cœleſti
              <lb/>
            corpori, quod eſt omnium nobiliſſimum, figuram nobiliſſimam conceſſiſſe ui-
              <lb/>
            detur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3984" xml:space="preserve">qualis eſt rotunda, ſiue ſphærica, multas ob cauſas. </s>
            <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve">Nam quemadmodum
              <lb/>
            inter planas figuras Circulus, ita inter ſolidas Sphæra principatum obtinet-
              <lb/>
            Sicut enim Circulus ſua ſimplicitate, partium ſimilitudine, æqualitate, identi-
              <lb/>
            tate loci, fortitudine, atque capacitate, cæteris omnibus planis figuris præcel-
              <lb/>
            lit, ita quoque de ſphæra dicendum eſt, ſi cum alijs figuris ſolidis comparetur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">Primo namque circulum unica linea, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">ſphæram unica ſuperficies concludit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-113-03" xlink:href="note-113-03a" xml:space="preserve">Dignitates
                <lb/>
              variæ circu-
                <lb/>
              li, & ſphæ-
                <lb/>
              ræ.</note>
            Secundo, ſicut in circulo ſunt arcus ſimiliter curui, ſic in Sphæra ſunt portio-
              <lb/>
            nes ſimiliter conuexæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">Tertio, ut in circulo medium eſt ab extremis æquali-
              <lb/>
            ter remotum, unde & </s>
            <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve">ipſius longitudinem, latitudinemq́ue ęquales diametri
              <lb/>
            quoquo uerſus metiuntur, ita quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">res ſeſe habet in corpore ſphærico, cuius
              <lb/>
            longitudinem, latitudinem, profunditatemq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve">tres diametri æquales uerſus om
              <lb/>
            nem partem metiunt̃. </s>
            <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve">Quarto, quemadmodum in circulo, ita & </s>
            <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve">in ſphæra neq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve">initium, neq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">finem adinuenire poſſumus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">Quinto, quemadmodum circulus, ſic
              <lb/>
            ẽt ſphæra circa centrum reuoluta eundem ſemper occupat locũ: </s>
            <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve">Vndetam </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>