Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (63) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="63" file="0115" n="115" rhead="PARS PRIMA."/>
            iis ſupponitur, ipſa compenetratio excluditur, adeoque habetur
              <lb/>
            contradictio, & </s>
            <s xml:space="preserve">abſurdum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">140. </s>
            <s xml:space="preserve">Sunt alii, quibus videri poterit, contra hæc ipſa pun-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0115-01" xlink:href="note-0115-01a" xml:space="preserve">Inductionem
                <lb/>
              a fenſibilibus
                <lb/>
              compoſitis, &
                <lb/>
              extenſis haud
                <lb/>
              valere contra
                <lb/>
              puncta ſimpli-
                <lb/>
              cia, & inexten-
                <lb/>
              ſa.</note>
            cta indiviſibilia, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſa adhiberi poſſe inductionis princi-
              <lb/>
            pium, a quo continuitatis legem, & </s>
            <s xml:space="preserve">alias proprietates deriva-
              <lb/>
            vimus ſupra, quæ nos ad hæc indiviſibilia, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſa puncta
              <lb/>
            deduxerunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Videmus enim in materia omni, quæ ſe uſpiam
              <lb/>
            noſtris objiciat ſenſibus, extenſionem, diviſibilitatem, partes;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">quamobrem hanc ipſam proprietatem debemus transſerre ad e-
              <lb/>
            lementa etiam per inductionis principium. </s>
            <s xml:space="preserve">Ita ii: </s>
            <s xml:space="preserve">at hanc
              <lb/>
            difficultatem jam ſuperius præoccupavimus, ubi egimus de in-
              <lb/>
            ductionis principio. </s>
            <s xml:space="preserve">Pendet ea proprietas a ratione ſenſibilis, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            aggregati, cum nimirum ſub ſenſus noſtros ne compoſita qui-
              <lb/>
            dem, quorum moles nimis exigua ſit, cadere poſſint. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc di-
              <lb/>
            viſibilitatis, & </s>
            <s xml:space="preserve">extenſionis proprietas ejuſmodi eſt; </s>
            <s xml:space="preserve">ut ejus defe-
              <lb/>
            ctus, ſi habeatur alicubi is caſus, ex ipſa earum natura, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſenſuum noſtrorum conſtitutione non poſſit cadere ſub ſenſus
              <lb/>
            ipſos, atque idcirco ad ejuſmodi proprietates argumentum de-
              <lb/>
            ſumptum ab inductione nequaquam pertingit, ut nec ad ſenſi-
              <lb/>
            bilitatem extenditur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">141. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed etiam ſi extenderetur, eſſet adhuc noſtræ Theoriæ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0115-02" xlink:href="note-0115-02a" xml:space="preserve">Per ipſam
                <lb/>
              etiam excluſio-
                <lb/>
              nem inextenſi
                <lb/>
              vi ind uctionis
                <lb/>
              habitam ipſum
                <lb/>
              extenſum ex-
                <lb/>
              cludi.</note>
            cauſa multo melior in eo, quod circa extenſionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">compo-
              <lb/>
            ſitionem partium negativa ſit. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam eo ipſo, quod continui-
              <lb/>
            tate admiſſa, continuitas elementorum legitima ratiocinatione
              <lb/>
            excludatur, excludi omnino debet abſolute; </s>
            <s xml:space="preserve">ubi quidem illud
              <lb/>
            accidit, quod a Metaphyſicis, & </s>
            <s xml:space="preserve">Geometris nonnullis animad-
              <lb/>
            verſum eſt jam diu, licere aliquando demonſtrare propoſitio-
              <lb/>
            nem ex aſſumpta veritate contradictoriæ propoſitionis; </s>
            <s xml:space="preserve">cum e-
              <lb/>
            nim ambæ ſimul veræ eſſe non poſſint, ſi ab altera inferatur
              <lb/>
            altera, hanc poſteriorem veram eſſe neceſſe eſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic nimirum,
              <lb/>
            quoniam a continuitate generaliter aſſumpta deſectus continui-
              <lb/>
            tatis conſequitur in materiæ elementis, & </s>
            <s xml:space="preserve">in extenſione, de-
              <lb/>
            fectum hunc haberi vel inde eruitur: </s>
            <s xml:space="preserve">nec oberit quidquam
              <lb/>
            principium inductionis phyſicæ, quod utique non eſt demon-
              <lb/>
            ſtrativum, nec vim habet, niſi ubi aliunde non demonſtretur,
              <lb/>
            caſum illum, quem inde colligere poſſumus, improbabilem eſ-
              <lb/>
            ſe tantummodo, adhuc tamen haberi, uti aliquando ſunt & </s>
            <s xml:space="preserve">fal-
              <lb/>
            ſa veris probabiliora.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">143. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hic quidem, ubi de continuitate ſeipſam exclu-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0115-03" xlink:href="note-0115-03a" xml:space="preserve">Cujuſmodi con-
                <lb/>
              tinuum in hac
                <lb/>
              Theoria admit-
                <lb/>
              tatur: quid ſit
                <lb/>
              ſpatium, & tem-
                <lb/>
              pus.</note>
            dente mentio injecta eſt, notandum & </s>
            <s xml:space="preserve">illud, continuitatis le-
              <lb/>
            gem a me admitti, & </s>
            <s xml:space="preserve">probari pro quantitatibus, quæ magni-
              <lb/>
            tudinem mutent, quas nimirum ab una magnitudine ad aliam
              <lb/>
            cenſeo abire non poſſe, niſi tranſeant per intermedias, quod
              <lb/>
            elementorum materiæ, quæ magnitudinem nec mutant, nec
              <lb/>
            ullam habent variabilem, continuitatem non inducit, ſed argu-
              <lb/>
            mento ſuperius facto penitus ſummovet. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin etiam ego qui-
              <lb/>
            dem continuum nullum agnoſco coexiſtens, uti & </s>
            <s xml:space="preserve">ſupra mo-
              <lb/>
            nui; </s>
            <s xml:space="preserve">nam nec ſpatium reale mihi eſt ullum continuum, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>