Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
96
"/>
ſumus ſcientiam quam prius optabamus. </
s
>
<
s
>Hæc verò nos optimo iure vocabimus inſtrumenta,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg826
"/>
<
lb
/>
quod tùm ſcimus cùm ipſa habemus. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Idcirco proprium huius viæ ſit hoc eſſe progreſſum ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg827
"/>
<
lb
/>
inſtrumenta quibus ſcientia paratur, nec differt ab illis, niſi quatenus via differt à termino. </
s
>
<
s
>Sicut
<
lb
/>
igitur via differt à termino tanquam imperſectum à perfecto: ſic igitur via differt ab inſtrumen
<
lb
/>
to ſicut à perſecto imperfectum. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>via tertij ſignificati ad inſtrumenta perbellè referetur, ſed
<
lb
/>
planè imperfecta: neque enim ſcientiam per ſe faciunt, ſed ad faciendum ſcientiam conducunt
<
lb
/>
aſſumentes ordine quodam terminos & principia ex quibus tùm definitiones, tùm demonſtratio
<
lb
/>
nes conflantur; & materiam ſuppeditantes inſtrumentis, non faciunt verò ſcientiam, quia non
<
lb
/>
notum
<
expan
abbr
="
faciũt
">faciunt</
expan
>
, ſed nota accipiunt. </
s
>
<
s
>quòd ſi ex acceptis id quod erat prius incognitum, cognoſcatur;
<
lb
/>
iam non eſt hoc viæ, ſed argumenti & inſtrumenti. </
s
>
<
s
>Veluti via diuidens ſumit genus diuidendum
<
lb
/>
per ſuas differentias, alteram accipit quæ ineſt in re definienda. </
s
>
<
s
>Sed & genus & differentia, quæ
<
lb
/>
accipitur, ſunt nota; vt quòd homo ſit animal,
<
expan
abbr
="
idemq́
">idemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>mortale, bipes, & rationis compos. </
s
>
<
s
>hęc
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
<
lb
/>
copulata iam facta ſunt definitio, & tunc explicant quid eſt. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Conſimiliq́ue
">Conſimilique</
expan
>
modo in ſyllogiſtica
<
lb
/>
ſeorſum propoſitiones accipiuntur, maior, & minor: harum verò acceptio eſt ſicut
<
expan
abbr
="
notarũ
">notarum</
expan
>
, quod
<
lb
/>
ex earum copulatione fit, eſt id quo docemur; at tùm
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
eſt amplius via, ſed ſyllogiſmus qui iam
<
lb
/>
docet, & notum facit, & eſt planè inſtrumentum. </
s
>
<
s
>Sic via definitiua qua definitionis partes vena
<
lb
/>
mur, vtitur notis, & ea componit quæ, vt nota accepta ſunt; eorum facta compoſitione noteſcit
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg828
"/>
<
lb
/>
id quod anteà quærebatur, & erat ignotum. </
s
>
<
s
>vt cùm generis definitio veſtigatur ex definitione ſin
<
lb
/>
gularum ſpecierum, aut cùm eruitur ex demoſtratione. (tot enim ferè ſunt modi quibus definitio
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cõparatur
">comparatur</
expan
>
, diuiſio, definitio ſpecierum ſubiectarum & tranſpoſitio. </
s
>
<
s
>ac tranſumptio terminorum
<
lb
/>
demonſtrationis,) nanque accipiuntur vt notæ definitiones ſpecierum, accipitur earum ratio
<
expan
abbr
="
cõ-munis
">con
<
lb
/>
munis</
expan
>
, in ea pòſt modo definitio generis elucet, ſic accipitur ratio nominis, vt nota per ſe, & cauſ
<
lb
/>
ſa, vt clara per
<
expan
abbr
="
demõſtrationem
">demonſtrationem</
expan
>
; ex his coniunctis iam extitit definitio qua res noteſcit quæ prius
<
lb
/>
ignota erat, dum mens noſtra progrediebatur ordine ſumendo, ac proponendo partes illius; ne
<
lb
/>
que enim noſcebamus quid eſſet homo, antequàm ſciremus eſſe animal bipes, mortale, ratione
<
lb
/>
vtens cuius ſignum, quia verè de homine licet dicere, non eſſe animal bipes. </
s
>
<
s
>non enim ſunt idem
<
lb
/>
formaliter, & vnum ab altero ſeparari poteſt: neque ſciebamus id quod eſt in ſemicirculo, eſſe an
<
lb
/>
gulum rectum, priusquàm inducentes cognoſceremus in ſemicirculo eſſe triangulum; & tamen
<
lb
/>
erat notum in ſemicirculo triangulum efficere rectum. </
s
>
<
s
>Non igitur via notum facit, ſed tùm noti
<
lb
/>
tia fit, vbi via peruenit ad ſuum finem, & iam conſtructum eſt id quod inſtrumentum vocamus;
<
lb
/>
hoc enim iam notum facit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg829
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg824
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg825
"/>
g 1. Top.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg826
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg827
"/>
a 1. Poſt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg828
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg829
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>Modi autem notum
<
expan
abbr
="
faciẽdi
">faciendi</
expan
>
ſunt duo præcipui, velut anteà diximus, vnde duo
<
expan
abbr
="
inſtrumentorũ
">inſtrumentorum</
expan
>
<
lb
/>
genera extiterunt: qui item ab Ariſtotele
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
expan
abbr
="
nonnunquã
">nonnunquam</
expan
>
<
foreign
lang
="
grc
">τρόποι</
foreign
>
, & modi nuncupantur, aut enim
<
arrow.to.target
n
="
marg830
"/>
<
lb
/>
ſunt definitio qua explicatur quid eſt, & ſubſtantia cognoſcitur, aut demonſtratio qua cognoſci
<
lb
/>
tur cuiuſmodi ſit res, ſunt & alia inſtrumenta quæ, vel ad hæc referuntur, vt adminiculantia, vel
<
lb
/>
imitantia, quòd horum virtutem aſſequi non poſsint. </
s
>
<
s
>generatim verò comprehenduntur hiſce
<
lb
/>
capitibus; aut enim notum faciunt, quia cogant, aut quia perſuadeant, aut quia declarent. </
s
>
<
s
>cogunt
<
lb
/>
ſyllogiſmi; perſuadent inductiones, exempla, enthymemata, declarant definitiones, ſiue ſint quid
<
lb
/>
nominis, ſeu quid rei, quæ perſuadent ſolùm
<
expan
abbr
="
cõmuni
">communi</
expan
>
voce nominata ſunt à Græcis
<
foreign
lang
="
grc
">παραμυθίαι</
foreign
>
,
<
lb
/>
à M. Tullio admonitiones, à barbaris modiculæ innuitiones. </
s
>
<
s
>hæ verò & inſtrumenta declarantia
<
lb
/>
ab Auerroë maneries diſciplinæ vocantur. </
s
>
<
s
>Horum omnium potiſsima demonſtratio & definitio:
<
lb
/>
ad demonſtrationem & definitionem reliqua diriguntur, vt famulantia, velut inductiones &
<
expan
abbr
="
exẽ-pla
">exen
<
lb
/>
pla</
expan
>
; necnon
<
expan
abbr
="
demõſtrationes
">demonſtrationes</
expan
>
quòd eſt. </
s
>
<
s
>Vbi enim rationem reddere valeamus accidentium, quoad
<
lb
/>
ſenſui perſpicua ſunt &
<
foreign
lang
="
grc
">καὶ φαντασίαν</
foreign
>
, tùm de ſubſtantia quoque dicere licebit: ſimiliter ora
<
lb
/>
tiones dialecticæ; quoniam ſuaptè natura terminantur definitionibus, aut etiam imitantur; vt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg831
"/>
<
lb
/>
quia verum ex definitione & demonſtratione conſequi nequeamus; eorum auxilio ſaltem habea
<
lb
/>
mus id quod quam proximè accedit ad verum. </
s
>
<
s
>ſic veræ definitioni famulatur definitio quid no
<
lb
/>
minis, aut ad ipſam refertur; vt eius imago atque rationes tùm rethoricæ, tùm dialecticæ perſua
<
lb
/>
dent, vt aſſequamur demonſtrationem, aut ibi valent vbi res quam cognoſcere cupimus, non ad
<
lb
/>
mittat demonſtrationem, & hæc via item ab Ariſtotele vocatur:
<
foreign
lang
="
grc
">ἔφοδος</
foreign
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
enim idem valet àc
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg832
"/>
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">μάθοδος</
foreign
>
, qua voce vſus eſt Ariſtoteles in Top. Sed quia non docent inſtrumenta, niſi quatenus
<
lb
/>
procedunt ex notis; ita enim fit in notitia, vt in rerum ortu. </
s
>
<
s
>Nam ſicut poteſtas non deducitur ad
<
lb
/>
actum, niſi ab eo quod eſt actu; ſic potentia cognitum non ſit actu cognitum, niſi proficiſcatur ab
<
lb
/>
actu cognito. </
s
>
<
s
>Quare non modò nihil efficitur, niſi ritè termini coniuncti fuerint; verum etiam
<
lb
/>
niſi ſint manifeſti; proptereà ſubiicitur quartum viæ ſignificatum, qui eſt progreſſus à principiis
<
lb
/>
quæ, cùm actu nota ſint, vim habent efficiendi actu notum id quod actu ignotum eſt, ſed poteſta
<
lb
/>
te notum, de quo mentionem fecit Ariſtoteles, cùm docuit innatam eſſe nobis viam,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt progre
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg833
"/>
<
lb
/>
diamur à notis nobis ad nota natura, in quo non ſumptio principiorum, non diſpoſitio, non ſtru
<
lb
/>
ctura
<
expan
abbr
="
inſtrumentorũ
">inſtrumentorum</
expan
>
obſeruatur, ſed eorum virtus quæ ordine collocantur: nanque ea quæ </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>